خسرو حبیبی

جرایم سازمان یافته با تنوع مظاهر، پیچیدگی در شیوه های ارتکاب و گسترش روزافزون، پیامدها و آثار زیانباری از جنبه های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی به کشورها و جوامع تحمیل و چالش های جدی را در سطوح ملی و بین المللی ایجاد کرده است. اغلب کشورها، سیاست تقنینی مشخصی را برای مبارزه با این جرائم در نظر گرفته اند با توجه به این که قانون، اولین و رسمی ترین ابزار کنترل اجتماعی محسوب می شود، قانون گذار می تواند با ایجاد تحول در قانون در رابطه با جرم سازمان یافته خلأ قانون گذاری را تکمیل و با جرم انگاری جرائم جدی و مهم سازمان یافته و پیش بینی مجازات و عقوبت های متناسب با این جرایم و تصویب آئین دادرسی افتراقی زمینه را برای تسهیل سیاست های جنایی اجرایی و قضایی به نحو احسن میسر سازد. پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی-تحلیلی و بر پایه ی اسناد و منابع کتابخانه ای نگاشته شده است و در این راستا بامطالعه ی اسناد بین المللی و قوانین داخلی، باهدف کاربردی، اطلاعات به دست آمده مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. یافته های تحقیق نشان داد سیاست جنایی تقنینی ایران شامل قوانین، آیین نامه های لازم الاجرا و سایر اسناد موجود الزام آور، در خصوص جرائم سازمان یافته از انسجام و صراحت لازم برخوردار نیستند. هرچند مقنن ایران به صورت پراکنده و گذرا، از منظر تشدید مجازات و یا تحدید حقوق دفاعی بزهکاران به این جرائم پرداخته است، اما ضعف و خلأ قانونی در مواجهه با این پدیده مجرمانه رو به گسترش و روزآمد مشهود است و این سکوت مشکلات و آسیب هایی درروند سیاست جنایی اجرایی و قضایی نیز ایجاد کرده است.

زمینه و هدف: دستیابی به اهداف ترسیم شده در راستای جرم یابی قاچاق سلاح و مهمات با تغییرات مستمر محیط و پیدایی روش های متنوع و جدید، این نیازمندی و ضرورت را در پلیس ایجاد کرده که به فکر تدوین راهبردهای متناسب باشد؛ بنابراین، این پژوهش به دنبال تدوین راهبردهای جرم یابی قاچاق سلاح و مهمات برای پلیس ایران است.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، کیفی است. مشارکت کنندگان در این تحقیق، مدیران عالی و میانی پلیس هستند که به صورت هدفمند، 20 نفر از آن ها انتخاب و نظرات آن ها با تشکیل گروه کانونی جمع آوری شد. از مشارکت کنندگان خواسته شده نسبت به تعیین امتیاز و رتبه برای عوامل شناسایی شده تعداد 7 فرصت در برابر 8 تهدید و تعداد 8  نقطه قوّت در برابر 9 نقطه ضعف اقدام کنند؛ در ادامه از روش تحلیل موقعیت راهبردی برای تقاطع عوامل داخلی و خارجی و استخراج راهبردها استفاده شد. اعتبار پژوهش از طریق ارائه نتایج به کارشناسان مرتبط و نظرات گروه های کانونی ارزیابی و تأیید شد.یافته ها: تعداد 21 راهبرد به دست آمد و یافته ها نشان داد که وضعیت پلیس در موقعیت محافظه کارانه است که باید با بهره گیری از فرصت ها، ضعف های موجود را برطرف کند.نتایج:  پنج راهبرد فرصت - ضعف شامل بهره گیری از  بانک های اطلاعاتی برون سازمانی و فضای مجازی برای شناسایی مجرمان برای انجام  اقدامات پیشگیرانه مطلوب و بازدارنده؛ جذب و به کارگیری جوانان علاقمند و توانمند متناسب با ساختار و اصلاح ساختار برای ساماندهی رتبه های بالا؛ ارتباط مستمر با مراکز علمی و دانشگاهی بستر مناسب برای بهره گیری و یا به روز کردن تجهیزات مدرن؛  بهره گیری از سامانه های مختلف مانند دوربین های شهری و جاده ای برای کاهش هزینه ها و جبران کمبود اعتبارات؛ جلب همکاری سازمان های مردم نهاد و نهادهای مردمی اقدامات پیشگیرانه مطلوب و بازدارنده برای کنترل قاچاق سلاح و مهمات

زمینه و هدف: کشور ایران به دلیل دارا بودن موقعیت جغرافیایی و همچنین منابع غنی و ذخایر خدادادی از یک طرف و حرکت به سمت ایجاد تمدن والای اسلامی و نفی سلطه بیگانگان مورد توجه قدرت ها بوده که  یکی از تهدیدهای مهم بحث نفوذ است که رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها  بحث نفوذ را مورد تأکید قرار داده اند. هدف این تحقیق پیشگیری از نفوذ دشمن در کشور مبتنی بر منظومه فکری مقام معظم رهبری (مدظله العالی) است.روش: این تحقیق از منظر هدف، توسعه ای است؛ از لحاظ روش کیفی و با رویکرد گرندد تئوری انجام شده است.. برای جمع آوری داده ها، محتوای فرمان ها و تدابیر رهبر معظم انقلاب اسلامی ازسال 1370 تا کنون مرتبط با  مبحث نفوذ و مشتمل بر 134 صفحه،  معین و  تعداد 465 کد باز استخراج گردید. در ادامه با بهره گیری از  نرم افزار مکس کیودا و بر اساس نظر خبرگی 20 نفر ازکارکنان جامعه اطلاعاتی کشور که به روش  هدفمند و تا حد اشباع نظری انتخاب شده بودند، کدگذاری های محوری و متعاقباً کدگذاری های انتخابی مبتنی بر رویکرد گرندد تئوری و با اعمال نظر آنان صورت پذیرفت. همچنین در بحث اعتبار تحقیق از روش ارزیابی اعتبار به روش ارتباطی استفاده شده استیافته ها: یافته ها متشکل از 30 کد مفهومی و 8 مقوله فرعی  و 5 مقوله اصلی: 1. شرایط علی ( جهت سازهای قوی و قابلیت های موجود)؛  2. شرایط زمینه ای (نظام فکری و استحکام درونی)؛ 3. شرایط مداخله گر (دشمنی حریف و ضعف های درونی) 4.  راهبردها( اقدامات پیشگیرانه، و  اشراف اطلاعاتی. 5.پیامدها ( بصیرت افزایی و اثرات اجتماعی) دسته بندی شده اند. و سرانجام مقوله هسته با عنوان پیشگیری از نفوذ دشمن محصول مراقبت همه جانبه برساخت گردیدنتیجه گیری: مراقبت همه جانبه به ایجاد تحول، دشمن شناسی، فهم حقیقت، اقتدار نظام، گسترش رفاه در جامعه و ... منجر می شود.که نه تنها از نفوذ دشمن پیشگیری خواهد کرد بلکه آثار فراوان دیگری را نیز در بر خواهد داشت.