فرخنده هاشمی قندعلی

هدف مطالعه حاضر شناخت نحوه توزیع و پراکندگی مدارس مقطع ابتدایی در شهر مسجدسلیمان با تلفیق GIS و روش BWM فازی است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی با ماهیت تحلیلی- توصیفی است. شیوه گردآوری اطلاعات ترکیب روش های کتابخانه ای، میدانی و مصاحبه با افراد خبره (20 نفر) است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار GIS و روش BMW استفاده شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که شاخص های مرتبط با آسیب شناسی پراکنش مدارس ابتدایی عبارتند از نزدیکی به اماکن ورزشی، اداری، فضای سبز، نواحی مسکونی، خیابان اصلی، مراکز نظامی، مراکز صنعتی، درمانی و فرهنگی. براساس نتایج پژوهش حاضر شاخص های نزدیکی به مراکز صنعتی با وزن 1991/0، نظامی با وزن 1107/0 و خیابان اصلی با وزن 1095/0 دارای بیش ترین اوزان هستند. همچنین معیارهای نزدیکی به مراکز فرهنگی با وزن 0656/0، ورزشی با وزن 0992/0 و اداری با وزن 1019/0 به ترتیب کم ترین اوزان را به خود اختصاص داده اند.

مقدمه و بیان مسئله: استفاده از هوش عصبی در پیش بینی متغیرهای منابع آبی از جمله آب زیرزمینی بطور گسترده رو به افزایش است. هدف: این تحقیق از طریق هوش مصنوعی و مدل FNN-LM چندین هدف را دنبال می کند که شامل تعیین پارامترهای موثر بر نوسانات سطح آب زیرزمینی در دشت خوزستان و همچنین بررسی تاثیر مکانی و زمانی پارامترهای سطح آب از طریق داده های زمانی 10 ساله و سپس مدلسازی نوسانات سطح آب زیرزمینی در پیزومترهای منتخب در دشت مورد مطالعه می باشد. روش: استفاده از هوش مصنوعی و روش مدل FNN-LM بود و در انتها با تغییر درصدی یک ماه آخر داده های ورودی در مدل، اقدام به ایجاد شرایط فرضی گردید و با توجه به مدلهای شبکه عصبی بدست آمده به پیش بینی نوسانات سطح آب زیرزمینی در این شرایط فرضی پرداخته شد. یافته ها: تاثیر پارامتر تخلیه از چاهها به مراتب بیشتر از تاثیر پارامتر میزان بارندگی می باشد، بطوریکه پیش بینی شرایط ترسالی و خشکسالی که فقط در اثر تغییر میزان بارندگی می باشد. نتیجه گیری: با استفاده از مدلهای ایجاد شده شبکه عصبی برای هر چاه مشاهده ای و استفاده از مقبولترین روش مدلهای ژئواستاتیستیکی پیش بینی مکانی و زمانی مناسبی از سطح آبهای زیرزمینی صورت گرفت. بهترین مدلسازی نوسانات سطح آب با مدل FNN-LM از طریق انتخاب پارامترهای مناسب و با قابل قبول ترین تاخیر زمانی بدست آمد.کلید واژه ها: هوش مصنوعی، سطح آب زیرزمینی، مدل FNN-LM، دشت خوزستان.

پیشینه: در این مقاله، با استفاده از تکنیک استراتژیک SWOT، تلاش شده است به این سؤال کلیدی پاسخ داده شود که با توجه به نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای بافت تاریخی مسجدسلیمان (بازار تاریخی تمبی)، چه راهبردی برای بازآفرینی این بافت مناسب تر است؟ از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) برای تعیین اولویت راهبردها استفاده شده است. اهداف: بررسی وضعیت و روش های احیای بافت تاریخی شهر مسجدسلیمان با استفاده از مدل های ریاضی در بازار تمبی. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف و روش، توصیفی-تحلیلی است و برای جمع آوری اطلاعات و داده های موردنیاز، از بررسی اسناد و مدارک، همچنین مطالعات میدانی، پرسشنامه و مصاحبه با متخصصان مربوطه استفاده شده است. نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهد که وضعیت بافت تاریخی بازار تمبی در مسجدسلیمان در میان چهار وضعیت تهاجمی، تدافعی، محافظه کارانه و رقابتی، و بر اساس مدل SWOT، در وضعیت رقابتی قرار دارد؛ به این معنی که باید راهبردهایی برای غلبه بر تهدیدها از طریق نقاط قوت تدوین شود. علاوه بر این، در اولویت بندی انجام شده با استفاده از ماتریس برنامه ریزی کمی (QSPM)، در میان راهبردهای تدوین شده، بیشترین جذابیت مربوط به توجه بیشتر به ارزش های کارکردی بافت به عنوان بخش مهمی از مرکز اصلی شهر مسجدسلیمان و مقاوم سازی ساختمان ها در برابر بلایای طبیعی است. نتیجه گیری: ارتقای نقش عناصر ارزشمند تاریخی-فرهنگی و مذهبی و شفافیت و پایداری سیاست ها و برنامه های مدیریت شهری و بازسازی منطقه ای. کمترین جذابیت مربوط به راهبرد افزایش توجه مدیریت شهری به محیط زیست است.

شهرنشینی پدیده ای در حال پیشرفت است و تحلیل مکان مناسب و نحوه توزیع جغرافیایی فضای سبز شهری در توسعه و آینده شهر نقش بسزایی دارد. اگرچه درگذشته فضاهای سبز، بیشتر در جنبه های زیباسازی و ظاهرسازی سیمای نواحی شهرهای تجلی می یافت، امروزه به دلایل متعددی، به مثابه شش تنفسی شهرها مورد توجه قرار گرفته است. هدف مقاله حاضر، بهره گیری از رویکرد تلفیقی GIS و روش ANP- DEMATEL به منظور رتبه بندی عوامل موثر بر مکان یابی بهینه فضای سبز شهری (مطالعه موردی؛ شهر مسجدسلیمان) است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با رویکرد تحلیلی- توصیفی است. به منظور گردآوری داده ها، منابع معتبر داخلی و خارجی مرتبط با موضوع مورد مطالعه بررسی و در برخی موارد مطالعات میدانی و مراجعه به سازمان های مرتبط انجام شد. در این پژوهش از تکنیک تلفیقیANP-DEMATEL استفاده شده و وزن معیارها موردمحاسبه قرلر گرفته و در ادامه، لایه های هرکدام از این وزن ها وارد نرم افزار Arc GIS شده است. براساس نتایج پژوهش حاضر 14 معیار بر مکان یابی بهینه فضای سبز شهری در شهر مسجدسلیمان دخیل هستند که این معیارها با اوزان آنها به ترتیب از کم به زیاد عبارتند از: نزدیکی به مراکز مسکونی (0.09263 و رتبه 1)، نزدیکی به مراکز آموزشی (0.07428 و رتبه 2)، نزدیکی به مراکز فرهنگی (0.07268 و رتبه 3)، میزان تراکم جمعیت (0.07154 و رتبه 4)، نزدیکی به راه های ارتباطی (0.07092 و رتبه 5)، نزدیکی به مراکز مذهبی (0.06979 و رتبه 6)، نزدیکی به فضاهای سبز موجود (0.06967 و رتبه 7)، نزدیکی به مراکز درمانی (0.06934 و رتبه 8)، نزدیکی به مراکز تجاری (0.06923 و رتبه 9)، نزدیکی به تأسیسات و تجهیزات شهری (0.06902 و رتبه 10)، نزدیکی به مراکز نظامی (0.06874 و رتبه 11)، نزدیکی به مراکز اداری (0.06761 و رتبه 12)، نزدیکی به مراکز صنعتی (0.06729 و رتبه 13) و نزدیکی به زمین های خالی و بایر (0.06726 و رتبه 14).

امروزه مکان های شهری بستر بلایای طبیعی زیادی شده اند، لذا وظیفه اصلی مدیران و برنامه ریزان شهری این است که از مردم در برابر این بلایای طبیعی محافظت نمایند. مناطق شهری در برابر بلایای طبیعی بسیار آسیب پذیر هستند. امروزه مفهوم تاب آوری به طور گسترده ای درزمینه مدیریت بلایای طبیعی به کار برده می شود. براساس این مفهوم، جوامع مختلف راهکارهای تقویت و ارتقای توان خود را در برابر بلایای طبیعی بررسی می کنند. در نتیجه مطالعه جنبه های مختلف تاب آوری در نواحی شهری امری ضروری است. هدف این مطالعه ارزیابی تاب آوری محیط شهری در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله در شهر مسجدسلیمان بود. این پژوهش به عنوان یک مطالعه نظری کاربردی بر مبنای شیوه توصیفی – تحلیلی به انجام رسیده است. شیوه جمع آوری اطلاعات، تلفیق دو روش کتابخانه ای و میدانی است. با استفاده از یک پرسش نامه محقق ساخته و بهره گیری از روش وزن دهی سلسله مراتبی فازی (FAHP) و استفاده از تکنیک میانگین هندسی باکلی، اوزان نسبی معیارها محاسبه گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، متغیر های مؤثر بر تاب آوری محیط شهری در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله در شهر مسجدسلیمان عبارت اند از: اسکلت ساختمان، جنس مصالح، تعداد طبقات، قدمت ساختمان، کیفیت ابنیه، تعداد واحد و عرض معابر. اغلب نواحی شهر مسجدسلیمان در برابر زلزله غیرتاب آور و یا با تاب آوری کم هستند و بر اساس شاخص های 7 گانه مورد مطالعه، شهر مسجدسلیمان ازلحاظ تاب آوری نسبت به زلزله در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. درواقع می توان گفت که بیش از نیمی از شهر مسجدسلیمان (56.25 درصد)، دارای تاب آوری نامطلوبی است. ترتیب تأثیر مؤلفه های تاب آوری محیط شهری مسجدسلیمان در برابر زلزله، بر اساس اوزان آن ها، به ترتیب از کم به زیاد عبارت است از: تعداد واحد، تعداد طبقات، عرض معابر، قدمت ساختمان، کیفیت ابنیه، اسکلت ساختمان و جنس مصالح.

یکی از معضلات جدی که بسیاری از شهرهای ایران با آن روبه رو هستند، فرسودگی بافت های شهری است. فرسودگی معرف وجود شرایطی است که زندگی انسان را در ابعاد مختلف تهدید می کند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی تاب آوری مؤلفه های کالبدی بافت فرسوده ی شهری در شهر مسجدسلیمان است. این پژوهش به عنوان یک مطالعه نظری کاربردی بر مبنای شیوه ی توصیفی – تحلیلی انجام شد. شیوه جمع آوری اطلاعات تلفیق دو روش کتابخانه ای و میدانی می باشد. در این مطالعه، از منابع علمی معتبر داخلی و خارجی و گفت وگو با افراد متخصص بهره گرفته شد. به علاوه، با استفاده از یک پرسشنامه محقق ساخته و بهره گیری از روش وزن دهی سلسله مراتبی فازی (FAHP) و استفاده از تکنیک میانگین هندسی باکلی، اوزان نسبی معیارها محاسبه گردید. براساس نتایج به دست آمده، اغلب متغیر های مؤثر بر تاب آوری کالبدی مانند: اسکلت ساختمان، جنس مصالح، تعداد طبقات، قدمت ساختمان، کیفیت ابنیه، تعداد واحد و عرض معابردر بافت فرسوده شهر مسجدسلیمان غیر تاب آور و یا با تاب آوری کم هستند و بر اساس شاخص های 7 گانه مورد مطالعه، محدوده مورد مطالعه در شهر مسجدسلیمان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. در واقع می توان گفت که بیش از نیمی از بافت فرسوده در شهر مسجدسلیمان (80.2 درصد)، دارای تاب آوری نامطلوبی است. ترتیب تأثیر مؤلفه های تاب آوری کالبدی در بافت فرسوده شهر مسجدسلیمان، بر اساس اوزان آن ها، به ترتیب از کم به زیاد عبارت است از: تعداد واحد، تعداد طبقات، عرض معابر، قدمت ساختمان، کیفیت ابنیه، اسکلت ساختمان و جنس مصالح.