داوود وفاداری کمارعلیا

:مناظر و فضاهای سبز شهری از مهم ترین اماکن موجود در شهرها هستند، که می توان با برنامه ریزی مناسب می توان از این اماکن نهایت بهره را برد. امروزه با گسترش شهرنشینی و دوری افراد جامعه از طبیعت، مشکلات روحی و روانی زیادی گریبان گیر مردم شده است، لذا هدف از نگارش این تحقیق به نمایش گذاشتن ظرفیت فوق العاده مناظر و فضاهای سبز شهری در بهبود و برطرف نمودن مشکلات روحی افراد جامعه می باشد که با مراجعه و استفاده از این اماکن سلامتی خودشان را تضمین می کنند.برای انجام این تحقیق از مرور منابع کتابخانه ایی و طرح پرسشنامه به صورت آنلاین و پخش نمودن آن در فضای مجازی بین افراد مختلف استفاده شده است، که با بررسی منابع و پاسخ های داده شده افراد در مورد ده شاخص مطرح شده در پرسشنامه که عبارتنداز:حس تعلق، حس آرامش، سلامت جسمی، ارتقای کارایی و راندمان عملکردی، مشارکت های دوستانه جهت حل مشکلات، شرکت در ورزش های گروهی، رهایی از آلودگی های شهری، انجام تفریحات و دیدارهای دوستانه، حس امنیت و آسایش و افزایش دقت و تمرکز، می توان گفت که افراد، غالب شاخص های مطرح شده در تحقیق را مفید و موثر در مراجعه به مناظر و فضاهای سبز شهری و بهبود سلامت روانی دانسته اند.به طور کلی می توان نتیجه گیری کرد که تأثیر مناظر و فضاهای سبز شهری در سلامت روحی و روانی افراد جامعه مطابق تحقیقات گذشته و داده های استخراج شده در این تحقیق بسیار قابل توجه بوده و نقش بسزایی را ایفا می نماید.

مناظر و فضاهای سبز شهری از بخش های مهم و جدایی ناپذیر فضاهای شهری می باشند، این اماکن در بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش رفاه زندگی آنان نقش قابل توجهی را ایفا می نمایند، بنابراین رضایت مندی شهروندان از این اماکن به ویژه در شرایط بحرانی همچون پاندمی حائز اهمیت می باشد، بر این اساس هدف از این تحقیق بررسی میزان رضایت مندی شهروندان از پارک های شهری در شرایط پاندمیک می باشد که داده های مورد نیاز آن از طریق منابع کتابخانه ایی و پرسشنامه به دست آمده و از طریق محاسبه فراوانی و میانگین امتیازی متغیرهای آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج بررسی داده های دریافتی نشان داد که نقش پارک های شهری در کاهش استرس ناشی از پاندمی کووید۱۹ با میانگین امتیازی۳/۲قابل توجه بوده و همچنین وجود تعداد مناسب پارک های شهری جهت کاهش تراکم جمعیتی با میانگین امتیازی ۱/۵ نشان از کمبود فضاهای سبز شهری می باشد. به طور کلی میتوان نتیجه گیری کرد که پارک های شهری نقش موثری در شرایط بحرانی همچون پاندمی را بر عهده دارند و باید دسترسی به آنها حفظ و تقویت شده و همچنین امکانات مورد نیاز این پارک های به جهت مناسب سازی آنها برای شرایط پاندمی افزایش یابد، تا رضایت شهروندان از این اماکن افزایش یابد.

مناظر و فضاهای سبز شهری جز جدایی ناپذیر و مهم در شهرهای امروزی هستند و در جهات مختلف دارای فواید بسیاری برای شهروندان می باشند که باعث بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش رفاه آنان می شوند. مناظر و فضاهای سبز شهری با فراهم آوردن امکان حضور شهروندان در بستر طبیعت مانند خود، باعث تقویت سلامت روحی و جسمی آنان شده و از فشارهای زندگی می کاهند. بر این اساس هدف از این پژوهش مروری بر نتایج تحقیقات گوناگون انجام شده در ارتباط با نقش مناظر و فضاهای سبز شهری در شرایط پاندمی در نقاط مختلف جهان است تا بتوان ظرفیت این اماکن را در این زمینه شناخت، جهت انجام این فرآیند منابع کتابخانه ایی مرتبط از طریق سایت های معتبر علمی نظیر sincedirect دانلود شده، نتایج آنها بررسی گردیده و حاصل این بررسی در پژوهش ذکر گردید، که مشخص شد مناظر و فضاهای سبز شهری دارای ظرفیت ها و توانمندی های مناسبی در کاهش اثرات منفی پاندمی دارند و باعث بهبود کیفیت زندگی و رفاه شهروندان می شوند، بنابراین باید دسترسی به این اماکن در شرایط بحرانی همچون پاندمی حفظ و تقویت گردد.

زمینه و هدف: مناظر و فضاهای سبز شهری به ویژه پارک های شهری از مهم ترین فضاهای شهری محسوب می شوند، به جهت اهمیت استمرار فعالیت در پارک های شهری به هنگام شب باید موانع موجود در فرآیند مذکور مورد شناسایی قرار گیرد بر همین اساس هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر نورپردازی در جذابیت منظر شبانه پارک های شهری می باشد.روش بررسی: برای به دست آوردن داده های مورد نیاز از منابع کتابخانه ای معتبر، مشاهده، پرسشنامه و مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شده است که پرسشنامه از ۴ شاخص و ۲۱ مولفه تشکیل شده و ۳۱۵ نفر در بخش پرسشنامه شرکت نمودند. سوالات مصاحبه نیمه ساختار یافته نیز برگرفته از ۴ شاخص موجود در پرسشنامه بوده است که در قالب چهار سوال مطرح گردید و ۲۷ نفر در این بخش شرکت نمودند. برای تحلیل داده های به دست آمده از پرسشنامه و مصاحبه نیمه ساختار یافته به ترتیب از میانگین امتیازی و روش تحلیل ساختاری استفاده گردید و در بخش ترکیب داده های کمی و کیفی از روش تحقیق ترکیبی بهم تنیده بهره برده شد.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد نورپردازی در ورودی ها و پیاده رو ها در جهت زیبایی، خوانایی، امنیت و سرزندگی این اماکن نقش مهمی را ایفا می نمایند. به طور کلی می توان بیان نمود که نورپردازی مناسب به پارک های شهری در شب زیبایی می بخشد، امنیت و ایمنی را افزایش می دهد، خوانایی پارک های شهری را بالا می برد و زیست پذیری شهرها در طی شبانه روز را سبب می گردد.

زمینه و هدف: مناظر شهری از مهم ترین فضاهای شهری محسوب می شوند و می توانند در ایجاد حس شادی شهروندان نقش مهمی را ایفا نمایند؛ به همین دلیل باید مورد توجه متخصصین قرار گرفته و از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار بگیرند، بر همین اساس هدف از تحقیق حاضر واکاوی و بازشناسایی شاخص های برنامه ریزی و طراحی منظر شهری شاد می باشد.روش بررسی: در راستای دستیابی به هدف تحقیق از منابع کتابخانه ای به جهت نگارش مقدمه و مصاحبه از متخصصین امر در دو مرحله برای دستیابی به شاخص ها بهره گرفته شد که تعداد نمونه ها از 24 متخصص تشکیل گردید. در مصاحبه اول شاخص ها به دست آمد سپس در مصاحبه دوم با تشکیل ماتریس بازیگر - هدف اهمیت شاخص ها مشخص شد. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد شاخص های وجود فضاهای سبز و پارک های شهری، وجود مکان هایی برای تعاملات اجتماعی، دارا بودن امنیت و ایمنی، بهره گیری از تنوع و توازن رنگی، اولویت دهی به نقش انسان در فضاهای شهری، وجود پیاده راه ها و وجود فضاهای فعالیت های تفریحی پرتکرارترین، شاخص های وجود فضاهای سبز و پارک های شهری و اولویت دهی به نقش انسان در فضاهای شهری بااهمیت ترین و شاخص های وجود فضاهای سبز و پارک های شهری، وجود مکان هایی برای تعاملات اجتماعی، دارا بودن امنیت و ایمنی، بهره گیری از تنوع و توازن رنگی و اولویت دهی به نقش انسان در فضاهای شهری همگراترین شاخص ها می باشند. در مجموع متخصصین شاخص انسان محور بودن فضاهای شهری را باید ملاک اصلی در برنامه ریزی ها و طراحی های خود قرار دهند تا با اهمیت به نقش انسان تمایل شهروندان به حضور فعال و شاد در سطح شهرها را افزایش دهند.

زمینه و هدف: اماکن تاریخی از مهم ترین فضاهای شهری محسوب می شوند که می توانند در تقویت گردشگری شهری نقش مهمی را ایفا نمایند. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر نقش آفرینی ابنای تاریخی در گردشگری شهری می باشد. روش بررسی: برای جمع آوری داده ها از منابع کتابخانه ای به جهت نگارش مقدمه و مصاحبه نیمه ساختاریافته در دو مرحله برای دستیابی به شاخص های تحقیق بهره گرفته شد. در مصاحبه اول از متخصصین معرفی بازیگران اصلی و اهداف مهم مرتبط با هدف تحقیق درخواست گردید و در مرحله بعدی پس از تشکیل ماتریس بازیگر-بازیگر و ماتریس بازیگر-هدف آن ها را در اختیار متخصصین قرار داده و درخواست شد طبق راهنما ماتریس های مذکور را تکمیل نمایند. بعد از جمع آوری داده های مرتبط با بازیگران و اهداف تاثیرگذار بر هدف تحقیق، ماتریس های بازیگر-بازیگر و بازیگر-هدف تشکیل شده و سپس در قالب ورد در اختیار متخصصین قرار داده شد و از آن ها درخواست گردید ابندا تاثیرات بازیگران بر روی یکدیگر را با شماره های 0،1،2،3،4 مشخص نمایند که در آن عدد 0 عدم تاثیر و عدد 4 بیشترین تاثیرگذاری را دارد و سپس میزان موافقت و مخالفت بازیگران با اهداف را از طریق شماره های 0،1،2،3،4، 1-،2-،3-،4- آشکار سازند که در آن عدد 0 بدون نظر، عدد4 بیشترین موافقت و عدد 4- بیشترین مخالفت را نشان می دهد. بعد از وارد کردن نظرات متخصصین در نرم افزار مکتور تحلیل های مرتبط با موضوعات مورد نظر همچون تاثیرگذارترین و تاثیرپذیرترین بازیگران و سایر موارد مورد نیاز انجام گرفت و نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر مورد استفاده گردید. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که اداره میراث فرهنگی و گردشگری و شوراهای اسلامی شهر تاثیرگذارترین و رقابت پذیرترین بازیگران و کارشناسان گردشگری و شرکت های گردشگری و خدمات مسافری تاثیرپذیرترین بازیگران شناخته شدند. همچنین نصب بنرهای تبلیغاتی ابنای تاریخی در سطح شهر مهم ترین هدف از جانب بازیگران معرفی گردیدند. به طور کلی میتوان بیان کرد که تصمیمات گرفته شده در اداره میراث فرهنگی و گردشگری، شوراهای اسلامی شهر و شهرداری ها بیشترین تاثیر را بر فرآیند برنامه ریزی جهت نقش آفرینی بهتر ابنا و اماکن تاریخی در گردشگری شهری و همچنین عملکرد سایر بازیگران مرتبط با فرآیند مذکور دارد.

شبکه حمل ونقل عمومی مجموعه ای از افراد، امکانات و تجهیزات زیرساختی است که هدف نهایی آن جابه جایی مسافران به صورت انبوه در سطح شهرها می باشد؛ بنابراین افزایش کیفیت ناوگان حمل ونقل عمومی به بهبود وضعیت ترافیک و کاهش آلودگی در شهرها کمک شایانی می کند و زمینه سرزندگی و شادابی بیشتر شهروندان و شهرها را هم فراهم می سازد. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان رضایتمندی شهروندان از شبکه حمل ونقل درون شهری در شهر اردبیل می باشد. پژوهش حاضر در گروه تحقیقات کیفی قرار می گیرد. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و در بخش کمی، شامل پرسش نامه محقق ساخته متشکل از چهار سؤال امکانات و خدمات، سرعت حمل ونقل، رفتار و برخورد رانندگان و پیشنهادات می باشد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار ATLAS-ti و روش کدگذاری استفاده شده است. در این راستا از تعداد 26 نفر از شهروندان شهر اردبیل مصاحبه به عمل آمد و مدت انجام هر مصاحبه از 20 تا 50 دقیقه به طول انجامید. یافته های حاصل از پردازش داده های پژوهش نشان داد که در بخش امکانات و خدمات فرسودگی ناوگان حمل ونقل و نامناسب بودن صندلی ها، در بخش سرعت حمل ونقل، کند بودن سرعت حرکت و زمان بر بودن تا رسیدن به مسیر مقصد و در بخش رفتار رانندگان رعایت قوانین راهنمایی ورانندگی مهم ترین نماگرهای تشکیل دهنده سیستم اتوبوس رانی در شهر اردبیل را تشکیل می دهند. همچنین تحلیل یافته های منتج شده از مصاحبه با شهروندان نشان داد که تعویض اتوبوس های فرسوده و افزایش مسیرهای ویژه اتوبوس مهم ترین پیشنهادات ارائه شده برای بهبود عملکرد سیستم اتوبوس رانی در شهر اردبیل می باشند.

مناظر و فضاهای سبز شهری به ویژه پارک های شهری از مهم ترین فضاهای شهری محسوب می گردند که بسیاری از شهروندان تمایل دارند بخشی از اوقات فراغت خود را در این اماکن سپری نمایند. بر همین اساس هدف از تحقیق حاضر سنجش عوامل موثر بر مناسب سازی پارک های شهری با رویکرد بهبود سلامت روان شهروندان در دوران پساکرونا می باشد. برای جمع آوری داده ها از منابع کتابخانه ای و مصاحبه در دو مرحله بهره گرفته شد. در مصاحبه اول از متخصصین معرفی بازیگران اصلی و اهداف مهم مرتبط با هدف تحقیق درخواست گردید و در مرحله بعدی پس از تشکیل ماتریس بازیگر-بازیگر و ماتریس بازیگر-هدف آن ها را در اختیار متخصصین قرار داده و درخواست شد طبق راهنما ماتریس های مذکور را تکمیل نمایند. در مرحله تجزیه و تحلیل ماتریس های تکمیل شده وارد نرم افزار مکتور گردید و سپس آزمون های مورد نیاز بر روی آن ها اعمال شد. نتایج نشان داد که شوراهای اسلامی بازیگر غالب در بین سایر بازیگران بوده و بیشترین تاثیرگذاری را بر بازیگران اعمال می نماید و در عین حال شوراهای اسلامی شهر بالاترین رقابت پذیری را بین بازیگران دارا می باشند. در ارتباط با اهداف تحقیق نیز استفاده از رنگ های شاد و افزایش سبزینگی پارک های شهری دارای بیشترین امتیاز مثبت در بخش میزان موافقت و مخالفت بازیگران نسبت به اهداف بوده اند. به طور کلی می توان بیان نمود که شوراهای اسلامی شهر و شهرداری ها مهم ترین نقش را در فراهم سازی روند تحقق اهداف در راستای مناسب سازی پارک های شهری به جهت بهبود سلامت روان شهروندان در دوران پساکرونا بر عهده دارند و مهندسان فضای سبز، طراحان شهری، معماران منظر و برنامه ریزان شهری اثر پذیری بالایی را از تصمیمات دو نهاد ذکر شده در راستای تحقق اهداف تحقیق نشان می دهند.

مناظر و فضاهای سبز شهری به ویژه پارک های شهری از مهم ترین فضاهای شهری محسوب می شوند لذا بررسی مسایل مربوط به این اماکن دارای اهمیت می باشد بر همین اساس هدف از تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر در مراجعه شهروندان به پارک های شهری می باشد. برای به دست آوردن اطلاعات و داده های مورد نیاز از منابع کتابخانه ای، پرسشنامه و مصاحبه بهره گرفته شده که ۳۸۵ نفر در بخش پرسشنامه و ۱۲ نفر در بخش مصاحبه شرکت نمودند و برای بررسی داده های حاصل از آن ها به ترتیب از میانگین امتیازی و نرم افزار اطلس تی آی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که استراحت و گذراندن اوقات فراغت از مهم ترین دلایل مراجعه شهروندان به پارک های شهری محسوب می شوند و در مقابل قرارگیری در اجتماع کم اهمیت ترین دلیل برای مراجعه به این اماکن شناخته شد. به طور کلی می توان بیان نمود شهروندان برای رهایی از روزمرگی های موجود در زندگی شهری و به دست آوردن آسایش به پارک های شهری مراجعه می نمایند که طراحان و برنامه ریزان شهری باید این موارد را در طراحی ها و برنامه ریزی هایشان در نظر بگیرند.

مناظر شهری از مهم ترین فضاهای شهری محسوب می شوند و می توانند در زیباسازی محیط های شهری و افزایش جذب شهروندان به فضاهای مذکور نقش مهمی را ایفا نمایند .بر همین اساس هدف از تحقیق حاضر واکاوی و بازشناسایی شاخص های زیبایی شناسی منظر شهری می باشد. در راستای دستیابی به هدف تحقیق از منابع کتابخانه ای به جهت نگارش مقدمه و مصاحبه نیمه ساختاریافته از متخصصین امر در دو مرحله برای دستیابی به شاخص ها بهره گرفته شد که جامعه آماری از 21 متخصص تشکیل گردید. در مصاحبه اول شاخص ها به دست آمد سپس در مصاحبه دوم با تشکیل ماتریس بازیگر-هدف اهمیت شاخص ها مشخص شد. در ادامه داده های به دست آمده در نرم افزارهای مکتور و اطلس تی آی وارد گردیده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد شاخص های توجه به پارک ها و فضاهای سبز، تنوع و توازن رنگ، نورپردازی مناسب و توجه به انسان محور بودن مناظر شهری با اهمیت ترین و شاخص استفاده از انرژی های تجدیدپذیر کم اهمیت ترین شاخص در زیبایی شناسی منظر شهری می باشد. به طور کلی می توان بیان نمود که برنامه ریزان و طراحان شهری باید به شاخص های مطرح شده در تحقیق حاضر و بر اساس اولویت بندی به ویژه شاخص انسان محور نمودن مناظر شهری برای برنامه ریزی و طراحی منظر شهری جذاب و زیبا توجه ویژه داشته باشند تا با ایجاد منظر شهری مطلوب بتوانند رضایت شهروندان را کسب نمایند و محیط و منظر دلنشین و آرامش بخشی را برای افراد جامعه آماده کنند.