راحیل کرد حیدری

مقدمه و اهداف: مدیریت و رهبری همواره به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل موفقیت یا شکست سازمان ها و جوامع مطرح بوده اند. مدیران برای هدایت مؤثر سازمان ها باید از ویژگی ها و مهارت های خاصی بهره مند باشند. این ویژگی ها شامل بینش عمیق، انگیزه های مثبت، ارزش های قوی و رفتارهای مؤثری است که به تحقق اهداف سازمانی و پیشبرد اخلاق انسانی کمک می کنند. یک منبع مفید در این زمینه، نهج البلاغه است که حاوی آموزه های اخلاقی و مدیریتی است. با این حال، پیاده سازی این آموزه ها در عمل به دلیل نیاز به تفسیر دقیق و چارچوب های کاربردی، چالش هایی را به همراه دارد. مدیران اغلب به دلیل عدم توانایی در تفسیر آموزه های غنی و جامع نهج البلاغه نمی توانند آن ها را به خوبی در محیط های کاری به کار گیرند. با ارائه چارچوب های نظری و عملی برای تربیت مدیرانی که بتوانند ارزش های نهج البلاغه را در مدیریت به کار برند، این چالش ها می توانند برطرف شوند. پژوهش های کاربردی در این حوزه می توانند به ارتقای عملکرد مدیران با ارائه راهکارهای عملی کمک کنند. این پژوهش ها می بایست به ایجاد پلی میان علم مدیریت و آموزه های دینی بپردازند تا راهکارهای مؤثری بر اساس اصول نهج البلاغه برای مدیریت اسلامی ارائه دهند. نتایج چنین پژوهش هایی نه تنها به بهبود سیاست گذاری های مدیریتی کمک می کند، بلکه می تواند اعتماد عمومی به مدیران و سازمان ها را تقویت کرده و روابط کاری را بهبود بخشد. در نهایت، این تلاش ها می توانند به توسعه و تعمیق ارتباط بین تئوری و عمل در حوزه مدیریت اسلامی بینجامند. لذا این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که: بر اساس دیدگاه نهج البلاغه، ویژگی های بینشی، گرایشی و کنشی مدیران کدامند؟روش: پژوهش حاضر با رویکردی توسعه ای و بر اساس داده های کیفی که به صورت کتابخانه ای و از طریق مطالعات ثانویه و اسنادی گردآوری شده اند، انجام شده است. این پژوهش با هدف ارتقای کیفیت نتایج به استفاده از تحلیل اسنادی روی آورده است و از فراترکیب به عنوان روشی جامع برای استخراج یافته ها بهره گرفته است. جامعه آماری شامل ترجمه ها و تفاسیر خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه بوده و نمونه ها به صورت هدفمند با جستجوی کلیدواژه هایی مانند “ویژگی های بینشی”، “گرایشی”، “کنشی”، “مدیریت اسلامی” و “مدیر اسلامی” انتخاب شده اند تا به اشباع اطلاعات و محتوا دست یابند. پس از جستجو و انتخاب متون اولیه، از فراترکیب برای کدگذاری، مشابهت یابی و تلخیص متون استفاده شده و سپس ارزیابی و اعتبارسنجی انجام شده است. تحلیل اطلاعات در سه مرحله صورت گرفته است: جمع آوری محتوای مرتبط، استخراج و دسته بندی نکات، و ترکیب و جمع بندی عناصر کلیدی. برای این فرآیند از روش هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو بهره برده شده است که شامل مراحل شکل 1 می باشد:شکل 1: مراحل روش فراترکیبروایی جستجوها و کلیدواژه ها از طریق روایی صوری و گروه کانونی با مشورت ۱۰ نفر از اساتید و متخصصان حوزه مدیریت و اسلام بررسی و تأیید شده است. برای سنجش پایایی مدل طراحی شده، شاخص کاپا با مقدار ۰.۷۶ به عنوان معیار توافق معتبر استفاده شده است. با توجه به نتایج فراترکیب، مشخص شد که به طور کلی، 78 مفهوم، 22 مقوله (دسته اصلی ویژگی های مدیران) مبتنی بر نهج البلاغه در 3 حوزه بینشی، گرایشی و کنشی به دست آمد.نتایج: بعد از تصدیق اعتبار و کیفیت یافته ها با مشورت خبرگان و بهبود دسته بندی عوامل  به کمک تجربه نویسندگان و خبرگان، اطلاعات به دست آمده و نحوه قرارگیری مؤلفه های هر بعد نیز تحت روش تحلیل زمینه به منظور شناسایی مولفه های هم ارز و قرارگیری در بُعد مربوط به خود، مطابق روش کلارک و براون (2006) مورد مقایسه و تصدیق قرار گرفت و در نهایت برای دستیابی به مدل تحقیق، 22 دسته ویژگی های مدیران مبتنی بر خطبه، حکمت و نامه های نهج البلاغه در سه حوزه بینشی، گرایشی و کنشی، حاصل از فراترکیب مطالعات صورت گرفته، عبارتند از: ویژگی های بینشی شامل قدرت دیدن و تبیین واقعیت ها از منظر دینی و فلسفی است که به مدیران کمک می کند تا مسائل را با دید استراتژیک و کل نگرانه بررسی کنند. ویژگی های گرایشی شامل تمایلات درونی و باورهایی است که رفتار مدیران را هدایت می کند، و ویژگی های کنشی به اعمال و رفتارهایی اشاره دارد که بر اساس ارزش های دینی تعریف شده اند. فرآیند اعتبار سنجی یافته ها از طریق جلسات گروه کانونی با خبرگان انجام شده است و نتیجه این مشورت ها، تصدیق مدل نهایی بدون تغییرات جدید در مؤلفه ها بود. برای سنجش پایایی مدل طراحی شده، از شاخص کاپا استفاده شد که مقدار آن 0.74 به دست آمد و در سطح توافق معتبر قرار گرفت. این مدل به عنوان پایه ای برای بررسی عمیق تر ویژگی های مدیریتی در نهج البلاغه ارائه و ارزیابی شده است. در شکل (2)، نتایج نهایی روش فراترکیب به صورت مدل زیر ارائه شده است.شکل 2: ویژگی های بینشی، گرایشی و کنشی مدیران مبتنی بر نهج البلاغهبحث و نتیجه گیری: پژوهش حاضر به بررسی ویژگی های بینشی، گرایشی و کنشی مدیران بر اساس بیانات نهج البلاغه پرداخته است. هدف آن شناسایی ویژگی هایی است که امام علیj برای مدیران در سطوح مختلف تعیین کرده و ارائه این ویژگی ها به عنوان اصول راهنما برای بهبود مدیریت. ویژگی های بینشی شامل دانش، عقلانیت، توکل و نوآوری است، در حالی که ویژگی های گرایشی شامل تقوا، عدالت طلبی و مسئولیت پذیری هستند. ویژگی های کنشی شامل رهبری، مهارت های ارتباطی و عدالت عملی می باشد. مدل پژوهش بر اساس روابط میان این ابعاد طراحی و در مقایسه با یافته های پژوهش های پیشین، متمایز از سایر مطالعات است. پژوهش حاضر، به دلیل بررسی جامع ویژگی های مدیریتی بر مبنای نهج البلاغه، جایگاه خاصی دارد. یافته ها نشان می دهند که ویژگی های بینشی، گرایشی و کنشی می توانند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر اثربخشی مدیریت تأثیرگذار باشند. برای مثال، توکل و ایمان به مدیران کمک می کند تا با آرامش و اطمینان بیشتری تصمیم گیری کنند. همچنین، تقوا و مسئولیت پذیری مدیران را در مسیر درست هدایت کرده و عدالت عملی موجب افزایش اعتماد و رضایت کارکنان می شود. این یافته ها بر ضرورت درک و پذیرش این ویژگی ها در مدیریت تأکید دارد. براساس نتایج بدست آمده، مواردی از قبیل ایجاد فرهنگ سازمانی مبتنی بر ارزش های اخلاقی و دینی، طراحی و پیاده سازی سیستم های ارزیابی عملکرد و بازخورد به عنوان پیشنهادات کاربردی اشاره شده است؛ همچنین پیشنهادهایی که جهت توسعه این حوزه برای پژوهش های آتی می توان ارائه نمود، عبارتند از: بررسی تطبیقی نتایج این پژوهش با سایر متون اسلامی و مدیریتی، بررسی موردی این ویژگی ها در سازمان ها و تحلیل نتایج حاصل از آن است. از محدودیت های این پژوهش می توان به وجود دیدگاه ها و تفاسیر متفاوت در نهج البلاغه و دشواری شناسایی دقیق ترین تفاسیر؛ همچنین محدودیت خبرگان این حوزه و دشواری شناسایی و هماهنگی با آن ها اشاره کرد.

هدف: در سال های اخیر موضوع حکمرانی به حوزه ملی وارد شده و بر اهمیت تصمیم گیری های استراتژیک تاکید داشته است. اما اتخاذ این تصمیمات، همواره با خطاها و سوگیری هایی شناختی همراه است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی سوگیری های شناختی سیاست گذاران در تصمیم گیری های استراتژیک حکمرانی انجام شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و از نظر نوع داده ها پژوهش کیفی است. با جست وجوی کلیدواژه های پژوهش در پایگاه های اطلاعاتی خارجی مانند امرالد، وب آو ساینس، اسکوپوس، و غیره و داخلی مانند نورمگز، مگیران، سیویلیکا و غیره (پژوهش های سال های 1980 تا 2024 و 1390 تا 1402) منابع موردنظر پیدا شده و با روش روایی صوری توسط گروه کانون خبرگان و پایایی کاپا برابر 72/0، روایی و پایایی یافته ها تایید شد. منابع بدست آمده با استفاده از روش فراترکیب هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو (2007) کدگذاری انجام و مؤلفه های موردنظر پژوهش شناسایی شده است. یافته ها: با توجه به یافته های حاصل از بررسی 22 پژوهش نهایی انتخاب شده، 134 کد منجر به 40 سوگیری شناختی شده و در 5 گروه اصلی شامل سوگیری های مرتبط با تصمیم گیری و قضاوت، سوگیری های پردازش اطلاعات، سوگیری های آگاهی و ادراک، سوگیری های خودمحوری و سوگیری های اجتماعی و گروهی شناسایی شده است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که چگونه تصمیم گیری تحت تأثیر سوگیری های داخلی و خارجی قرار می گیرد و فعال می شود. این پژوهش تأکید می کند که سیاست گذاران باید سوگیری های شناختی خود را در هر دسته شناخته و مدیریت کنند و اطلاعات مناسب را از مجموعه گسترده ای از داده ها انتخاب کنند تا در تحولات محیطی، تصمیمات استراتژیک مناسبی اتخاذ نمایند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی شیوه مدیریت کلان داده ها و تأثیر آن بر رضایت مشتری و عملکرد سازمانی در صنعت خرده فروشی ایران، انجام شده است. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، توسعه ای-کاربردی بوده و به صورت آمیخته انجام گرفته و از نوع توصیفی-اکتشافی است. برای دستیابی به هدف پژوهش، ابتدا از مصاحبه باز با 50 نفر از مدیران، متخصصین و خبرگان ستادی حوزه خرده فروشی در تهران که از طریق نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند، داده های مرتبط با شناسایی مولفه ها و اولویت بندی اهمیت مولفه های استخراج و این داده ها با روش تحلیل محتوا مورد تحلیل قرار گرفت. در ادامه پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه، داده ها با نمونه گیری در دسترس از 385 نمونه کارشناسان حوزه خرده فروشی، در پاییز 1401 جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS و لیزرل مورد تحلیل همبستگی قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش شامل شناسایی 56 مفهوم و 27 مقوله در 7 بعد و اولویت بندی و استخراج راهبردهای دو راهی و تحلیل شبکه های اجتماعی و ابزارهای الگوی پایگاه داده ها و استخدام منابع انسانی ماهر برای مدیریت کلان داده ها است که منجر به قابلیت هایی مانند سفارشی سازی در خرده فروشی خواهد شد، که این قابلیت ها باعث افزایش رضایت مشتریان و بهبود فروش سازمان به عنوان مهم ترین مولفه های مورد بررسی در پژوهش خواهد شد. نتیجه گیری: نتایج بیانگر این است که راهبردها و ابزارهای مدیریت کلان داده ها، تاثیر مثبت و معناداری در ایجاد قابلیت های صنعت خرده فروشی مانند سفارشی سازی گسترده دارد و این قابلیت ها نیز، اثر معناداری بر رضایت مشتریان و افزایش فروش سازمان های صنعت خرده فروشی ایران دارند.

هدف: این پژوهش به دنبال طراحی استراتژی و چارچوبی برای بیش فروشی با رویکرد رفتاری بر اساس نظریه چشم داشت است که به صورت موردی در خصوص خدمات بسته های اینترنت مورد ارزیابی و اجرا قرار گرفته است. یافته ها: بر اساس مدل احصا شده از ادبیات پژوهشی و آزمون مدل بر داده های واقعی یکی از فروشندگان بسته های اینترنت همراه اول، منحنی های بی تفاوتی و رفتار واقعی مشتریان در خرید بسته ها مدل شده است. در ذیل این مدل تقاطع منحنی بی تفاوتی و خط عرضه امکان بیش فروشی را در گام بعدی معرفی می کند. نتیجه گیری: این مطالعه نشان می دهد که مشتریان وقتی احساس ناراحتی کمتری نسبت به ازدست دادن پول و تمایل بیشتری به دریافت خدمات اضافی داشته باشند، اقدام به بیش خرید می کنند. این امر با منحنی بی تفاوتی در تقاطع با خط عرضه نمایش داده شده است. این مدل به مشاغل کمک می کند تا با تحلیل ارزش درک شده خود از خدمات شرکت، میزان تخفیف یا استراتژی بیش فروشی را تعیین کنند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل تطبیقی روش های نوین آموزشی بود. برای این منظور علاوه بر معرفی روش ها، به بررسی و مقایسه مزایا و معایب، برد آموزشی و کارایی و همچنین هزینه و فایده اقتصادی آن ها در حوزه تعلیم و آموزش پرداخته شده است. روش انجام پژوهش، توصیفی است که با توجه به نوع پژوهش، یعینی بررسی تطبیقی، شامل چهار مرحله ی توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه است. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و روش نمونه گیری هدفمند نظری است. نتایج عبارت انداز: ۱- روش های آموزشی بسیار متنوع هستند و تمییز بین روش های سنتی و نوین بسیار دشوار است؛ دراین پژوهش ۱۹ روش نوین آموزشی شناسایی و معرفی شده اند؛ ۲- روش های نوین آموزشی نسبت به انواع سنتی مزایای بیشتر و معایب کم تر دارند؛ ۳- بسیاری از روش های نوین آموزش، برد آموزشی بالاتری نسبت به روش های سنتی دارند و می توانند به تعداد بیشتری از فراگیران آموزش دهند. همچنین روش های نوین آموزشی به خاطر استفاده از علم و تجهیزات نوین کارایی بالایی دارند؛ ۴- روش های نوین آموزشی نسبت به روش های گذشته نیاز به هزینه بیشتری دارند؛ اما در بسیاری از این روش ها در صورت اجرای درست در بلندمدت هم نتایج و خروجی بهتری خواهد داشت و هم سرمایه گذاری ها جبران شده و هزینه کلی آموزش کاهش پیدا می کند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی فناوری های نوین آموزشی برای کاربست در سیستم آموزشی یکی از دانشگاه های نظامی ایران اجرا شده است.روش پژوهش: در پژوهش حاضر، فناوری های نوین آموزشی به دو بعد روش ها و ابزارهای نوین آموزشی تقسیم شده و مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه اعضای هیئت علمی دانشکده علوم انسانی و مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس بود. پژوهش حاضر از لحاظ روش گردآوری داده ها در بخش کیفی پژوهش، توصیفی-دلفی و در بخش کمی، توصیفی-پیمایشی است؛ بر این اساس، پرسشنامه استاندارد برای گرد آوری داده ها از خبرگان، تهیه و به صورت مصاحبه ساختاریافته اجرا شد. درنهایت پس از رسیدن به اشباع نظری در پاسخ ها، از ۲۸  مصاحبه برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد. برای توصیف داده ها از نرم افزار SPSS و برای اولویت بندی مؤلفه ها از روش تحلیل تطبیقی-مقایسه ای بهره گرفته شد.یافته ها: مطابق نتایج پژوهش، در اولویت بندی فناوری های نوین آموزشی، درنهایت روش های آموزش شناختی- فراشناختی، ترکیبی، چندرسانه ای، معکوس، اقتضایی، تریز و ابزارهای فیلم استریپ- اسلاید، اینترنت، کتاب و کتابخانه الکترونیک، برد هوشمند و رایانه، به ترتیب بالاترین امتیاز را کسب کرده و در اولویت قرار گرفتند.نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت استفاده از روش های انتخاب شده که عموماً روش هایی فعال بین فراگیران هستند، باعث یادگیری عمیق تر و پایدارتر خواهد شد، و استفاده از ابزارهای هوشمند و الکترونیکی منتخب نیز برای رشد آموزش در این دانشگاه ضروری هستند.

بازاریابی خدمات و محصولات دانش فنی در شرکت های دانش بنیان به صورت یک چالش برای این شرکت ها ظهور کرده است. کارگزاران دانش، نقش کلیدی را در ارائه خدمات تخصصی موردنیاز شرکت های دانش بنیان و در راستای بازاریابی محصولات و خدمات دانش فنی آن ها ایفا می کنند. هدف پژوهش حاضر، تبیین نقش کارگزاران دانش در توسعه مدل بازاریابی دانش فنی شرکت های دانش بنیان است. برای دستیابی به مدل پژوهش از روش ترکیب موضوعی مرور نظام مند ادبیات استفاده شده است. برای گردآوری داده ها ، از اسناد، مقالات، متون و گزارشات در چارچوب تعیین شده و به روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. داده های حاصل از مرور ادبیات طی سه مرحله (باز، محوری و انتخابی) کدگذاری شده و از میان داده ها 7 مفهوم و 2 مقوله به دست آمده است. ازجمله یافته های این پژوهش، کارکرد سه مرحله ای کارگزار دانش (دسترسی، به کارگیری و تحویل دانش) و ایفای نقش آن بین جوامع چهارگانه تقاضاکنندگان، ارائه دهندگان، نوآوران و چارچوب گذاران دانش در راستای بازاریابی دانش فنی شرکت های دانش بنیان است؛ سپس با توجه به تحلیل ها و بررسی مبانی نظری طی فرآیند تبدیل داده ها به نظریه، مدل توسعه یافته و درنهایت مدل بازاریابی دانش فنی شرکت های دانش بنیان با تأکید بر نقش کارگزاران دانش ارائه گردید.