حسن قراباغی

پژوهش حاضر با هدف نقد کتاب «مقدمات تکنولوژی آموزشی» تالیف دکتر خدیجه علی آبادی انجام شد. در این راستا با استفاده از روش پژوهش نقادی آموزشی، کتاب مورد نظر تالیف خدیجه علی آبادی چاپ شانزدهم سال 1399، مورد نقد قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها، کاربرگ نقد کتاب درسی دانشگاهی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی بود که پس از دریافت و تکمیل  نمون برگ ها  از روش تحلیل محتوای کیفی به منظور تحلیل داده ها استفاده شد. بر اساس یافته ها، مزایای کتاب عبارتند از طراحی مناسب از نظر حجم و شکل، حروف نگاری، کیفیت مطلوب چاپ و صحافی، متن روان و سادگی مطالب، سازواری با ارزش های اسلامی ایرانی، و استفاده از منابع معتبر علمی.  هم چنین نتایج نشان از کاستی های شکلی و محتوای کتاب داشتند که عبارتند از کهنه بودن محتوا و منابع به ویژه در بخش مربوط به رسانه ها، عدم پوشش آخرین سرفصل های مدنظر وزارت علوم، ضعف در تحلیل و نقد محتوا، نداشتن نوآوری و خلاقیت در طراحی و پوشش محتوا، خالی بودن از محتوای علمی رایج در حیطه تکنولوژی آموزشی.

شبکه های اجتماعی از رسانه های نوین به شمار می روند که بر پایه مشارکت همگانی بناشده اند. در حال حاضر، کاربران  به ویژه جوانان روزانه زمان قابل توجهی را در فضای مجازی می گذرانند؛ به گونه ای که این شبکه ها به عاملی تأثیرگذار بر بسیاری از مؤلفه های زندگی افراد تبدیل شده اند. پژوهش حاضر به منظور شناسایی اهداف، میزان و نحوه استفاده جوانان استان همدان از شبکه های اجتماعی مجازی و نیز تأثیر این شبکه ها بر چهار متغیر گرایش دینی، اخلاق، پیشرفت تحصیلی و اوقات فراغت جوانان انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه افراد 18 تا 35 سال استان همدان تشکیل می دادند. حجم نمونه آماری پژوهش شامل 412 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد. ابزار اندازه گیری پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس لیکرت بود که روایی صوری و محتوایی آن مورد تأیید متخصصان قرار گرفت. همچنین، پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ مقدار قابل قبول 79/0 به دست آمد. یافته های پژوهش حاکی از تأثیر منفی این شبکه ها بر گرایش های دینی و اخلاق جوانان، اثر مثبت آن بر فعالیت های تحصیلی و پیشرفت تحصیلی و عدم معنی داری در زمینه تأثیر شبکه های اجتماعی بر اوقات فراغت جوانان می باشد. نتایج نشان می دهد که اغلب جوانان روزانه بین 1-2 ساعت را صرف استفاده از شبکه های اجتماعی می کنند. همچنین، شبکه اجتماعی تلگرام، واتساپ، اینستاگرام، ایتا و سروش پلاس در صدر پرمخاطب ترین شبکه های اجتماعی خارجی و داخلی قرار دارند و چت و جستجو در اینستاگرام بیشترین فراوانی رفتار جوانان را در این شبکه ها تشکیل می دهند.

هدف اصلی این مقاله، معرفی نظریه بار شناختی در یادگیری چندرسانه ای، مروری بر سیر تحول تاریخی و نقدی بر چارچوب نظری آن می باشد. یافته های به دست آمده حاکی از آن است که نظریه بار شناختی به عنوان یکی از تأثیرگذارترین نظریه ها در طراحی محیط های یادگیری چندرسانه ای شامل سه مرحله تحولی بار شناختی بیرونی در حل مسئله، بار شناختی درونی و فرضیه مجموع اولیه و نیز بار شناختی مطلوب و فرضیه مجموع ثانویه را پشت سر گذاشته است. همچنین، با نقدی بر چارچوب نظریه بار شناختی بیان شد که بار شناختی مطلوب به اندازه مفاهیم بار درونی و بیرونی، نقش تبیین و پیش بینی کنندگی در نظریه بار شناختی ندارد. بنابراین، یک چارچوب دووجهی شامل بارهای شناختی درونی و بیرونی می تواند علاوه بر شفاف و ساده سازی چارچوب این نظریه، از گسترش بی رویه مرزهای آن و نیز از توسعه نابجای ابزارهای اندازه گیری و انواع سه گانه بار شناختی جلوگیری نماید.

امروزه شبکه های اجتماعی مجازی، تعاملات و جوانب مختلف زندگی افراد جامعه به ویژه جوانان را تحت تأثیر قرار داده اند. پژوهش حاضر به منظور شناسایی اهداف، میزان و نحوه استفاده جوانان استان همدان از شبکه های اجتماعی مجازی و نیز تأثیر این شبکه ها بر چهار متغیر حجاب و عفاف، هویت دینی و فردی، تعامل با خانواده و افسردگی و انزوا اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه افراد 14 تا 29 سال استان همدان تشکیل می دادند. حجم نمونه آماری پژوهش شامل 430 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای محاسبه شد. ابزار اندازه گیری پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته با مقیاس لیکرت بود که روایی محتوایی آن مورد تأیید متخصصان قرار گرفت و پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ مقدار قابل قبول 71/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که شبکه های اجتماعی تلگرام رتبه نخست نفوذ در بین جوانان استان همدان را دارا می باشد و تفریح و سرگرمی، مهم ترین هدف هدف استفاده از شبکه های اجتماعی بوده است. یافته ها نشان می دهند که شبکه های اجتماعی مجازی باعث کاهش رعایت حجاب و عفاف ،اختلال در هویت فردی و دینی و سستی تعامل افراد با خانواده های خود می شوند. همچنین این یافته ها نشان داد که شبکه های اجتماعی مجازی  منجر به رهایی ایشان از انزوای فردی و بالاتر رفتن سطح آگاهی و مشارکت اجتماعی آنان می شود.