عباس مفید

عباس مفید

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۸ مورد از کل ۸ مورد.
۱.

بازخوانی اعتبار روایات «غُضّوا أبصارَکم» در منابع فریقین با تأکید بر نقد تضعیفات ابن جوزی

کلیدواژه‌ها: حضرت فاطمه غضوا ابصارکم اعتبار سنجی ابن جوزی حاکم نیشابوری رجال عامه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
ماجرای «فرو انداختن نگاه/سر ها هنگام عبور حضرت فاطمه در قیامت» از جمله فضایلی است که در منابع حدیثی فریقین درباره حضرت زهراء انعکاس یافته است. گذشته از گزارش های مرسلی که در کتب امامیه دربردارنده این فضیلت است، شیخ مفید با سندی صحیح و شیخ صدوق به چند طریق این روایت را نقل کرده اند. افزون بر آن، این روایت در کتب متقدم زیدیه و اسماعیلیه نیز به چشم می خورد. اهل سنت این روایت را با بیش از ده طریق گزارش کرده اند. علی رغم شهادت حاکم نیشابوری و سبط ابن جوزی به صحت برخی از این طرق، ابن جوزی تمامی طرق این روایت را نامعتبر می داند. بررسی تفصیلی طرق عامی، نه تنها بیانگر سستی ادعای ابن جوزی است بلکه نشان می دهد تضعیف بسیاری از راویان حاضر در این طرق، متاثر تمایلات شیعی آنان و سوگیری های کلامی رجال نویسان عامی در جرح و تعدیل می باشد.
۲.

خوانش شیعی از مسئله «إسناد» و چالش های فرارو؛ بررسی موردی حاتِم بن اسماعیل مدنی

کلیدواژه‌ها: اسناد أسند عنه مصطلح الحدیث حاتم بن اسماعیل ارسال خفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۹۶
«أسند عنه» یکی از عبارت های پرتکرار در منابع رجالی عامه است که به کتب شیعی نیز راه یافته، و همین امر موجب بروز مشکلاتی در فهم این اصطلاح در منابع شیعی شده است. خوانش شیعی از این عبارت، شناخت برخی محدثان را با چالش همراه کرده که حاتِم بن اسماعیل یکی از این محدثان است. برخی با تکیه بر گزارش علی بن مدینی و بی توجه به خاستگاه عامی «أسند عنه»، حاتم را متهم به ارسال خفی از امام صادق (علیه السلام) کرده و درصدد تضعیف او برآمده اند. در پژوهش پیش رو با تکیه بر خوانش عامی از این عبارت و تصحیح انگاره شکل گرفته دراین باره، دانسته شد که وی نه تنها از منظر امامیه از اتهام ارسال خفی مبرا است؛ بلکه مضامین روایات او در عامه -همچون حدیث غدیر، تفسیر آیه مباهله به پنج تن، حدیث منزلت و حدیث رایت-، جایگاه او را در حدیث امامیه تقویت می کند.
۳.

بازخوانی نظریه «دلالت اکثار بر وثاقت» (با تکیه بر تقریر استاد سیدمحمدجواد شبیری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توثیقات عام قاعده اکثار وثاقت ضعف توثیق عملی توثیق قولی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۵ تعداد دانلود : ۹۳۹
با پیدایش رویکرد متأخّران در اعتبارسنجی، بخش بندی احادیث به صحیح، حسن، موثق و ضعیف رخ نمود. بر پایه این رویکرد، احراز وثاقت راویان در حکم به اعتبار حدیث نقشی بنیادین ایفا می کند؛ این در حالی است که تعداد قابل توجّهی از راویانِ واقع در اسناد روایات، یا اطلاعاتی در بیان شخصیت روایی آنان وجود ندارد و یا تضعیف شده اند. این دو پدیده گروهی از پژوهشگران را بر آن داشته تا برای اثبات وثاقتِ دست کم تعدادی از راویانِ این دو گروه، به سراغ مبانی توثیقات عام روند. یکی از پربسامدترین مصادیق توثیقات عام، قاعده اکثار است. بر پایه این قاعده، در نظر رجالیان، فراوانیِ روایت یک راویِ ثقه از استاد ناشناخته یا ضعیف کاشف از وثاقت استاد - در نگاه راوی- است. در این نوشتار به بازخوانیِ این قاعده و ابهاماتی پیرامون آن پرداخته شده است. باور این پژوهش بر آن است که قاعده اکثار بر پایه تقریر مورد مطالعه، توانِ اثبات وثاقت راویان را ندارد.
۴.

اعتبارسنجی روایات فطرس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فطرس اعتبارسنجی راوی محور اعتبارسنجی قرینه محور بررسی سندی مکتب حله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۹۳۸
نظام اعتبارسنجی روایات را می توان به دو بازه زمانی پیش از مکتب حله و پس از آن تقسیم کرد. رویکرد اعتبارسنجی متأخران بیشتر بر اعتبارسنجیِ سندی (اعتبارسنجیِ راوی محور) استوار است، درحالی که بررسی سندی در میان قدما از تأثیر چشم گیری برخوردار نیست. پیشنیان نظام اعتبار سنجی قرینه محور را در دستور کار داشتند که بررسی سند، یکی از قرائن بود. در مقاله پیش رو با روش توصیفی تحلیلی روایات مرتبط با ملکی به نام فطرس، با توجه به دو رویکرد اعتبار سنجی متأخران و متقدمان بررسی شده است. نتیجه این نوشتار آن است که در روش اعتبارسنجی قدمایی روایات فرشته ای به نام فطرس را پذیرفته اند.
۵.

فعالیت فرهنگی فطحیه در انتقال حدیث امامیه (نمونه موردی بنوفضّال)

کلیدواژه‌ها: فطحیه حسن بن علی بن فضال علی بن حسن بن فضال عبدالله افطح بنوفضال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
بدون تردید، فطحیان یکی از پرکارترین زیرگروه های اعتقادی شیعه در چرخه انتقال احادیث در امامیه هستند. در میان فطحیان نیز خاندان بنوفضال (به ویژه حسن بن علی بن فضال و علی بن حسن بن فضال) از جایگاهی ویژه برخوردار می باشند. تجلیل و بزرگداشت رجالیان از این خاندان و اعتماد محدثان بر روایات آنان گواه این ادعاست. در این نوشتار سعی شده پس از بیان تاریخچه مختصری از فطحیان، فعالیت فرهنگی آنان در عرصه انتقال حدیث امامیه به تصویر کشیده شود. براین اساس فعالیت فرهنگی بنوفضال به روش توصیفی و تحلیلی و با توجه به کتاب های تألیف شده توسط بنوفضال –که نام آن در کتاب فهارس ضبط شده است- و نیز طرق صاحبان فهارس به نگاشته های اصحاب و حضور پررنگ در اسناد کتاب الکافی بحث و بررسی شده است.
۶.

پیش فرض های تحلیل توصیفات رجالی؛ مطالعه موردی اعتبار کافی

کلیدواژه‌ها: کلینی کافی توثیق اعتبار کتاب آرای رجالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۳ تعداد دانلود : ۷۵۳
محمدبن‌یعقوب کلینی یکی از نامآورترین محدثان شیعه و کتاب وی، «کافی» از مهم‌ترین نگاشتههای حدیثی است. راهیابی روایات راویان ضعیف به این کتاب به‌ویژه در مباحث پیراامامتی بخشی از این دست آموزهها را مورد تردید یا انکار قرار داده است. بازخوانی دقیق مفهوم «وثاقت» از نگاه دانشمندان رجالی شیعه به روشنی حکایت از آن دارد که کافی و دادههای حدیثی آن در مجموع، از دیدگاه نجاشی و دیگر دانشیان رجال معتبر است. این حقیقت با توجه به واژگان توصیفی به کار رفته دربارۀ کلینی به همراه در نظر داشتن شاخصهای تأثیرگذار در مفهوم‌گیری از این واژگان، تأکید بیشتری مییابد. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی تلاش شده اعتبار و استحکام همه جانبۀ کتاب کافی به گونهای روشن ارائه شود.
۷.

بررسی ابهاماتی پیرامون اصالت کتاب عبیدالله بن علی حلبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اصالت کتاب کتاب حلبی عبیدالله بن علی حلبی اعتبارسنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۵ تعداد دانلود : ۴۳۶
پس از نهضت عمومی نگارش و کتابت احادیث در میان اصحاب، کتابهای فراوانی در دوران امامت صادقین: و پس از آن تولید شد. کتاب عبیدالله بن علی حلبی یکی از نخستین نگاشته های حدیثی است که از شهرت و اهمیت ویژه ای برخوردار است و نخستین تصنیف شیعه نام گرفته است. برخی از پژوهشگران با طرح ابهاماتی، انتساب این کتاب به عبیدالله بن علی حلبی را مورد تردید قرار داده اند. ابهامات مطرح شده پیرامون کتاب حلبی را می توان در دو قسم کلی جای داد؛ ابهاماتی که از چگونگی گزارش های فهرستی برخاسته و ابهاماتی که به محتوای روایات کتاب باز می گردد. در این نوشتار سعی شده که به روش توصیفی تحلیلی ابهامات نوع اول مورد بررسی قرار گیرد و پرسش های ایجاد شده پاسخ داده شود.
۸.

بازخوانی دیدگاه ابن ولید پیرامون دو اصل زید النَّرسی و زید الزرّاد

کلیدواژه‌ها: زید الزراد زید النرسی ابن ولید اصالت کتاب اعتبارسنجی احادیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : 0 تعداد دانلود : 0
مسأله انتساب اثر به مؤلفان مهمترین بخش اعتبارسنجی آثار است. محمدبن الحسن بن احمد بن ولید یکی از مهمترین تراث شناسان تاریخ حدیث شیعه است؛ با توجه برخی از گزراش ها وی به جعلی بودن دو اصل زید الزّراد و زید النّرسی باور داشته و محمدبن موسی همدانی را جعل کننده این دو اصل می دانسته است؛ این اظهار نظر مورد مخالفت حدیث پژوهان متقدّم از جمله ابن غضائری و متاخر همچون سید بحرالعلوم و محقق خوئی قرار گرفته است؛ در این پژوهه پس از طرح نظرات مخالف و موافق، با بررسی قرائن صدوری برخی از روایات اصل، نظر ابن ولید در میزان داوری قرار می گیرد؛ نتیجه چندان با نظر ابن ولید همخوانی ندارد و چنین به نظر نمی رسد که اصل زید الزرّاد و زید النَّرسی را – با توجه به مضمون روایات این دو اصل- نمی توان جعلی خواند. گفتنی است، با بررسی محتوایی 34 روایت اصل زید الزراد می توان گفت هیچ یک از این روایات مفهومی در تضاد با آموزه های مشهور امامیه نیست.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان