ندا سبزی

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه خودارزیابی مرکزی و خودناتوان سازی تحصیلی با واسطه ی هیجان های تحصیلی بود. روش پژوهش، توصیفی- همبستگی و از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان سال اول مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 99-98 بودند که از بین آن ها 315 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، مقیاس خودارزیابی مرکزی (جاج و دیگران، 2003)، پرسشنامه هیجان های تحصیلی پکران و دیگران و مقیاس خودناتوان سازی تحصیلی شوینگر و استینسمیر-پلستر بود. تحلیل داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری نشانگر تأثیر مستقیم خودارزیابی مرکزی بر خودناتوان سازی تحصیلی، خودارزیابی مرکزی بر هیجان های تحصیلی و هیجان های تحصیلی بر خودناتوان سازی تحصیلی   بود و همچنین، خودارزیابی مرکزی با واسطه هیجان های تحصیلی، خودناتوان سازی تحصیلی را پیش بینی می کند. مطابق با نتایج پژوهش حاضر، ارتقاء سطح عزت نفس، خودکارآمدی و منبع کنترل دورنی ، احساس خودارزشی را به همراه دارد و زمینه ساز تجربه بیشتر هیجان های مثبت امید و غرور است که همین امر تمایل به استفاده از راهبرد خودناتوان سازی تحصیلی را کاهش می دهد.

زمینه و هدف: اهمیت باور خودکارآمدپنداری به دلیل تأثیرگذاری آن در بسیاری از عملکردهای انسانی است. پژوهش های بسیاری نشان داده اند که با آموزش مهارت های ارتباطی مختلف، می توان خودکارآمدپنداری را ارتقا داد. یکی از این مهارت ها، جرئت ورزی است. بدین ترتیب هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر برنامه آموزش مهارت جرئت ورزی بر افزایش خودکارآمدپنداری دانش آموزان بود. روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پایه هفتم شهر شیراز در سال تحصیلی 96-1395 بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، 80 نفر (40 دختر و 40 پسر) انتخاب شدند و سپس در هر جنس به طور تصادفی، 20 نفر انتخاب شده و در یکی از گروه های آزمایش و گواه، جایدهی شدند؛ به طوری که در نهایت 4 گروه (20 نفر گروه آزمایشی دختر،20 نفر گروه گواه دختر،20 نفر گروه آزمایشی پسر، و 20 نفر گروه گواه پسر) تشکیل شد. گروه های آزمایشی، مداخله آزمایشی (آموزش مهارت جرئت ورزی) را در ۸ جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. در این پژوهش، برای جمع آوری داده ها از مقیاس باورهای خودکارآمدپنداری (شوارزر و جروسالم، 1995) و پرسشنامه جرئت ورزی (گمبریل و ریچی، 1975) استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که آموزش مهارت های جرئت ورزی بر افزایش خودکارآمدپنداری (0/004=P، 9=F) و جرئت ورزی (0/0001=P، 50/02=F) دانش آموزان گروه آزمایش تأثیر دارد. همچنین بین پسران و دختران، تفاوت معنا داری در پس آزمون خودکارآمدپنداری و جرئت ورزی مشاهده نشد. نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که تغییرات شناختی ایجاد شده در اثر آموزش مهارت جرئت ورزی و تمرین «نه گفتن» می تواند باور توانمندی و جرئت ورزی دانش آموزان را بهبود بخشد. کاربردهای ضمنی نتایج این پژوهش برای سیستم های آموزشی و پرورشی به منظور ارتقاء توانمندی های دانش آموزان در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه علی حمایت تحصیلی با درگیری تحصیلی از طریق واسطه گری سرمایه های روان شناختی انجام شد. به این منظور،  230 نفر (108 دختر، 122 پسر) از دانش آموزان پایه ششم مقطع ابتدایی شهر یاسوج با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات از سه پرسش نامه شامل مقیاس حمایت تحصیلی ساندز و پلانکت، پرسش نامه سرمایه روان شناختی لوتانز و آولیو، و پرسش نامه درگیری تحصیلی ریو استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری از طریق نرم افزار AMOS24 استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که مدل با داده های پژوهش برازش مناسبی دارد. با توجه به یافته ها، مسیر مستقیم حمایت تحصیلی به درگیری تحصیلی، سرمایه های روان شناختی به درگیری تحصیلی و حمایت تحصیلی به سرمایه های روان شناختی، معنی دار بود. مسیرغیرمستقیم از حمایت تحصیلی به درگیری تحصیلی به واسطه سرمایه های روان شناختی نیز، معنی دار بود. در مجموع، نتایج این تحقیق نشان می دهد که حمایت تحصیلی با اثرگذاری بر سرمایه های روان شناختی، می تواند منجر به درگیری فعال دانش آموزان در فعالیت های درسی و آموزشی شود.

هدف پژوهش حاضر، تعیین نقش واسطه ای نمویافتگی عاطفی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و همدلی بود. 300 دانشجو (179 دختر، 121 پسر) بر اساس روش نمونه برداری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و پرسشنامه الگوهای ارتباطی خانواده (فیتزپاتریک و ریچی، 1994)، مقیاس نمویافتگی عاطفی (سینگ و بهارگاوا، 1974) و مقیاس همدلی (مهرابیان و اپستین، 1972) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان نشان دادند: الف) ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده پیش بینی کننده مثبت معنادار همدلی بودند، ب) جهت گیری گفت وشنود پیش بینی کننده منفی معنادار همه مؤلفه های نمویافتگی عاطفی بود، پ) جهت گیری همنوایی پیش بینی کننده مثبت معنادار مؤلفه های بی ثباتی هیجانی و سازش نایافتگی اجتماعی بودند، و ت) نمویافتگی عاطفی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و همدلی، نقش واسطه ای مهمی ایفا می کند. با توجه به نقش نیرومند جهت گیری گفت وشنود در پیش بینی همدلی، می توان گفت آموزش و ارتقای جهت گیری گفت وشنود در خانواده ها به افزایش نمویافتگی عاطفی و رفتارهای همدلانه منجر می شود.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی شادکامی بر اساس الگوهای ارتباطی خانواده با واسطه سرمایه روان شناختی در دانشجویان انجام شد. دویست و هفتاد نفر (123 پسر، 147 دختر) از دانشجویان دانشگاه شیراز به روش نمونه برداری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به پرسشنامه الگوهای ارتباطی خانواده (فیتزپاتریک و ریچی، 1997)، پرسشنامه سرمایه روان شناختی (لوتانز و آولیو، 2007)، و پرسشنامه شادکامی آکسفورد (آرگیل، 2001) پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان مبتنی بر مراحل بارون و کنی (1986) نشان دادند جهت گیری گفت و شنود پیش بینی کننده مثبت شادکامی است. همچنین، جهت گیری گفت و شنود، ابعاد سرمایه روان شناختی یعنی خودکارآمدی، امیدواری، تاب آوری و خوش بینی را به طور مثبت پیش بینی کرد اما جهت گیری همنوایی قادر به پیش بینی هیچ یک از ابعاد سرمایه روان شناختی نبود. در نهایت، سرمایه روان شناختی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و شادکامی نقش واسطه ای را ایفا کرد. در مجموع یافته ها نشان دادند ارتباط مطلوب در خانواده، زمینه های تعامل بیشتر را برای اعضا فراهم کرده و با رشد بسیاری از توانایی های فردی منجر به شادکامی می شود.

هدف پژوهش حاضر، در قالب یک مدل علّی، بررسی رابطه ی بین حمایت اجتماعی ادراک شده و سرزندگی تحصیلی با واسطه ی باورهای انگیزشی بود. روش پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری متشکل از کلیه دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز بود. شرکت کنندگان در پژوهش شامل 320 نفر (157 پسر و 163 دختر) دانش آموز بودند که بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردیدند و پرسشنامه های حمایت اجتماعی ادراک شده (زیمت، داهلم، زیمت و فارلی، 1988)، باورهای انگیزشی (پنتریچ و دی گروت،1990) و سرزندگی تحصیلی (حسین چاری و دهقانی زاده،1391) را تکمیل نمودند. روایی و پایایی ابزارها احراز شد. تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش با روش تحلیل مسیر انجام شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که مدل با داده های این پژوهش برازش مناسبی دارد و تأثیر مستقیم حمایت اجتماعی بر سرزندگی تحصیلی، حمایت اجتماعی بر باورهای انگیزشی و نیز باورهای انگیزشی بر سرزندگی تحصیلی تأیید گردید. در نهایت، بررسی ضرایب تحلیل مسیر نشان داد که باورهای انگیزشی در رابطه ی بین حمایت اجتماعی ادراک شده و سرزندگی تحصیلی نقش واسطه ای ایفا می کند. بر این اساس، منابع حمایتی می توانند با ارتقا سطح باورهای انگیزشی دانش آموزان، سرزندگی تحصیلی آن ها را افزایش دهند.