جمال حاجی

   با شیوع پاندمی کرونا، شرایط بی سابقه ای بر سیستم آموزشی کشور تحمیل شده است به طوری که در حال حاضر، آموزش در مدارس به صورت مجازی پیگیری می شود. پژوهش حاضر با هدف واکاوی مشکلات آموزش در فضای مجازی با استفاده از برنامه شاد در دوره پاندمی کرونا صورت گرفته است. این مطالعه در چهارچوب رویکرد کیفی و با روش پدیدار شناسی انجام شده است. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری شدند. مشارکت کنندگان 20 نفر از آموزگاران مدارس مقطع ابتدایی شهرستان مهاباد بودند که از طریق نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی انتخاب شدند و مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده ها با استفاده از روش هفت مرحله ای کلایزی انجام پذیرفت. یافته های پژوهش نشان داد که ادراک معلمان از مشکلات و چالش های آموزش در برنامه شاد، شامل 6 مضمون کلی، مشکلات مربوط  به دانش آموزان و والدین(3 زیر مضمون) مشکلات مربوط به معلمان(3 زیر مضمون) مشکلات محتوا  (2 زیر مضمون) مشکلات تجهیزات (2 زیرمضمون) مشکلات سازمانی (2 زیر مضمون ) مشکلات ارزشیابی (2 زیر مضمون) می باشد

یکی از مولفه های اصلی کیفیت در نظام آموزش عالی، کیفیت تدریس است. کیفیت این مولفه نیز بستگی به کیفیت روش یاددهی یا همان تدریس دارد. درواقع ارتقای حرفه ای و بهبود کیفیت تدریس ازجمله راهبردهای عمده ی دانشگاه ها می باشد از این رو هدف مقاله حاضر بررسی ادراک زیسته شده و تجربه شده دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته مدیریت آموزشی و آموزش عالی از کیفیت تدریس اساتید می باشد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و به روش پدیدارشناسی می باشد و از مصاحبه نیمه ساختار یافته برای گردآوری داده ها بهره برده شده است. جامعه این پژوهش دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته مدیریت آموزشی و مدیریت آموزش عالی دانشگاه علامه طباطبائی بودند که با توجه به نمونه گیری نظری با 34 نفر از دانشجویان مصاحبه به عمل آمد. برای بررسی کیفیت تدریس از پنج سوال بهره گرفته شد که سه سوال اول وضعیت تدریس در شرایط فعلی سوال چهارم وضعیت ایده آل تدریس از نظر دانشجویان و سوال پنجم نقش دانشجو را در افزایش کیفیت تدریس را مورد بررسی قرار می دهد. نتایج پژوهش نشان داد که در حال حاضر از نظر دانشجویان کیفیت تدریس اساتید نتوانسته انتظاراتی که آنها از یک تدریس با کیفیت دارند را برآورده کند هر چند اساتیدی هستند که رضایت دانشجویان در امر تدریس را فراهم کرده اند. بیشتر علت نارضایتی دانشجویان نشات گرفته ازعواملی مانند 1- استفاده نکردن از روش های تدریس کارامد2 - به روز نبودن منابع درسی، 3-استفاده صرف اساتید از کتاب های خود به عنوان منبع، 4-عدم استفاده اساتید از روش های روز تدریس 5- بی توجهی به فعالیت های پژوهشی اصیل می باشد. نهایتا عواملی مانند استفاده از روش های تدریس کارامد به عنوان افزایش دهنده کیفیت تدریس در نظر گرفته شد. به علاوه روحیه مطالبه گری دانشجو و آمادگی های قبلی دانشجویان از دیگر علت هایی هستند که باعث افزایش کیفیت تدریس هستند.

تسهیم دانش بین کارکنان، مؤلفه ای کلیدی برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار در اقتصاد پویای کنونی و بویژه در سازمان های با فناوری پیشرفته می باشد. تسهیم دانش اثربخش میان کارکنان می تواند به طور قابل ملاحظه ای بر زمان، هزینه و کیفیت فعالیت های تحقیق و توسعه در چنین سازمان هایی تأثیر بگذارد. هدف این پژوهش بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با تسهیم دانش بین اعضای هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی است. جامعه آماری این پژوهش اعضای هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی بودند که تعداد آنها 538 نفر است. روش نمونه گیری تصادفی ساده بود و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 228 نفر درنظر گرفته شد و از این تعداد پرسشنامه پخش شده 160 پرسشنامه قابل استناد بازگردانده شد. پژوهش در زمره پژوهش های توصیفی همبستگی قرار دارد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال و پرسشنامه تسهیم دانش وان دن هوف و وان وینن استفاده شد. روایی پرسشنامه ها از طریق اعتبار محتوایی مورد تأیید قرار گرفت؛ هم چنین پایایی پرسشنامه ها با بهره گیری از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب برابر 877/0 و 813/0 محاسبه گردید. برای آزمون فرضیه ها از روش آماری معادلات ساختاری با نرم افزار Amos استفاده شد و نتایج تجزیه و تحلیل یافته ها نشان داد که متغیر بعد ساختاری، بعد رابطه ای و بعد شناختی بر متغیر اهدای دانش اعضای هیأت علمی تأثیر مثبت دارد؛ هم چنین بعد ساختاری، بعد رابطه ای و بعد شناختی نیز بر متغیر گردآوری دانش اعضای هیأت علمی تأثیر مثبت و معناداری دارد. از این رو باتوجه به اهمیت تسهیم دانش در محیط های آموزشی بویژه در دانشگاه ها شایسته است که مدیران دانشگاهی بستر لازم را برای ایجاد و افزایش سرمایه اجتماعی فراهم کنند که از عوامل مهم میزان تسهیم دانش است.

پژوهش حاضر با هدف ، بررسی نقش واسطه ای عزت نفس در رابطه بین بهزیستی روان شناختی با خودکارآمدی و امید تحصیلی در میان دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر مهاباد انجام شد. روش پژوهش، توصیفی- همبستگی با تأکید بر معادلات ساختاری بود. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر مهاباد(2289 نفر) تشکیل می دادند.  تعداد 329 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جمع آوری داده ها بر اساس چهار پرسشنامه، بهزیستی روان شناختی ریف، عزت نفس روزنبرگ، امید تحصیلی خرمایی و کریمی و خودکارامدی تحصیلی جینگز و مورگان صورت گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها به کمک نرم افزارهایSPSS26  و SMARTPLS4 و روش معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد سه مرحله ای حداقل مربعات جزئی صورت پذیرفت.  یافته ها نشان داد که بین، بهزیستی روان شناختی و عزت نفس رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد ( p≤0.0001 , β=0.200). همچنین بین عزت نفس با خودکارآمدی تحصیلی (p≤0.0001 , β=0.668) و امید تحصیلی ( p≤0.0001 , β=0.792) رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. عزت نفس در رابطه مابین بهزیستی روان شناختی با امید تحصیلی (p≤0.0001 , β=0.134) و خود کارآمدی تحصیلی (p≤0.0001 , β=0.134) نقش میانجی دارد. 

زمینه: سازمان های آموزشی که وظیفه خطیر و مهم تعلیم و تربیت رسمی را به عهده دارند برای ایفای مطلوب نقش خود در اجتماع، نیازمند معلمانی هستند که توانایی انجام رفتارهای فرانقشی را داشته باشند.هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه رهبری سطح پنج و رفتارهای فرانقشی با واسطه گری توانمندسازی معلمان انجام شد.روش: مطالعه حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش را تمامی معلمان مقطع ابتدایی شهر مهاباد (965 نفر) در سال تحصیلی 1402-1403 تشکیل می دادند که از میان آن ها تعداد 265 نفر به عنوان نمونه و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات موردنیاز از پرسشنامه های رهبری سطح پنج (شریعت نژاد و همکاران، 1397)، توانمندسازی کارکنان مدرسه (Short & Rinehart, 1995) و رفتارهای فرانقشی (Organ & Konovsky, 1983) استفاده گردید. داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد سه مرحله ای حداقل مربعات جزئی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.یافته ها: یافته ها نشان داد سبک رهبری سطح پنج بر رفتارهای فرانقشی و توانمندسازی معلمان اثر مثبت و معنی داری دارد. همچنین توانمندسازی معلمان بر رفتارهای فرانقشی آنان دارای اثر مستقیم و معنی داری بود و متغیر توانمندسازی معلمان در خصوص تأثیر سبک رهبری سطح پنج بر رفتارهای فرانقشی، دارای نقش میانجی بود.نتیجه گیری: با توجه به این یافته ها می توان بیان کرد برای ترویج رفتارهای فرانقشی در بین معلمان توجه به سبک رهبری سطح پنج و توانمندسازی آنان لازم و ضروری به نظر می رسد.