ابوالفضل قدمی

مقدمه: ابزارهای اندازه گیری اضطراب برای بیماری های مهم تهدیدکننده سلامتی مانند سارس و مرس توسعه یافته است. در زمینه سنجش اضطراب کرونا ابزار اندازه گیری مشخصی وجود ندارد. هدف از پژوهش حاضر اعتباریابی مقدماتی مقیاس اضطراب کرونا در نمونه ایرانی بود . روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. 308 نفر از طریق فراخوان اینترنتی در تحقیق شرکت کردند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته اضطراب کرونا 18 سؤالی استفاده شد. داده ها با استفاده از روش همسانی درونی به شیوه آلفای کرونباخ و 2- λ گاتمن و برای بررسی روایی سازه از تحلیل عاملی تائیدی (CFA) با استفاده از نرم افزار Lisrel - 8 . 8 استفاده شد. جهت استاندارد کردن نمرات خام این نمرات با استفاده از نرم افزار Jmetrik - 4.1.1 به نمرات استاندارد T و رتبه درصدی تبدیل و به صورت جدول های هنجاری تهیه شدند . یافته ها: مقدار 2-λ گاتمن برای کل پرسشنامه (922/0=2- λ ) و ضریب آلفای کرونباخ برای علائم روانی (879/0=α)، علائم جسمانی (861/0=α) و برای کل پرسشنامه (919/0=α) به دست آمد. داده های این پژوهش با مدل دوعاملی برازش مناسبی دارد. جداول نمرات استاندارد رسم شد و دامنه نمرات عامل های پرسشنامه و نمره کل شدت اضطراب کرونا بر اساس نمرات استاندارد T به سه دامنه عدم اضطراب یا خفیف، متوسط و شدید تقسیم شد . نتیجه گیری: پرسشنامه اضطراب کرونا در اعتباریابی مقدماتی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان یک ابزار علمی و معتبر برای سنجش اضطراب کرونا ویروس استفاده نمود.

گسترش و شیوع کووید 19 منجر به قرنطینه شدن در خانه و بسته شدن بسیاری از مراکز تفریحی و آموزشی شد که سلامت روان مردم را به شکل منفی تحت تاثیر قرار داد. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی ابعاد روان شناختی بیماری کرونا و آسیب های روانی ناشی از آن به روش مرور نظام مند بود. بدین صورت که مقالات چاپ شده در سال های میلادی 2019 تا 2020 در پایگاه های اطلاعاتی PupMed، Sciencedirect، Google Scholar با جستجوی کلیدواژه های کووید 19، ابعاد روان شناختی، سلامت روان، قرنطینه مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت براساس معیارهای ورود از بین 70 مقاله مورد بررسی، 15 مقاله وارد پژوهش و نتایج طبقه بندی، خلاصه و گزارش شد. ارزیابی حاصل از مقالات مورد بررسی نشان داد افزایش اضطراب و افسردگی، مشکلات خواب، احساس تنهایی و استرس پس از آسیب از پیامدهای روان شناختی شیوع بیماری کووید 19 برای مردم عادی بشمار می رود. با توجه به ابعاد روان شناختی منفی ناشی از شیوع بیماری کووید 19، نیاز است در راستای کاهش و بهبود این مشکلات روان شناختی مداخله های موثر صورت پذیرد.

بسیاری معتقدند افسردگی از مهمترین چالش های روانشناختی قرن 21 است. هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه ترومای کودکی و احساس خشم با میزان افسردگی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش شناسی در زمره پژوهش های همبستگی قرار دارد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه افراد بالای 18 سال شهر تهران بود که بر همین اساس با استفاده از روش داوطلبانه و پرسشنامه الکترونیکی 745 نفر از این افراد نمونه گیری شدند. جهت اندازه گیری متغیر ها از ابزار پرسشنامه فرم کوتاه افسردگی بک، ترومای دوران کودکی (برنستاین و همکاران، 2003) و فرم کوتاه خشم (نواکو،1986) استفاده شد. پس از جمع آوری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و روش آماری رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد بین بین سوءاستفاده جنسی با (341/0)=β، سوءاستفاده عاطفی (084/0=β) و غفلت عاطفی (020/0=β)با افسردگی رابطه معنی داری دارد و همچنین از بین مولفه های خشم احساس خشم با (122/0)=β؛ تفکر خشم (461/0=β) و رفتار خشم (131/0=β)با افسردگی، رابطه معناداری داشت. در نتیجه ی توان به دیدگاه روانکاوی مبنی بر نقش پر اهمیت وقوع تروما در دوران کودکی و همچنین خشم درونی شده در ابتلا به اختلال افسردگی اشاره کرد.

افت در پارامترهای سؤال هنگامی به وجود می آید که در طول زمان و بنابر دلایل مختلف، سؤالات آزمون ویژگی های اولیه خود مانند درجه دشواری و قدرت تشخیص را از دست بدهند. ازجمله موارد ایجادکننده افت در پارامترهای سؤال فاش شدن سؤالات، تکرار بیش ازاندازه، تغییر در نظام آموزشی کشور، موقعیت قرار گرفتن سؤال و پارامترپردازی ضعیف اولیه هستند. وجود افت در پارامترهای سؤال سبب نقض ویژگی تغییرناپذیری می شود. دو نوع افت یکنواخت (تغییر پارامتر تشخیص) و غیریکنواخت (تغییر در پارامتر دشواری) وجود دارد. ازنظر مفهومی و روش شناسی این مفهوم موازی با مفهوم کارکرد افتراقی سؤال است با این تفاوت که به جای تفاوت های گروهی دوره های مختلف زمانی بررسی می شوند. جهت شناسایی و ردیابی افت در پارامترهای سؤال پس از رعایت مفروضه تک بعدی بودن با کمی تغییر از روش های شناسایی کارکرد افتراقی سؤال استفاده می شود. پس از شناسایی افت باید مشخص شود که آیا تغییراتی در محتوا، شرایط انگیزشی، مدت زمان پاسخگویی و مکان سؤال در مقایسه با زمانی که سؤال طراحی شده به وجود آمده است. اگر هرکدام از این شرایط وجود داشته باشد سؤال باید از مجموعه سؤال ها حذف شود و یا مجدداً پارامترپردازی شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه دوعاملی نارسایی کارکردهای اجرایی در نوجوانان انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع پژوهش های روان سنجی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانش آموزان پسر 12 تا 18 ساله استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی 1401-1400 تشکیل می دادند که از این جامعه تعداد 1000 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و والدین آن ها پرسشنامه دوعاملی نارسایی کارکردهای اجرایی نوجوانان (TEXI) و مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی- ویراست دوم را تکمیل کردند که درنهایت پرسشنامه 602 والد تحلیل شد. جهت بررسی پایایی، روش همسانی درونی، آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی بین سؤالات با نمره کل به کار گرفته شد و همچنین برای سنجش روایی از تحلیل عاملی تأییدی به روش مؤلفه های اصلی و روایی ملاکی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که پرسشنامه دوعاملی نارسایی کارکردهای اجرایی از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار است. همچنین روایی ملاکی پرسشنامه نیز تائید شد (05/0p). بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که پرسشنامه حاضر ابزار مناسبی برای ارزیابی نارسایی کارکردهای اجرایی در نوجوانان می باشد.

پژوهش حاضر باهدف بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی - ویراست دوم در دانش آموزان با مشکلات رفتاری برون نمود انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع مطالعات همبستگی- هنجاریابی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانش آموزان پسر با مشکلات رفتاری برون نمود 7 تا 12 ساله استان تهران و استان آذربایجان شرقی تشکیل می دادند که در سال تحصیلی 1401-1400 مشغول به تحصیل بودند. برای انتخاب نمونه ابتدا دانش آموزان با مشکلات رفتاری برون نمود شناسایی شدند. سپس والدین آن ها فرم والد مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی - ویراست دوم و پرسشنامه عصب- روان شناختی کولیج (2002) را تکمیل کردند که درنهایت تحلیل با 599 نفر انجام شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها ضریب آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی تأییدی و روایی ملاکی به کارگرفته شد. نتایج نشان داد که مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی - ویراست دوم از پایایی و روایی مناسبی برخوردار است؛ بنابراین، می توان از این مقیاس جهت ارزیابی کارکردهای اجرایی در دانش آموزان با مشکلات رفتاری برون نمود استفاده کرد.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، تعیین ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی ابزار رشد اوایل زندگی در کودکان پیش دبستانی مشهد بود. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی مقطعی بود. نمونه ای به حجم 456 کودک (226 دختر و 230 پسر) از کودکان پیش دبستانی (4 تا 6 ساله) در سال تحصیلی 97-98 به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب و مربیان این افراد به گویه های ابزار رشد اوایل زندگی پاسخ دادند. ابتدا با استفاده از نرم افزار R تحلیل عاملی تأییدی اجرا شد. مدل پنج عاملی اولیه با داده ها برازش کافی نداشت، بنابراین نمونه به دو زیرنمونه 228 نفری تقسیم شد. در زیرنمونه اول، تحلیل عاملی اکتشافی اجرا شد و 2 گویه از ابزار کنار گذاشته شد. در زیرنمونه دوم، تحلیل عاملی تأییدی اجرا شد، مدل پنج عاملی حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی با داده ها برازش داشت. پارامترهای گویه ها با استفاده از نظریه کلاسیک آزمون برآورد شد و تمامی خرده مقیاس ها از اعتبار مناسب برخوردار بودند. سپس برازش گویه ها با مدل امتیاز پاره ای (PCM) بررسی شد. پس از حذف گویه های نامناسب، اعتبار ابزار 97/0 و شاخص PSI 95/0 به دست آمد. بین میانگین دختران و پسران در تمامی خرده مقیاس ها تفاوت وجود داشت. کارکرد افتراقی گویه ها نشان داد 26 گویه در بین گروه دختران و پسران از کارکرد افتراقی مناسب برخوردارند. درنهایت، ابزاری با 93 گویه با ویژگی های روان سجی مطلوب برای کودکان پیش دبستانی تهیه شد.

هدف از اجرای این پژوهش بررسی افت پارامترهای سؤال (IPD) روند آزمون ریاضیات تیمز پایه هشتم ایران و تأثیر آن بر برآورد پارامتر توانایی دانش آموزان بود. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان پایه هشتم شرکت کننده در آزمون ریاضیات تیمز ایران در سال های 2003، 2007 و 2011 بود؛ 1224 نفر (408 نفر در هر دوره) از دانش آموزانی که به 40 سؤال روند موجود در این آزمون پاسخ داده بودند. برای بررسی وجود یا نبود افت از نرم افزار 23SPSS و روش رگرسیون لجستیک استفاده شد. بر اساس نتایج از بین 40 سؤال روند 2 سؤال افت را در پارامترهای خود نشان دادند؛ که هر دو سؤال نیز دارای افت پارامتر یکنواخت بود؛ اما طبق ملاک اندازه اثر جودوین و جیرل هر دو سؤال اندازه اثر ناچیزی داشتند. برای بررسی تأثیر افت پارامترها بر توانایی دانش آموزان، ابتدا توانایی تتا دانش آموزان با حضور کل سؤال ها محاسبه شد و پس از شناسایی و حذف سؤال های دارای افت، بار دیگر پارامتر توانایی تتا با استفاده از نرم افزار BILOG-MG محاسبه شد؛ سپس برای بررسی میزان تفاوت میانگین ها و معنی داری آن از روش آماری t وابسته استفاده شد؛ نتیجه آنکه این میزان افت در برآورد توانایی دانش آموزان تأثیر چشمگیری نداشته است.