روح الله خادمی

مقدمه: انسان همواره به اطلاعات نیاز داشته، دارد و خواهد داشت. عوامل مختلفی زمینه ساز نیاز اطلاعاتی هستند که بافت یکی از آنهاست. بافت پیچیده و متحول امروزی کسب و کار باعث ایجاد نیاز اطلاعاتی تجاری شده است که خود ضرورت ارائه خدمات اطلاعاتی تجاری را می طلبد. این پژوهش به مرور و معرفی این مفاهیم به منظور باز کردن مسیری برای متخصصان علم اطلاعات برای حضور در این بخش از دنیای اطلاعات می پردازد. روش شناسی : این پژوهش به صورت مروری انجام و با بررسی متون مرتبط با اطلاعات تجاری و خدمات اطلاعات تجاری، مفاهیم مرتبط روشن شده است. یافته ها: بررسی های انجام شده در این پژوهش، ابعاد مختلف اطلاعات تجاری و همچنین نیاز، منابع و خدمات اطلاعات تجاری را مطرح و نقش متخصصان اطلاعات و دانش شناسی را در این عرصه روشن ساخته است. نتیجه گیری : امروزه نقش اطلاعات تجاری و خدمات اطلاعات تجاری در دنیا مشخص شده است. ازاین رو، لازم است تا یک نظام خدمات اطلاعاتی تجاری طراحی، پیاده سازی و ارزیابی شود که متخصصان اطلاعات به این حوزه ورود کنند تا بتوانند نقش کاربردی و اساسی پیدا کنند و این امر می تواند علاوه بر ایجاد جایگاه حرفه ای آنان، به اشتغال حرفه مندان علم اطلاعات نیز کمک کند.

امروزه با واسطه ابزارهای نوین اطلاعاتی، جهان به تعبیر مک لوهان به دهکده جهانی تبدیل شده است. شکل جدیدی از ارتباط ها در محیط های مجازی شکل گرفته که جدای از مزیت های این شکل از ارتباط به دنبال خود چالش هایی هم داشته است، از جمله اینکه در کنار سهولت ارتباط، سلامت جامعه را به مخاطره انداخته است. امروزه استفاده از تکنولوژی و فناوری اطلاعات در جنبه های مختلف فردی و اجتماعی پیامدهای مثبت و منفی برای کاربران دارد، اما استفاده نادرست و نابجا از آن منجر به آسیب های اجتماعی زیادی می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی موضوع فناوری اطلاعات و سلامت اجتماعی و متون مربوط به فناوری اطلاعات و سلامت اجتماعی انجام شده است. روش تحقیق با استفاده از روش مروری انجام گرفته است. فناوری اطلاعات، سلامت اجتماعی، شبکه های اجتماعی، مزایا و معایب استفاده از فناوری اطلاعات و شبکه اجتماعی در جامعه بررسی شده است. علاوه بر اینها پژوهش های انجام شده در داخل و خارج کشور درباره فناوری اطلاعات و سلامت اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بررسی مروری پژوهش ها نشان داد که امروزه اعتیاد به عنوان یکی از معضلات اجتماعی با ورود شبکه های اجتماعی و فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی تحت تاثیر قرار گرفته است. بنابراین ضرورت آموزش، آگاهی رسانی و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه ضروری است.

مقدمه: هدف از این پژوهش بررسی وضعیت مجله روانشناسی بالینی در  طی سال های مختلف از زمان انتشار تا زمان جاری بر اساس شاخص های مختلف علم سنجی در قیاس با مجلات مشابه  است. روش: در پژوهش حاضر با استفاده از روش علم سنجی و با کمک شاخص های علم سنجی موجود شامل ضریب تأثیر، شاخص فوریت، شاخص  Qو مانند آن در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و سامانه رتبه بندی نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، داده های مربوط به مجله روانشناسی بالینی دانشگاه سمنان استخراج و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: شاخص ضریب تأثیر مجله روانشناسی بالینی دانشگاه سمنان از متوسط ضریب تأثیر حوزه علوم انسانی در سال های مورد بررسی بالاتر بوده است. در برخی سال ها نیز ضریب تأثیر مجله از متوسط ضریب تأثیر رشته روانشناسی در سطح کشور نیز بالاتر بوده است. در مورد شاخص Q نیز، مجله روانشناسی بالینی در چارک دوم مجلات رشته قرار دارد. همچنین سابقه چارک اول نیز در سال های مورد بررسی (1393) وجود داشته است. همچنین در شاخص فوریت که به سرعت رشد استناد مقالات دربازه یک سال اشاره دارد نیز مجله روانشناسی بالینی در سال 1395 با کسب شاخص فوریت 139/0 بالاترین میزان را در سال های مورد بررسی به خود اختصاص داده است. نتایج همچنین نشان داد فصلنامه روانشناسی بالینی دانشگاه سمنان نه تنها در بین مجلات دانشگاه سمنان از جایگاه مناسبی برخوردار است بلکه در بین مجلات روانشناسی بالینی کشور نیز این مجله در شاخص ضریب تأثیر از عملکرد بهتری برخوردار بوده و از نظر این شاخص در سال های مختلف روند روبه رشدی را طی کرده است. نتیجه گیری: بهبود شاخص های علم سنجی مجله روانشناسی بالینی دانشگاه سمنان در سال های 1390 تا 1395 نشان از رشد این مجله داشته و بالاترین امتیاز مجله (80 امتیاز) در بین نشریات دانشگاه سمنان و نیز کسب رتبهA  در بین مجلات علمی طبق سامانه رتبه بندی نشریات علمی کشور می تواند نقطه قوت این مجله محسوب گردد.

زمینه و هدف: از زمان همه گیری کووید 19 همه جهان تحت تاثیر این ویروس قرار گرفته است. در کنار پیامدهای اقتصادی و اجتماعی این بیماری، شناخت و تاثیر آسیب های روان شناختی این بیماری در جامعه دارای اهمیت و ضرورت می باشد. هدف این پژوهش، ترسیم نقشه علمی یا ساختار فکری حوزه موضوعی کویید 19 و آسیب های روان شناختی در پایگاه های وب آو ساینس طی سال های 2019 تا 2021 می باشد. بررسی روند رشد، مهم ترین کشورها، نویسندگان، دانشگاه ها، مجلات، واژه های به کاررفته در پژوهش های مربوط به کووید 19 و آسیب های روان شناختی بوده است. مواد و روش ها: این پژوهش با استفاده از روش های علم سنجی و به کمک فن تحلیل هم رخداد واژگان با استفاده از نرم افزار VOSviewer انجام شده است. یافته ها: بررسی داده های استخراج شده نشان داد که در طی بازه سال های 2019 تا 2021 تعداد 3690 مدرک علمی در حوزه کویید 19 و آسیب های روان شناختی در پایگاه وب او ساینس نمایه شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که نقشه علمی حوزه کووید و آسیب های روان شناختی آن از 4 خوشه موضوعی اصلی تأثیر کویید 19 بر استرس، اضطراب، افسردگی و سلامت روان تشکیل شده است. وانگ، ژانگ، و گریفیت از مهم ترین و پرتولیدترین نویسندگان، این حوزه بوده اند. پرتولید ترین کشور و دانشگاه در این زمینه متعلق به کشور آمریکا و دانشگاه HUAZHONG UNIV SCI TECHNOL از کشور چین بوده است.

نقد ادبی به عنوان دست مایه ای برای ورود به دنیای شعر و شاعری و شناخت شعر و درک غثّ و ثمین آن از دیرباز در فرهنگ اسلامی ایرانی مطرح بوده است. این مبحث که از یک سو در فرهنگ غنی ایرانی و از سوی دیگر در معارف اسلامی ریشه دارد، در پی آن است که شاعران را از ابتدای ورود به عالم شعر دستگیری کند، پا به پای آنان پیش رود و شعر آنان را به درجات عالی رسانده، جاودانه سازد. شاعران داستان سرا به عنوان پدیدآورندگان یکی از انواع فاخر ادبی، خود دارای نظریه ای هماهنگ و همسان در نقد شعر هستند که این نظریه از لابه لای اشعار آنان به خوبی قابل استخراج است. در این پژوهش کوشیده ایم نگاه این شاعران را به شعر و شاعری و بایدها و نبایدهای آن بررسی کنیم. معیارهای شعر خوب، لزوم راستگویی، نقش تجربه ی عاشقانه در داستان سرایی، کمال صورت و معنا، رعایت اعتدال و توصیه به کم گفتن از جمله مباحثی است که در این جستار مورد مطالعه قرار گرفته اند. نتیجه ی این پژوهش، ما را به این نکته واقف می سازد که این دسته از شاعران، از موهبت نظریه و نقد ادبی بهره مند بوده اند و سنّت داستان سرایی فارسی در رهگذر این آرا، کمابیش توانسته است در مسیری که درستی آن مورد اجماع و اتّفاق منتقدان ادبی است، حرکت کند.

خواجه مجدالدین همگر (607 686ق) از شاعران برجسته ایران در سده هفتم، در یکی از مهم ترین مراحل تاریخ اجتماعی و ادبی ایران می زیست؛ دورانی که از لحاظ تاریخ سیاسی اجتماعی مصادف با حمله مغول به ایران و، از دیدگاه تاریخ ادبی، مصادف با ظهور سعدی است. از این جهت مطالعه در دیوان او برای شناخت جریان های ادبی قرن هفتم مفید و شناخت تازه از زندگی و دوران او نیازی اساسی است. در این نقد و بررسی زندگینامه ای، کوشیده ایم از شخصیت و اوضاع و احوال زندگی مجد همگر تصویری ارائه کنیم. نام، پدر و نسب، فرزندان، زادگاه و نسبت، تولد و مرگ، سفرها، مقام و شخصیت و هنرهای مجد همگر و معرفی کوتاه دیوان شعر او از مباحث مهم مقاله است. برای دستیابی به این اطلاعات، علاوه بر دیوان مجد همگر، به تذکره ها، تواریخ ادبیات و منابع گوناگون مراجعه شده و اطلاعات موجود گردآوری و نقد شده است.

از میان پادشاهان ساسانی، خسرو انوشیروان عادل بیش از دیگران در ادب فارسی مشهور است که این شهرت بیش از همه از رهگذر ورود جمله های حکیمانه و پندنامه های او در ادب فارسی است. سخنان او علاوه بر اینکه در لابه لای متون مختلف، مندرج است، برخی شاعران نیز به صورت مستقل آن ها را به نظم آورده اند. از مشهورترین آن ها، پندهایی است که بر کنگره ی تاجش مندرج بوده و نخست بار بدایعی بلخی در منظومه ی راحه الانسان آن را به نظم آورده است. شاعر دیگری نیز همین پندنامه را به نظم درآورده که تاکنون نام او مشخص نبوده است. در این مقاله نشان داده می شود منظومه ی مذکور از امیرحکیم برهانی، پدر امیرمعزّی، است. ابیات بسیار اندکی از او باقی مانده که در انتساب برخی از آن ها نیز تردید وجود دارد. از این نظر این منظومه ی 235 بیتی بسیار اهمیت دارد. پایان یکی از نسخ این منظومه که با منتخب جنگ روضه الناظر و نزهه الخاطر و چند منظومه ی دیگر در یک مجلد آمده، به اسم شاعر اشاره شده و علاوه برآن قراین سبک شناسانه نیز در تأیید این انتساب است.  

جمالی تبریزی از شاعران گمنام خمسه پرداز سده های هشتم و نهم هجری است. از این شاعر ناکام خمسه ای مشتمل بر پنج منظومه به نامهای « تحفه الابرار»، «مهرونگار«، «محزون و محبوب»، «هفت اورنگ» و «انوشنگ نامه» باقی مانده که یگانه نسخه شناخته شده آن در موزه بریتانیا نگهداری می شود. تعداد ابیات باقی مانده در این نسخه 19648 بیت است. جمالی همّت خود را مصروف تقلید از روش خمسه نظامی گنجوی کرده، با این تفاوت که زبان او در این خمسه ساده و بی پیرایه است. از زندگی و احوالات شخصی شاعر جز این خمسه در هیچ منبع شناخته شده ای، اطلاعی به دست نمی آید. او چهار منظومه اول خمسه خود را به امیران تیموری و منظومه آخر خود را به یکی از امرای قراقویونلو تقدیم کرد؛ امّا نتوانست مقبولیّتی در نظر ایشان پیدا کند. این عدم مقبولیّت، دلیل اصلی ناشناختگی و به حاشیه رانده شدن خمسه او بوده است. در این پژوهش، کوشیده ایم با جستجو در «خمسه جمالی تبریزی» به اطلاعاتی درباره شاعر آن دست یافته و ضمن ترسیم طرحی از زندگی و احوال او، منظومه های وی را نیز معرّفی کنیم.

در کنار رودخانه خروشان شعر فارسی در بستر زمان، نقد شعر همچون جویبار کوچکی از دیرباز جریان داشته است. این جویبار در مقطعی به مجد همگر شاعر استاد قرن هفتم می رسد که به پشتوانه ملک الشّعرائی، دست به نقد ادبی نیز زده است. مباحثی چون داوری شعر انوری و ظهیر فاریابی و نیز مقایسه بین سعدی و امامی، از مباحث مشهور در نقد سنّتی روزگاران گذشته است. به مدد این دو داوری، در بررسی تاریخی نقد شعر در ایران، مجد همگر به عنوان یکی از منتقدین ادبی قرن هفتم شناخته شده است. امّا انتقادات مجد همگر به این دو مورد محدود نمی شود و دیوان او به لحاظ دیدگاه های نقّادانه قابل تأمّل است. در این مقاله دیدگاه های انتقادی مجد در نقد فنّی، نقد اخلاقی، نقد اجتماعی و نقد بی معیار مطالعه و بررسی شده است. حاصل بررسی ها بیانگر آن است که مجد همگر در حوزه نقد فنّی، تکرار را نمی پسندد و در عین حال شاعران خراسانی و غزنین را شاعرانی نغزگوی می داند. در حوزه نقد اخلاقی به رغم نکوهش ملازمت دربارها و هزل سرایی، در مواردی به چنین توصیه ای پایبند نیست. در نقد بی معیار، نقد ذوقی را چندان قابل اعتنا نمی داند. در مجموع مجد همگر علاوه بر شاعر بودن منتقد توانایی است اگرچه خود نیز در مواردی هنجارهای نقد را زیر پا گذاشته است.

مقدمه: شبکه های هم تألیفی از جمله شبکه های اجتماعی هستند که اطلاعات مهمی در رابطه با همکاری میان پژوهشگران، که از عوامل مهم رشد کیفی و کمی انتشارات علمی است، فراهم می آورند. هدف این پژوهش، ترسیم و تحلیل شبکه هم تألیفی پژوهشگران ایران در حوزه داروشناسی و داروسازی می باشد. روش کار: پژوهش با استفاده از روش های علم سنجی و اصول تحلیل شبکه انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 3514 مدرک حوزه داروشناسی و داروسازی پایگاه وب آو ساینس بود که در سال های 2012-2000 منتشر شده و حداقل یکی از نویسندگان آن ها وابستگی سازمانی به دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی وابسته به وزارتخانه مذکور را داشت. داده ها با نرم افزار PAJEK تحلیل شدند. یافته ها: ضریب همکاری این انتشارات ، 7/0 و بیشترین همکاری بین المللی، با پژوهشگران انگلستان، آمریکا و کانادا بوده است. شبکه هم تألیفی پژوهشگران متشکل از 90 گره (نویسنده) و درجه تراکم این شبکه 084/0 بود. میان تعداد انتشارات و درجه مرکزیت نویسندگان رابطه خطی قوی و مستقیم در سطح معنی داری 01/0 مشاهده شد. نتیجه گیری: شاخص درجه تراکم (084/0) نشان دهنده انسجام پائین این شبکه است، به عبارتی چگالی بالایی ندارد و نویسندگان (گره ها) ارتباطات اندکی با یکدیگر برقرار کرده ا ند. این پژوهش نشان داد که پژوهشگران با تعداد مستندات بیشتر، تمایل بیشتری به همکاری های گروهی دارند. نتایج این پژوهش می تواند ابعاد همکاری را مشخص نموده، و در کمک به سیاستگذاری های پژوهشی تأثیرگذار باشد. : .

هدف: با توجه به اهمیت کسب وکارهای کوچک در اقتصاد و نقش و گستردگی کتابخانه های عمومی در ارائه خدمات، این پژوهش با هدف طراحی مدل و بررسی میزان آمادگی کتابخانه های عمومی استان خوزستان در تسهیل و توسعه کسب و کارهای کوچک است.روش شناسی: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ نحوه گردآوری داده ها یک پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی و به لحاظ ماهیت داده ها یک مطالعه آمیخته از نوع اکتشافی است که با تکنیک تحلیل مضمون انجام شد. در بخش کیفی ابتدا با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی و انجام 14 مصاحبه عوامل شناسایی شدند. تأیید روایی این عوامل با شاخص نسبت روایی محتوایی (CVR) و پایایی کیفی آن ها از طریق آزمون ضریب کاپای فلیس به تأیید رسید. در بخش کمی، پرسشنامه ای متشکل از عوامل کیفی استخراج شده در میان کتابداران کتابخانه های عمومی استان خوزستان به تعداد 173 نفر توزیع شد. سپس با کاربرد مدل تحلیل SWOT (تحلیل تکافت) عوامل در دو دسته درونی (نقاط قوت و نقاط ضعف) و عوامل بیرونی (فرصت ها و تهدیدها) دسته بندی شدند.یافته ها: این پژوهش نتایجی را در 4 بعد از عوامل درونی شامل «منابع و خدمات»، «نیروی انسانی»، «بازاریابی و تبلیغات» و «فناوری و فضا»؛ و 4 بعد از عوامل بیرونی شامل «قوانین و آیین نامه ها»، «نگرش های مدیریتی»، «آموزش» و «ارتباطات و تعاملات» ارائه می دهد. از مجموع 17 مؤلفه ای که در 4 بُعد از عوامل درونی مورد بررسی قرار گرفت، 1 نقطه قوت و 9 نقطه ضعف مشاهده و 7 عامل باقی مانده در وضعیت متوسط قرار داشتند که میانگین 2/389 به دست می آید. از سوی دیگر، کتابخانه های عمومی استان خوزستان از 19 عامل مورد بررسی در 4 بعد از عوامل بیرونی، با 2 فرصت مواجه و با 9 تهدید روبه رو هستند و 8 عامل دیگر نیز وضعیت متوسطی را دارا هستند و میانگین 2/482 برای عوامل بیرونی به دست می آید که وضعیت نسبتاً مطلوبی است و در کل میانگین به دست آمده برای تمامی مؤلفه ها و ابعاد مورد بررسی عدد 2/438 است که نشان از وضعیت نسبتاً مطلوبی دارد.نتیجه گیری: کسب وکارهای کوچک می توانند از خدمات کتابخانه های عمومی جهت شروع و توسعه استفاده کنند. با این حال، کتابخانه های عمومی خوزستان برای حمایت و تسهیل گیری از کسب وکارهای کوچک، در شرایط نسبتاً مطلوبی قرار دارند. به همین دلیل، برای حمایت از این کسب و کارها، پیش و بیش از هر چیز باید این امر جزئی از رسالت و هدف کتابخانه های عمومی خوزستان شوند. چنانچه حمایت و پشتیبانی از کسب و کارها جزئی از نظام ارزشی و رسالت کتابخانه های عمومی شود، بسیار محتمل است که در آن نظام و رسالت، کتابخانه ای پویا و حامی کسب و کار ایجاد شود.

هدف: هدف این پژوهش، ارزیابی وضعیت استقرار کتابداران مرجع کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در هر یک از سطوح نظریه های مرجع بوده است. روش: پژوهش از نوع توصیفی و روش آن پیمایشی است وداده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته برگرفته از نظریه های موجود، گرد آوری شده اند.در مجموع 133 پرسش نامه از سوی کتابداران مرجع کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها بازگشت داده شد. یافته ها:یافته های پژوهش نشان داد که گرایش کتابداران مرجع کتابخانه های مرکزی دانشگاه ها به سمت نظریه حداکثر و پس از آن حد متوسط است. با افزایش سطح تحصیلات و سابقه کار تمایل به سمت نظریه حداکثر بیشتر شده است. همچنین کتابداران مرجع کتابخانه های تحت پوشش وزارت بهداشت نمره های بیشتری در نظریه حداکثر کسب کرده اند. <br clear="all" />