حمیدرضا عشقی پور

رسوخ ساختاری رسانه های مکتوب به مدد تکمیل صنعت چاپ توسط گوتنبرگ از اروپا بر شاکله جراید و مطبوعات جهان، موضوعی غیر قابل انکار است. بر اساس پژوهش ها و یافته های خبرگان رسانه های مکتوب فارسی، به ویژه گستره جغرافیایی ایران، تاجیکستان، هندوستان، پاکستان، افغانستان، قسمت هایی از ترکیه و عراق و سوریه و ... که زبان فارسی محور ارتباطات کلامی آنهاست، تأثیر تاریخی مطبوعات فارسی شبه قاره هند (اخبارات) بر چینش و ریخت شناسی جراید فارسی آنها متعین و مبرهن است و مصداق واضحی بر آن جراید دوران مشروطیت تا چندین دهه بعد از آن است. «عبدالحسین سپنتا»، متفکر، روزنامه نگار، شاعر، نویسنده، ادیب، مورخ، محقق، مترجم و هنرمند ایرانی که عنوانش با فیلم «دختر لر» در افکار عمومی شناخته می شود، نقشی بسزا در بستر فعل و انفعالات رسانه ای مابین هند و ایران محقق ساخته و تأثیرات تکوینی نافذی بر الگوهای رایج محتوایی، چیدمانی، مضمونی و صوری جراید هم عصرش ایفا نموده است. این پژوهش ضمن اشاره به فرازهایی مستدل از تأثیر مطبوعات فارسی زبان شبه قاره بر جراید فارسی ایرانی به تبیین شرح حال حرفه ای رسانه ای و مطبوعاتی «سپنتا» و دستاوردهای وی می پردازد.    

این پژوهش به بررسی نقش شبکه های اجتماعی مجازی غیربومی و بین المللی بر ارتباطات میان فردی و خودپنداره کاربران دانش آموز دوره دوم متوسطه شهر اصفهان می پردازد. این مطالعه با ابزار پرسشنامه و روش پیمایش صورت پذیرفته و در آن ارزیابی میزان استفاده دانش آموزان از شبکه های اجتماعی غیربومی و نحوه مهارت های ارتباطاتی میان فردی و تأثیرات آن بر خودپنداره آنها؛ مورد مطالعه، ارزیابی و بررسی قرار می گیرد. جامعه آماری این پژوهش، قریب به 93000 نفر محصل دارا می باشد که تعداد نمونه آماری برمبنای فرمول کوکران و احتساب ضریب خطا 385 نفر احصاء گردید. نمونه های آماری این مطالعه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و با پرسشنامه های دارای روایی(اعتبار) و پایایی مورد سنجش قرار گرفتند. در نهایت اطلاعات استخراج شده توسط راهکارهای آمار توصیفی و استنباطی مورد پایش، تجزیه و تحلیل واقع و به کمک آزمون همبستگی پیرسون، مشخص شد: کاربست شبکه های اجتماعی توسط نمونه آماری بر ارتباطات میان فردی (586/0) و خودپنداره کاربران (658/0) نقش دارد.

این پژوهش با هدف شناخت رابطه مابین سرمایه اجتماعی با توجه به کاربست رسانه های اجتماعی مجازی بر محرومیت نِسبی در میان جامعه میانسالان و سالمندان (مطالعه موردی شهر نجف آباد)، بر مبنای دو متغیر: 1) ارتباط و اثرپذیری افراد از طریق شبکه های اجتماعی مجازی و 2) تأثیرگذاری سرمایه اجتماعی از طریق شبکه های مجازی بر محرومیت نِسبی، با استفاده از معادلات ساختاری[1] مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاکی است، سرمایه اجتماعی با توجه به محتواهای خبری رسانه های اجتماعی مجازی با میزان محرومیت نِسبی رابطه مستقیم و معنادار دارد. همچنین سرمایه اجتماعی به صورت غیرمستقیم بر محتواهای خبری این رسانه ها در راستای گسترش میزان اعتماد جاری کاربران به سایرین نقش دارد. از سوی دیگر تأیید گردید سرمایه اجتماعی با بهره مندی از رسانه های اجتماعی مجازی تأثیر مستقیمی در تبدیل محرومیت مطلق به محرومیت نِسبی ودر ادامه کاهش محرومیت نِسبی ایفا می نماید.   [1] - SEM = Structural Equation Modeling   ( مدل سازی معادلات ساختاری )

ادیان همیشه در زندگی اجتماعی افراد نقش سازنده ای داشته اند و بر همین اساس می توان نقش آنها را در پدیده های اجتماعی بی بدیل دانست. بنابراین این پژوهش با هدف مطالعه جامعه شناختی نگرش پیروان ادیان توحیدی در مورد توسعه گردشگری پایدار شهر اصفهان به روش میکس متد انجام شده است. در ابتدا به کمک روش های کیفی تحلیل محتوا و گراندد تئوری الگوی توسعه گردشگری پایدار مبتنی بر نگرش پیروان ادیان توحیدی انجام شد و سپس با مطالعه پیمایشی برای اعتباریابی الگوی مورد نظر به کمک مدلسازی معادله ساختاری به کمک روش لگاریتمی حجم نمونه تعداد 951 مشخص شد که به جهت جلوگیری از خطاهای احتمالی و افزایش دقت 960 نمونه آماری مورد تحقیق پیمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میان «نگرش پیروان ادیان توحیدی برساخته از آموزه های کتب مقدس» و «نوع دین ایشان» در مورد توسعه گردشگری پایدار شهر اصفهان تفاوت معناداری وجود دارد. در کل نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان می دهد، مناسب ترین مدل برای پیش بینی توسعه گردشگری پایدار برای پاسخگویان «متدین به ادیان چهارگانه توحیدی» در شهر اصفهان متغییرهای: مناسکی، اعتقادی و پیامدی است که معادله آن نشان می دهد که 4/13 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای سه گانه فوق (متغیرهای مستقل) تبیین می شود.

گردشگری از دیرباز به عناوین مختلف مورد توجه ادیان و آموزه های دینی بوده است و در عمده ادیان جهان در خصوص سفر، گردش، سیر و سیاحت سخنانی آموزنده در قالب وحی یا اسطوره سخن به میان آمده است. در همین راستا این پژوهش به منظور سنجش نگرش پیروان ادیان توحیدی در مورد توسعه گردشگری پایدار شهر اصفهان به روش کمی انجام شده است که با اتکا بر رویکردهای نظری موجود در ارتباط با نگرش پیروان ادیان توحیدی پرسشنامه ای مشتمل بر 114 پرسش 5 گزینه ای انجام شده و سپس این پرسشنامه بر طبق فرمول کوکران 384 نمونه مشخص شد که با توجه به حجم میلیونی تعداد مسلمانان در اصفهان در مقابل جمعیت چند صد تا چند هزار نفری مسیحیان، یهودیان و زرتشتی ها، فرمول کوکران تعداد آنها را در نمونه آماری لحاظ نمی نمود، لذا به کمک روش لگاریتمی حجم نمونه تعداد 951 مشخص شد که به جهت جلوگیری از خطاهای احتمالی و افزایش دقت 980 نمونه آماری مورد تحقیق پیمایش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میان «نگرش پیروان ادیان توحیدی برساخته از آموزه های کتب مقدس» و «نوع دین ایشان» در مورد توسعه گردشگری پایدار شهر اصفهان تفاوت معناداری وجود دارد. در کل نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان می دهد، مناسب ترین مدل برای پیش بینی توسعه گردشگری پایدار برای پاسخگویان «متدین به ادیان چهارگانه توحیدی» در شهر اصفهان متغییرهای: مناسکی، اعتقادی و پیامدی است که معادله آن نشان می دهد که 4/13 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای سه گانه فوق (متغیرهای مستقل) تبیین می شود.

امروزه در ایران استفاده از شبکه های اجتماعی در میان جوانان به ویژه دانشجویان امری بسیار رایج است. این پژوهش به مطالعه تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر ماهیت ارتباطات میان فردی دانشجویان در دو محیط اجتماعی، 1) «گمن شافتی» (شهر اردستان) و 2) «گزل شافتی» (شهر اصفهان) می پردازد و همچنین شناختی تحلیلی از الگوی ارتباطی ایشان را ارائه می نماید. نمونه آماری تحقیق شامل 500 نفر از دانشجویان دانشگاه های هر دو شهر است. شبکه های اجتماعی مجازی امروزه در جهان از دو دَرگاه: 1) کامپیوتر های شخصی (PC)، 2) گوشی های موبایل (فَبلِت)؛ مورد تحلیل و تفسیر قرار می گیرند. با دقت نظر در نتایج حاصل از پژوهش، مشخص گردید که استفاده کلی و بلند مدت از این شبکه ها بر روابط میان فردی دانشجویان خصوصاً مابین اعضای خانواده و همچنین گروه همسالان موثر است. به مدد سهل الوصول بودن شبکه های اجتماعی تحت وب ارتباطات میان دانشجویان و اعضای خانواده آنها فزونی چشمگیر یافته است. این پژوهش چشم اندازی تامل برانگیز در راستای بررسی پیامدهای شبکه های اجتماعی مجازی پیرامون مولفه های «گمن شافت» و «گزل شافت» درحوزه جامعه شناسی، روانشناسی و ارتباطات دیجیتالی در میان گروه های هدف را فراهم می سازد.

گردشگری از دیرباز به عناوین مختلف مورد توجه ادیان و آموزه های دینی بوده است و در عمده ادیان جهان در خصوص سفر، گردش، سیر و سیاحت سخنانی آموزنده در قالب وحی یا اسطوره سخن به میان آمده است. در همین راستا این پژوهش به منظور نقش آموزه های تربیتی ادیان توحیدی بر توسعه گردشگری پایدار شهر اصفهان به روش آمیخته انجام شده است که با اتکا بر تحلیل محتوا و کدگذاری آموزه های تریبتی ادیان توحیدی مدل نظری و الگوی پارادیمی پژوهش استخراج شد. بر همین مبنا در ارتباط با نگرش پیروان ادیان توحیدی پرسشنامه ای مشتمل بر 114 پرسش 5 گزینه ای انجام شده و سپس این پرسشنامه بر طبق فرمول کوکران 384 نمونه مشخص شد که با توجه به حجم میلیونی تعداد مسلمانان در اصفهان در مقابل جمعیت چند صد تا چند هزار نفری مسیحیان، یهودیان و زرتشتی ها، فرمول کوکران تعداد آنها را در نمونه آماری لحاظ نمی نمود، لذا به کمک روش لگاریتمی حجم نمونه تعداد 951 مشخص شد. نتایج نشان داد که میان «نگرش پیروان ادیان توحیدی برساخته از آموزه های کتب مقدس» و «نوع دین ایشان» در مورد توسعه گردشگری پایدار شهر اصفهان تفاوت معناداری وجود دارد. در کل نتایج حاصل از مدلسازی معادله ساختاری نشان می دهد، مناسب ترین مدل برای پیش بینی توسعه گردشگری پایدار برای پاسخگویان «متدین به ادیان چهارگانه توحیدی» در شهر اصفهان متغییرهای: مناسکی، اعتقادی و پیامدی است که معادله آن نشان می دهد که درصد بالایی از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل تبیین می شود.

پیشرفت گسترده فناوری های نوین بالاخص دانش دیجیتال، تحقق نظریه کره مسطح را گوشزد نمود. جهانی بدون مرز که در آن نقش رسانه ها انکار ناپذیر است. همواره در طول قرون متمادی در میان عموم ابناء بشر اصول و ارزش های اخلاقی از قداست خاصی برخوردار بوده است. در این مقاله از روش مطالعه اسنادی با محوریت جایگاه اخلاق در رسانه های اجتماعی در دوران معاصر از منظر اندیشمندان قاره آمریکا استفاده شده است. در کشورهای توسعه یافته همواره دو دیدگاه در مقابل اخلاق وجود دارد. یکی آن را موافق با آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات می داند و دیدگاه دیگر که از اساس با آن مخالف است. رسانه های اجتماعی معاصر برای بقاء خود باید بر سه مقوله سرعت انتقال اطلاعات، امنیت اطلاعات و کسب مخاطب بیشتر فائق آیند. از سوی دیگر مخاطب معاصر به مدد مؤلفه هایی اکتسابی نظیر سواد رسانه و سواد انتقادی و ... مخاطب هوشمندتر، چابک تر و انتخاب کننده تر گردیده است. با گسترش روزافزون رسانه های اجتماعی جایگاه اخلاقیات در رسانه تحت تأثیر عواملی همچون میزان پایبندی اصحاب رسانه به اخلاق، تأثیر اخلاق بر انتشار اطلاعات آنلاین و لحظه ای، اخلاق و هیجان طلبی صنعت رسانه قرار گرفته است.