مصطفی رنجبر کبوترخانی

زمینه و هدف: طی یک دهه اخیر، مطالعات متعددی در حوزه مدیریت جهادی صورت گرفته که بیشتر آن ها رویکردی توصیفی به مفهوم مدیریت جهادی داشته اند و در هیچ کدام از آن ها، به سبک رهبری متناسب با آن توجه نشده است. هدف از انجام این پژوهش، ارائه سبک رهبری مجاهدانه و راهبردهایی برای رسیدن به سبک مطلوب است. روش: رویکرد پژوهش کیفی است و از روش شناسی تحلیل محتوا استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها، مطالعه اسناد موجود در بیانات مقام معظم رهبری درزمینه مدیریت جهادی و انقلابی گری بوده است. نحوه تجزیه وتحلیل داده ها، به صورت تحلیل محتوای عرفی بوده است. برای انتخاب و رد مقوله ها از روش حد آستانه استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که سبک رهبری مطلوب مقام معظم رهبری بر پایه دو عنصر «نظم مداری» و «مشارکت پذیری» قرار دارد. در صورت عدم تحقق سبک رهبری مطلوب (مجاهدانه)، چهار سبک رهبری «جاهلانه، ارتش مآبانه، رخوت گرایانه و مشارکت گرایانه» از منظر پژوهشگران به وجود می آید. چهار راهبرد شالوده شکن، چندصدا، ایثارگر و کل نگر از منظر پژوهشگران برای رسیدن به سبک مطلوبِ رهبری معظم له توصیه می شود. نتیجه گیری: اولین اقدام برای دستیابی به سبک رهبری مجاهدانه، شناخت کارگزاران دولتی و فرماندهان نظامی از وضع موجود خود است. همکاران، بالادستان و زیردستان منابع ارزشمندی برای شناخت وضع موجود هستند. از منظر سازمانی، واحد منابع انسانی در سازمان های دولتی و نظامی و از دریچه ای کلان تر سازمان اداری و استخدامی کشور و نیز معاونت عطف ستاد کل نیروهای مسلح می تواند با اتخاذ سیاست هایی سبک مدیریت مجاهدانه را در سازمان ها تحقق و تداوم بخشند.

تعارض منافع مرکز ثقل بسیاری از جرائم اقتصادی است. برای مدیریت تعارض منافع، نخستین قدم ارائه تعریف دقیقی از این مفهوم است. پژوهش حاضر با بهره جستن از روش پهنه کاوی سعی بر آن دارد تا تعاریف متعدد مطالعات صورت گرفته در این حوزه را ترکیب کند. ابزار گردآوری داده ها مراجعه به مطالعات تعارض منافع در حرفه مدیریت دولتی بوده است. ابزار تحلیل داده ها در وهله اول تعیین شاخص های کیفی برای ارزیابی مطالعات و در وهله دوم تحلیل محتوای جهت دار بوده است. یافته های پژوهش بیانگر وجود چهار گونه تعارض منافع برای یک کارگزار دولتی است: منفعت مالی کارگزار دولتی، منفعت غیرمالی کارگزار دولتی، منفعت مالی اطرافیان و منفعت غیرمالی اطرافیان. مادامی که صرفاً به منفعت مالی کارگزار دولتی توجه شود، بررسی سایر گونه های ذکرشده در سیستم قانون گذاری، اصلاحات و نظارت های ساختاری مورد غفلت قرار می گیرد. در صورتی که سیستم قانون گذاری یا اصلاحات و نظارت ساختاری به موقعیت های مالی کارگزار دولتی توجه کند، بیش از نیمی از موقعیت های تعارض منافع کارگزار دولتی به دست فراموشی سپرده می شود. مدیریت تعارض منافع زمانی در ریل گذاری مناسب قرار می گیرد که تعریف جامع و مانعی از آن ارائه گردد؛ مسئله ای که هسته مرکزی پژوهش حاضر را شکل داده است.

زمینه و هدف: اگرچه برای بسیاری از اندیشمندان مدیریت و مدیران دولتی، مفهوم مدیریت جهادی دارای ابهام بوده است، فراوانی بیش از 100 مطالعه در حوزه مدیریت جهادی در مدت کمتر از یک دهه، نشان از تمرکز و عزم پژوهشگران برای نظریه پردازی در خصوص این مفهوم را دارد. بااین حال، تاکنون صورت بندی جامعی از مطالعات این حوزه ارائه نشده است تا از رهگذر آن مؤلفه های کلیدی مدیریت جهادی احصا و تبیین شود. پژوهش حاضر با هدف مرور نظام مند مطالعات مدیریت جهادی انجام شد. روش: به منظور ارائه صورت بندی جامعی از مطالعات این حوزه، پژوهشگران از روش شناسی مطالعه ثانویه استفاده کردند که یکی از آن ها مرور نظام مند است. از میان 78 پژوهش بدون تکرار در بین پایگاه های داده ای معتبر ایران، تعداد 32 مورد به عنوان تحقیقات نهایی برای این پژوهش انتخاب شد که با موضوع پژوهش مرتبط هستند. ابزار گردآوری داده ها، مطالعات حوزه مدیریت جهادی و روش تجزیه وتحلیل داده ها نیز تحلیل محتوای کمّی بوده است. یافته ها: پنج مقوله اصلی پرتکرار در مقوله های مدیریت جهادی عبارت است از: تلاش مجاهدانه (18)، اعتقاد به غیب (15) مبارزه با دشمن (14)، توانمندسازی (14) و همکاری و همدلی (14). چهار مقوله پرتکرار در مقوله های مدیر جهادی عبارت است از: مشارکت جو (19)، شایسته سالار (17)، خودباور (16) و حضور در میدان عمل (16). نتیجه گیری: مطالعات مدیریت جهادی در فرایندی تکراری قرار گرفته اند و نتیجه جدیدی از آن ها حاصل نمی شود؛ بنابراین، نخست لازم بود تا تصویری از کل مطالعات این حوزه ارائه شود و سپس مسیر پژوهش های آینده این حوزه مشخص گردد.

     در جهان امروز، تیم سازی در سازمان ها اعم از خصوصی یا دولتی امری ضروری تلقی می شود. به عبارتی دیگر، تیم سازی عنصری مهم در توسعه سازمان است. بدین منظور هدف از این پژوهش، ارائه الگوی تیم سازی موفق در بخش دولتی است تا بینش و درک منسجمی از این مفهوم حاصل شود. رویکرد پژوهش آمیخته اکتشافی است. همچنین، در این پژوهش دو جامعه آماری وجود دارد. نخست مطالعات صورت گرفته در این حوزه مورد بررسی قرار گرفت، سپس نظرات خبرگان در خصوص هر یک از مقوله ها مورد ارزیابی قرار گرفت. روش انتخاب تعداد 24 مقاله مرتبط با هدف پژوهش، هدفمند بوده است و روش نمونه گیری برای تعداد 12 خبره نیز گلوله برفی و هدفمند بوده است. روش تجزیه و تحلیل داده های کیفی، تحلیل محتوای جهت دار بوده است و روش تجزیه و تحلیل داده های کمی یعنی نظر خبرگان در خصوص تایید مقوله ها، دلفی فازی بوده است. یافته ها حاکی از آن است مقوله های اعتمادسازی، حمایت اعضاء از یکدیگر، هماهنگی بین اعضاء، توجه به محیط و کارایی مقوله های کلیدی پژوهش هستند. شایان ذکر است، تیم سازی فرآیندی پیچیده است (با پنج مرحله و بیست مقوله)، در نتیجه باید مراحل و مقوله های هر مرحله به صورت درست وصحیح صورت پذیرد تا تیم سازی موفق به منصه ظهور برسد.

هدف از این پژوهش بررسی تفاوت در واقعیت و برداشت از واقعیت است که در نهایت منجر به رفتار کارمند در سازمان می شود. در هر سازمان عدالت را بر مبنای عواملی نظیر حقوق و دستمزد منصفانه، پاداش نقدی و غیر نقدی، نظام ارتقاء شغلی و شایسته سالاری، رویه های منصفانه و ارائه اطلاعات درست و صحیح تعریف می کنند اما عملاً آنچه به عنوان عدالت تحقق می یابد ادراک کارکنان از عدالت است. بنابراین اگر کارمند درک متفاوتی نسبت به هر یک از عوامل مذکور داشته باشد این سؤال پیش می آید که او چگونه رفتار خواهد کرد. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان و مدیران دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان تشکیل می دهند. به سبب اینکه پژوهش مبتنی بر داده هایی است که از نظر مدیران و کارکنان گردآوری می شود، روش پژوهش توصیفی-پیمایشی است. به لحاظ اینکه پژوهش مجموعه ای از همبستگی می آزماید، داده های حاصل از پرسشنامه را با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری(SEM) و با استفاده از نرم افزار PLS تجزیه و تحلیل می شوند. یافته ها نشان می دهند عدالت سازمانی به طور مستقیم بر رفتار انحرافی تأثیر ندارد بلکه عدالت سازمانی به طور غیرمستقیم و از طریق ادراک از عدالت سازمانی بر رفتار انحرافی تأثیر منفی دارد و در این باب بین مدیران و کارکنان اختلاف نظر وجود دارد.

تکنیک اهمیت-عملکرد، گامی اساسی در تدوین برنامه های بهبود کیفیت، شناسایی ادراکات و انتظارات دریافت کنندگان خدمت و تحلیل عملکرد مؤسسات است. هدف از این پژوهش بررسی میزان عملکرد کتابخانه دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی با رویکرد تحلیل اهمیت عملکرد است. فلسفه وجودی کتابخانه ها تأمین رضایت و انتظارات ذی نفعان خود است بدین منظور باید بررسی شود که این مجموعه نسبت به تحقق هدف خود چگونه عمل کرده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر شیوه ی گرداوری اطلاعات پیمایشی است. ازاین رو پرسشنامه ای با 30 شاخص تنظیم گردید تا میزان عملکرد کتابخانه با توجه به سه بعد تعریف شده در مدل لیب کوآل مشخص گردد. به سبب اینکه پرسشنامه مذکور محقق ساخته است هم نظر اساتید هم نظر خبرگان این حوزه در پرسشنامه لحاظ شده است (روایی صوری و محتوایی) درنتیجه از آزمون آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی استفاده شده است. برای سنجش اهمیت هر شاخص از نرم افزار لیزرل استفاده به عمل آمده است و برای سنجش عملکرد نمره میانگین لحاظ شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد از میان 30 شاخص موردبررسی 21 شاخص در ربع دوم قرار دارند که نشان دهنده عملکرد خوب و مناسب کتابخانه در خصوص انتظارات ذی نفعان خود است. از سوی دیگر به سبب اینکه کتابخانه به 70% درصد انتظارات و نیازهای ذی نفعان خودپاسخ داده است، می توان ادعا کرد عملکرد کلی این کتابخانه بالا بوده است. در پایان به مدیران کتابخانه پیشنهاد می شود عملکرد خود را در خصوص شاخص هایی که ذی نفعان آن را مهم قلمداد کرده اند ولی کتابخانه آن شاخص ها را تأمین نکرده است، ارتقا دهند.