صدیقه کرمی

ارتباطات بخش عمده ای از زندگی اجتماعی و تعاملات خانوادگی هر فرد را تشکیل می دهد. به دلیل نقش زیربنایی خانواده، آشنایی با مؤلفه های ارتباطات خانوادگی اهمیت فراوان می یابد. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی ارتباطات انسانی در خانواده را از دیدگاه قرآن کریم و روایات ترسیم کرده است. ارتباطات در خانواده دامنه گسترده ای دارد و به دو صورت کلامی و غیرکلامی انجام می شود. ارتباطات کلامی سازنده از طریق گفتار کریمانه، اظهار محبت، موعظه و ... نقش مهمی در تألیف قلوب بین افراد خانواده دارد. کانال های ارتباطات غیرکلامی هم بسیار گسترده است که ابعاد مختلف آن بیشتر در روایات تبیین شده است. نگاه محبت آمیز، بوسیدن و نوازش فرزندان، تواضع و خضوع در مقابل والدین و ... از مهمترین مؤلفه های ارتباط کلامی در خانواده است. همچنین جامعترین نوع ارتباط سازنده در خانواده «احسان» نام دارد و در حقیقت منطق اسلام بر این است که از همه ظرفیت ها برای برخوردار شدن خانواده از ارتباطات انسانی مؤثر استفاده شود.

لقد کان للإبل أهمیة بالغة وشأن عظیم فی حیاة العرب القدامى، وقد نرى صدى ذلک فی لغتهم حیث وضعوا للدلالة على هذا الحیوان وما یتعلّق به من آلات وأدوات مفردات کثیرة أدّت إلى توسیع نطاق هذا الحقل الدلالی توسیعاً لافتاً، فلا بدع أن نشاهد فی نهج البلاغة أیضاً حضور هذه المفردات واستعمالها بأسالیب أدبیّة بلاغیّة. تنوی هذه الدراسة بمنهج وصفی تحلیلی أن تعالج دلالات وأسالیب استعمال الألفاظ الدالّة على أعضاء الإبل التی وردت فی نهج البلاغة وما أبدعه الإمام فیه بواسطتها من أغراض ومعان وتعبیرات، وقد حصلنا على نتائج لافتة؛ منها أنّ الإمام وظّف هذه التعبیرات توظیفاً مجازیّاً لیفید أغراضاً تدور حول الإسلام والعقیدة وأهل البیت والعبادة والحثّ على الجهاد فی معظم الأحایین بغیة أن یجسّد للمخاطبین تلک المفاهیم عبر تعبیرات وألفاظ مأنوسة یلمسونها فی حیاتهم.

مقدمه: خدمات مدارک پزشکی بعنوان یکی از خدمات شاخص در علوم بهداشتی و پیراپزشکی در جهت نشان دادن راندمان کار و کیفیت امور درمانی محک قابل ارزشی است. بخش مدارک پزشکی نقش مهمی در ارزیابی و برنامه ریزی اولویت بندی کمیت و کیفیت خدمات مراقبتی دارد و کارکنان آن از دیدگاه قانونی و اخلاقی در مقابل کیفیت ثبت اطلاعات مسئولند که این امر ارتباط مستقیمی با کیفیت خدمات ارائه شده، دارد؛ لذا دیدگاه آنان در تعیین کیفیت خدمات در موسسات بهداشتی-درمانی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این پژوهش، به تعیین کیفیت خدمات بخش مدارک پزشکی از دیدگاه کارکنان بخشهای مدارک پزشکی بیمارستانهای آموزشی شهر اصفهان، پرداخته است. روش بررسی: پژوهش از نوع کاربردی و توصیفی– پیمایشی با جامعه آماری کارکنان مدارک پزشکی شاغل در بیمارستانهای آموزشی شهر اصفهان در سال 1392 (مجموعاً 96 نفر یعنی کل جامعه پژوهش) بوده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد SERVQUAL بر مبنای پنج بعد تضمین، پاسخگویی، همدلی، قابلیت اطمینان و ملموسات بر اساس مقیاس رتبه بندی لیکرت بود و از آنجایی که در طراحی پرسشنامه دیدگاه کیفی Parasurman - Zeithamel رعایت شده، و نیز با توجه به مشاوره با صاحبنظران و متخصصان رشته، روایی آن تائید و پایایی پرسشنامه از طریق ضریب Cronbach's alpha برای انتظارات 83/0 و برای ادراکات 88/0 برآورد شد. از آمار توصیفی و آمار استنباطی و نرم افزار SPSS برای تحلیل داده ها استفاده گردید. یافته ها: آزمون آنالیز دو طرفه نشان دهنده رابطه بین شکاف میان انتظارات و ادراک کارکنان بخش مدارک پزشکی با مدرک تحصیلی بود. تفاوت معناداری بین انتظارات و ادراک کارکنان بخشهای مدارک پزشکی از نظر کیفیت خدمات وجود داشت. شکاف بین انتظارات و ادراک برایر بود با: تضمین (98/0)، پاسخ گویی (82/1)، همدلی (94/1)، اطمینان (60/0) و ملموسات (53/1). بزرگترین و کوچکترین شکاف به ترتیب مربوط به بعد همدلی (94/1) و قابلیت اطمینان (60/0) بود. نتیجه گیری: در کل بیشترین شکاف کیفیت در این تحقیق، بعد همدلی کارکنان می باشد. تلاش و برنامه ریزی مدیران بیمارستان و روسای بخش مدارک پزشکی برای ایجاد شرایطی که با توجه به نوع بیمارستان و حجم کاری و تعداد بیماران، تعداد کارکنان بخش به روش استاندارد تعیین شوند، می تواند منجر به بالا بردن سطح کیفیت ارائه خدمات شود.

دین هنگام دگردیسی از صورت الهی به صورت انسانی متلوّن و متنوّع می شود و در قالب های جدیدی به نام سنخ های دین داری ظهور می کند. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی به مطالعه ی یکی از جلوه های دین داری در قرآن کریم به نام  خودمحوری، در قالب سه مؤلفه؛ عدم سیادت دین، توجیه و گزینش بپردازد. یافته های به دست آمده مؤید آن است که فرد دین دار با عملکردهایی از جمله ارجح دانستن تشخیص خود بر تشخیص مرجع های دینی، توجیه عملکردهای خودمحورانه و برخوردهای گزینشی و انتخابی، قسمتی از مسیر دین داری را بدون راهنما طی می کند. این عملکرد موجب آسیب رسانی به حیات فردی و اجتماعی دین می شود. زیرا این افراد از یک سو به خاطر عدم درکی جامع از دین، مسیر دین داری را همراه با خطا می پیمایند، و از سویی دیگر با ظهور این درک های ناقص در فضای عمومی اجتماع، موجودیّت و موضوعیّت کامل دین خدشه دار می گردد و زمینه برای تحزّب و فرقه گرایی به وجود می آید. نتیجه اینکه دین داری خودمحور سیادت دین را در متن زندگی انسان به حاشیه می راند و در تقابل با مبنایی ترین مبحث دین داری در قرآن کریم یعنی «تسلیم» قرار دارد.

دین به عنوان یکی از مهم ترین و پرسابقه ترین نهادهای بشری همواره، در رابطه ای متقابل با نظام های اجتماعی بوده است. به گونه ای که از این نظام ها تأثیر پذیرفته و بر آن ها تأثیر نهاده است. رهیافت دینی جوامع و تحولات دینداری آن ها که در سبک های مختلف دینی نمود می یابند، نمونه ای بارز از این روابط متقابل است. تحولات دینداری بر مبنای الگوی نظری «گی روشه» مبتنی بر سه رکن عوامل، شرایط و کارگزاران تغییر است. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی به مطالعه ی نقش ارکان سه گانه یاد شده در تحولات دینداری از منظر قرآن کریم بپردازد. یافته های به دست آمده مؤید آن است که  در قرآن کریم «عوامل» از جمله جمعیت، زیربنای اقتصادی و ارزشها به وسیله کنش اثرگذار خود زمینه تغییرات دینداری را به وجود می آورند و «شرایط»، در میزان به فعلیت رسیدن «عوامل» نقش مهمی ایفا می کنند. کارگزاران و نخبگان هم از طریق «تصمیم گیری» و «الگوسازی» در تغییرات دینداری سهیمند و در برخی موارد می توانند از طریق جریان سازی، تغییرات دینداری را به سمت دلخواه خود هدایت کنند. نتیجه اینکه در یک تغییر دینداری، هر سه عنصر با هم سهیمند اما «شرایط» می تواند آن دو عنصر را متأثر از خود سازد.

«دین» تأثیرگذارترین نهاد در ایجاد نظم و ثبات اجتماعی است و آموزه های قرآن کریم همواره در جهت تقویت حاکمیت دین حرکت می کنند. برخی از عوامل موجب خدشه واردکردن بر حاکمیت دین و به وجود آمدن بی هنجاری دینی است. در قرآن کریم مفهوم بی هنجاری دینی در قالب سه مفهوم ارتجاع، ارتداد و التقاط قابل پیگیری است. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی به مطالعه نقش عناصر سه گانه یادشده در بی نظمی دینی بپردازد. یافته های به دست آمده مؤید آن است که ارتجاع یا «گذشته گرایی دینی»، نشانگر علاقه افراد به بازگشت به شرایط دینی گذشته است که پیامد آن چنددستگی در صفوف به هم پیوسته دین داران است. ارتداد «بازگشت از دین» و کنار گذاشتن آن است. ارتداد یک هنجارشکنی اساسی است که در آن قداست دین مورد هجمه قرار می گیرد. در التقاط، دین ظاهراً هنجار یک جامعه است؛ اما در واقع به برخی از قسمت ها عمل می شود و برخی قسمت ها کنار گذاشته می شود. در چنین حالتی افراد یک جامعه دینی معیار مشترکی برای انجام فعالیت های خویش ندارند و جامعه زبان مشترک دینی خود را از دست می دهد. به همین دلیل خطر التقاط به مراتب بیشتر از ارتجاع و ارتداد است. نتیجه اینکه عملکرد این سه عامل حیات دین را مورد تحدید و تهدید قرار داده و بر خلاف وضعیت مطلوب دینی مدنظر قرآن کریم است.