زینب کرمخانی

یکی از مولفه های اصلی رسالت آموزش عالی پژوهش است که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است، چرا که پژوهش با نوآوری رابطه مستقیم دارد و به همین دلیل نه تنها در حفظ و بقا جوامع بلکه در توسعه و پیشرفت آن نقش کلیدی ایفا خواهد کرد. بنابراین توجه به مهارتهای پژوهش و آموزش اصولی آن در آموزش عالی ضروری به نظر می رسد. از این رو محققان در این مقاله درصدد بررسی وضعیت مهارت های پژوهشی در مقاطع مختلف تحصیلی برآمدند. از آنجایی که روشهای پژوهش در رشته های مختلف متفاوت است، جامعه پژوهش در رشته علوم انسانی محدود شد. این پژوهش به لحاظ ماهیت جزء پژوهش های کمی و از نظر گردآوری داده ها جزء پژوهش های توصیفی- پیمایشی به شمار می رود. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف دانشگاه مازندران می باشد که با روش نمونه گیری در دسترس، 102 نفر از دانشجویان سطوح مختلف به دو صورت نمونه گیری سهل الوصول و نمونه گیری افراد داوطلب انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید؛ مولفه ها و شاخص های مربوطه با توجه به مطالعات پیشین تحلیل و استخراج شد و ضریب پایایی پرسش نامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 98/0 به دست آمد. بعد از جمع آوری داده ها با عنایت به تکنیک های اماره استنباطی از طریق آزمون تفاوت میانگین (ANOVA) برای مقایسه مهارت ها و برای تعیین تفاوت میانگین بین گروه ها از آزمون توکی و آزمون لون، در سطوح مختلف تحصیلی استفاده گردید. نتایج حاکی از آنست که مهارتهای پژوهشی از قبیل تفکر انتقادی، دانش و مهارت پایه، مسئله یابی و مسئله سازی، پیشینه یابی، مطالعه و درک مطلب، جمع آوری اطلاعات، مهارت نگارش و در نهایت ارائه و ارزیابی نتایج پژوهش در دانشجویان دکتری تفاوت معناداری با کارشناسی ارشد و کارشناسی دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی تفکر انتقادی نزد دانشجویان و آموزش آن از سوی اساتید انجام شده است . شیوه پژوهش کمی از نوع توصیفی و کیفی بوده است . جامعه آماری پژوهش شامل اساتید و دانشجویان دانشگاه مازندران بوده است و نمونه آماری دانشجویان به حجم 345 نفربا استفاده از نمون هگیری طبقه ای به تفکیک دانشکده ها انتخاب گردید و داد هها با استفاده از آزمون مهارت تفکر انتقادی کالیفرنیا جمع آوری شد . نمونه آماری اساتید 15 نفرکه به صورت هدفمند و با استفاده از روش نمون هگیری موارد مطلوب انتخاب و داد هها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شد. یافته ها نشان داده است که میانگین مهارت تفکر انتقادی دانشجویان( 59 / 7(پا یین تر از حد متوسط ) 17 ( بوده است.نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داد بین دانشکده های مختلف درتفکر انتقادی تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین باستثنای تحلیل بین دانشکده های مختلف در شاخص های استنباط و ارزشیابی تفاوت معنی دار وجود داشت.یافته های حاصل از مصاحبه با اساتید نیز بیانگر آن است که آموزش عالی در پرورش مهارت تفکر انتقادی موفق نبوده است. بنظر می رسد ضعف دانشجویان در تفکر انتقادی م یتوانددر ارتباط با کارکرد ضعیف آموزش عالی در برنام هریزی غنی آموزشی و درسی و همچنین بستر فرهنگی جامعه باشد.

هدف این پژوهش ارائه استعاره های مفهومی شکل گرفته نزد دانشجویان درباره آموزش الکترونیکی است تا شناختی عمیق و چندجانبه درباره احساس دانشجویان در موقعیت ایجاد شده نسبت به آموزش الکترونیکی فراهم کند. به این منظور در این پژوهش کیفی، با 51 نفر از دانشجویان (42 نفر زن و 9 نفر مرد) رشته علوم تربیتی که در طول ترم تحصیلی 99-1398 به شیوه آموزش الکترونیکی در پردیس دانشگاه امام صادق (ع) و دانشگاه مازندران در حال تحصیل بودند، مصاحبه شد. سؤالات تنظیم شده از طریق پیام رسان ها در اختیار مشارکت کنندگان قرار می گرفت تا ایشان ادراک خود را نسبت به آموزش الکترونیکی قبل از این دوره و پس از ورود به این دوران بیان کنند و تجارب مثبت و منفی و استعاره های احتمالی شکل گرفته را بازگو نمایند. در نهایت از تحلیل و معنادهی به مفاهیم که گاه آشکار و گاه پنهان به استعاره ها اشاره کرده بودند، یافته ها استخراج شدند. یافته ها ده استعاره را نشان می دادند که در سه رویکرد مثبت، منفی و خنثی به آموزش الکترونیکی دسته بندی شدند.

هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی مشاوره حرفه ایی در دانشگاه های ایران است. طرح پژوهش حاضر کیفی و بر اساس روش پژوهش کیفی گراندد تئوری انجام گردید. جامعه آماری در این پژوهش مطلعان کلیدی و خبرگان در پنج دسته سیاستی، مدیریتی، جامعه شناسی، اقتصادی و کارشناسان متخصص در نظر گرفته شده اند. از آنجایی که این پژوهش از نوع اکتشافی است مناسب ترین نوع نمونه گیری، نمونه گیری هدفمند است که در این پژوهش از نوع روش گلوله برفی استفاده گردیده است. تعداد نمونه ها با توجه به اشباع نظری به 32 نفر رسید. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش به دلیل جدید بودن موضوع و فقدان نظریه کافی در خصوص موضوع پژوهش مصاحبه های اکتشافی است. بعد از جمع آوری داده ها، تجزیه و تحلیل آنان به صورت کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت که بر اساس تحلیل داده ها مدل مطلوب برای رویکرد مشاوره حرفه ایی در دانشگاه ارائه گردید. براساس یافته ها مقولاتی همچون اقتصاد دانش بنیان و جامعه یادگیرنده، حکمرانی دانشگاه، مسئولیت اجتماعی دانشگاه، آئین نامه های ارتقاء و کنش های ارتباطی بر روی رویکرد مشاوره حرفه ای به عنوان پدیده مرکزی اثر گذار هستند و با استفاده از این مقولات مدل پارادایم مشاوره حرفه ای در راستای رسیدن به دانشگاه پاسخگو ارائه شده است.

تربیت فرهنگی در آماده سازی و توانمندی افراد برای دستیابی به اهداف فرهنگی و حرفه ای و شخصی و کسب هنجارهای اجتماعی بسیار مؤثر است و از طرفی رسانه های ارتباط جمعی و خصوصاً اینترنت و فضای مجازی تأثیر بسزایی در این روند دارد.هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه های تربیت فرهنگی و رابطه آن با رسانه های ارتباط جمعی با تأکید بر فضای مجازی است. روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی (کیفی – کمی) می باشد. روش پژوهش در بخش کیفی روش مطالعه موردی و جامعه آماری در این بخش شامل کارشناسان آموزشی، فرهنگی و تربیتی اداره کل آموزش و پرورش استان مازندران در سال تحصیلی 1401-1400 است. روش نمونه گیری در بخش کیفی به صورت هدفمند از نوع گلوله برفی بوده است که بر مبنای اشباع نظری تعداد نمونه در این بخش به ۱۰ نفر رسید. جامعه آماری در بخش کمی؛ شامل کلیه معلمان شهرستان بابلسر می باشد که افراد نمونه به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس کدگذاری باز، محوری و انتخابی صورت گرفت. همچنین ابزار گرداوری داده ها در بخش کمی پرسش نامه محقق ساخته است و تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کمی با استفاده از نرم افزار SPSS و AMOS انجام شد. یافته ها در بخش کیفی حاکی از آن است که در بخش کدگذاری باز ۳۵ مقوله فرعی و بخش کدگذاری محوری ۱۲ مقوله فرعی و در بخش کدگذاری انتخابی پنج مقوله اصلی با عنوان علم طلبی، تفکر مستقل، تفکر انتقادی، هویت ایرانی – اسلامی و رسانه جمعی به حول پدیده اصلی که تربیت فرهنگی است، استخراج گردید. در بخش کمی یافته ها نشان داد که مؤلفه های تربیت فرهنگی که عبارت اند از چهار عامل اصلی علم جویی، تفکر مستقل، تفکر انتقادی و هویت ایرانی-اسلامی با رسانه های ارتباط جمعی دارای برازش معنی دار بوده و می توان گفت بین این مؤلفه ها با دلالت های تربیتی آن نسبت به رسانه های ارتباط جمعی ارتباط وجود دارد. بر اساس این داده ها می توان نتیجه گرفت که تربیت فرهنگی فرصت های بدیع برای کسب نتایج مطلوب در زمینه نیل به غایات آموزش و پرورش فراهم می کند.

هدف: هدف  این پژوهش  شناسایی مولفه  های  دانشگاه سبز در بستر پارادایم  نسل پنجم دانشگاه است . روش شناسی : روش پژوهش کیفی از نوع فراترکیب است .  جامعه اماری شامل  مقالات مرتبط با موضوع است  که در پایگاه های اطلاعاتیSID, Science Direct, Irandoc, PubMed,Iranmedex, Google scholar   منتشر  شده بود. و روش نمونه گیری به صورت هدفمند  بود که براساس ملاک های از پیش تعیین شده ، مقالات مناسبی که به دو زبان انگلیسی و فارسی در زمینه مولفه های دانشگاه نسل پنجم و دانشگاه سبز منتشر شده بودند انتخاب و محتوای مقالات به دقت مطالعه و تحلیل شدند که در کل ۳۷ مقاله شناسایی شد که در تحلیل نهایی ۸ مقاله  مورد استفاده قرار گرفت .   ابزار گرد اوری داده ها چک لیست STROBE است.  تجزیه و تحلیل داد ها با استفاده از  تحلیل مضمون  انجام گردید. ابتدا مضامین پایه استخراج و بعد با ستنز مفاهیم پایه،  مفاهیم سطح اول و سطح دوم استخراج گردید.یافته ها :بر اساس تحلیل داده ها ۲۱۰ مفهوم استخراج گردید که این مفاهیم  در قالب ۵۷ دسته مقوله بندی شدند و در نهایت ۶  مقوله های اصلی که شامل ،حکمرانی دانشگاه ، فرهنگ سازمان های نسل پنجم ، سه رکن پایداری ، آموزش سبز ، پژوهش سبز و ارتباط دانشگاه با جامعه  بودند ، به عنوان الگویی برای پیکر بندی دانشگاه سبز استخراج شد .نتیجه گیری و پیشنهادات :  پارادایم نسل پنجم دانشگاه میتواند بستری مناسب برای پیکربندی مجدد دانشگاه سبز داشته باشد. دانشگاه نسل پنجم در خود  زیست بومی دارد که در آن  میتوان فرصت هایی برای نوآوری های سبز وبه تبع آن دانشگاه سبز را فراهم کند. دانشگاه سبز مسیری برای پاسخگو بودن دانشگاه به جامعه است و مسئولیت اجتماعی دانشگاه را برای توسعه پایدار نشان میدهد.

هدف پژوهش حاضر  واکاوی موانع رویکرد مشاوره حرفه ایی  در دانشگاه های ایران با تاکید بر برنامه ریز آموزشی است  . طرح پژوهش حاضر کیفی  و بر اساس روش پژوهش کیفی گراندد تئوری  انجام گردید.  جامعه اماری در این پژوهش مطلعان کلیدی  و خبرگان در پنج دسته  سیاستی ، مدیریتی ، جامعه شناسی ، اقتصادی  و کارشناسان متخصص در  نظر گرفته  شده اند . از انجاییکه  این پژوهش  از نوع اکتشافی  است مناسبترین  نوع  نمونه  گیری،  نمونه  گیری هدفمند است  که  در این پژوهش  از  نوع روش گلوله برفی  استفاده گردیده  است . تعداد  نمونه ها با توجه به اشباع نظری به   32 نفر  رسید.  ابزار گرد آوری داده ها در این پژوهش به دلیل جدید بودن موضوع و فقدان نظریه کافی در خصوص  موضوع پژوهش مصاحبه های  اکتشافی است  بعد از جمع اوری داده ها به تجزیه و تحلیل انان به صورت کد گذاری  باز  و محوری پرداخته شد . پس از تحلیل  داده ها  موانع  تاثیر گذار  بر روی رشد رویکرد مشاوره حرفه ایی در دانشگاه ها  مشخص گردید.  در این  خصوص  موانع  تاثیر گذار  به صورت موانع کلان و خرد در زیست بوم  اقتصادی زیست بوم سیاسی ،زیست بوم اجتماعی ، زیست بوم جغرافیایی و موانع در سطح زیست بوم  آموزش عالی شناسایی شد و در نهایت  مانعی  که  در همه سطوح خود را نشان  داد  ضعف  در عملی کردن طرحها و  سیاست ها  است  که  این مسئله را میتوان  به طور کلی  در  چارچوب  فعالیت های برنامه ریزی در  زیست بوم  آموزش عالی تحلیل  و تبیین  نمود .

هدف این پژوهش، مروری نظام مند بر رویکرد کشور های مختلف جهان به دانشگاه نسل پنجم است. بر همین اساس، روش جمع آوری اطلاعات روش مبتنی بر وب بوده و مطالعه از نوع مطالعات ثانویه و به روش مرور نظام مند انجام شده است. محدودیت زمانی برای جستجو در نظر گرفته نشد تا تمام مقالات مرتبط منتشرشده تا 21 سپتامبر 2022 بازیابی شوند. با بررسی کلیدواژه ها در پایگاه های اطلاعاتی Google Scholar، SID، Science Direct، Irandoc، PubMed و Iranmedex براساس ملاک های از پیش تعیین شده و استفاده از چک لیست استروب از74 مطالعات مورد بررسی، 14 مطالعه به مؤلفه های مرتبط با سؤال پژوهش پرداخته بودند که محتوای مقالات به دقت مطالعه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که درکشور های منتخب در قاره اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکا رویکرد مثبت و توأم با تاکید به مدل مارپیچ پنجگانه وجود دارد و این مدل توانسته به طور موفقیت آمیزی در توسعه نوآورانه کشورها بر اساس تولید دانش و انتقال نتایج تحقیق وتوسعه استفاده شده و نوآوری مورد نیاز را برای توسعه پایدار فراهم کند. اما به دلیل عملکرد پایین در شاخص های سرمایه انسانی و اقتصادی در کشور های مورد تحلیل افریقایی هنوز راه درازی به سمت توسعه پایدار با توجه به شاخص های پیشنهادی مارپیچ پنجم وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که عواملی همچون فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، فناوری اطلاعات و منابع انسانی بیشتر از سایر موارد بر چرخه مدیریت دانش متأثر از دانشگاه نسل پنجم تأثیر داشتند. در نتیجه فراحاکمیت می تواند از دانشگاه نسل پنجم به عنوان ابزاری برای تولید سطوح چندگانه حکمرانی هماهنگ، برای دستیابی به بهترین نتایج از دیدگاه ذی نفعان استفاده کند.

در هر سازمانی، مدیران، نیازمند اطلاعات صحیح، دقیق و در دسترس هستند تا بر اساس آن به تصمیم گیری مناسب و بموقع بپردازند. امروزه، نیاز به چابکی سازمانی نه تنها به جهت پاسخگویی به موقعیت های پیش آمده لازم به نظر می رسد، بلکه بایسته است که مدیران با کسب شایستگی های لازم و رصد وضعیت موجود، برای آینده مطلوب برنامه ریزی نمایند. این نیاز با توجه به موقعیت مدیران ارشد که رابط بین محیط داخلی و خارجی و هدایتگر سازمان هستند، کلیدی تر است. با توجه به اهمیت آموزش عالی و تأثیر آن در جامعه، نمایشگر اطلاعات راهبردی آموزش عالی به عنوان ابزاری حرفه ای می تواند به ارتقای مهارت های لازم شایستگی مدیران کمک نماید. از آنجایی که در نظام آموزش عالی ایران تاکنون از نمایشگر اطلاعات راهبردی استفاده نشده است، هدف این پژوهش آن است تا با به کارگیری روش مطالعه اسنادی و مدل های موجود در سایر کشورها و وظایف مدیران ارشد آموزش عالی، به طراحی مدل مفهومی نمایشگر اطلاعات راهبردی آموزش عالی به عنوان یک ابزار حرفه ای برای تصمیم گیری مدیران ارشد شایسته این نظام بپردازد