هاشم ناطقی

هر کشوری با توجه به مختصات ملی و سرزمینی خود با شیوه های متفاوتِ منازعات و نبردها مورد تهدید و تهاجم در نظام بین الملل قرار می گیرد؛ بنابراین، مختصات میدان نبرد، عرصه ای مهم در مطالعات استراتژیک کشورها است و ارتباط معنا داری بین شیوه مبارزه و دفاع در میدان نبرد و سایر حوزه های سیاست گذاری و خصوصیات ملی، با تأکید بر دکترین نبرد هر نظام سیاسی وجود دارد. هدف این مقاله تبیین مختصات و مبانی فکری فرمانده میدان دفاعی ج.ا.ایران برای مقابله با تهدیدات دشمن است. مؤلفه های فرهنگ دفاعی هر کشور، شناخت، ارزیابی و تحلیل صحیح تاکتیک های دشمن و دفاع در برابر آن را تسهیل می نماید و مطابق تدابیر فرمانده میدان، وارد عرصه دفاع می شود. سؤال پژوهش این بود که میدان نبرد علیه ج.ا.ایران و الزامات دفاعی در قبال آن، از نظر فرمانده میدان دفاع، دارای چه مختصاتی است؟ ریشه این الزامات چیست؟ با روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای به این نتیجه دست یافت که میدان نبرد از منظر فرمانده میدان دفاع، در حال حاضر دارای دو جبهه جنگ سخت و نرم است که نباید از هیچ کدام غفلت نمود اما شدت عملیات در جبهه نرم می باشد و الزامات دفاعی در هر یک این جبهه ها مبتنی بر آموزه های قرآنی و فرهنگ اسلامی- ایرانی است که عبارتند از: جهاد کبیر، نوآوری آموزشی و پژوهشی، وحدت و جلوگیری از فرقه سازی، اقتدارافزایی، اقتصاد مقاومتی، انقلابی بودن و انقلابی ماندن، قدرت بازدارندگی، جلوگیری از انهزام روحی، جلوگیری از بهره برداری ابزاری از حقوق بشر، همبستگی در جلوگیری از اتحاد اپوزیسیون.

رسانه به عنوان یک عامل ارتباطی ، در دنیای کنونی دارای کارکردهای فراوان است. این عامل ارتباطی دارای نقش نهادینه سازی ارزش ها در جامعه است و از طریق تبادل اطلاعات بین نسل حاضر و انتقال آن به نسل های آتی، نقش حیاتی در فرهنگ سازی و ایجاد احساسات مشترک بین افراد و جوامع دارد. هویت ملی به عنوان کلان ترین سطح هویتی در داخل کشورها تحت تأثیر رسانه است. کارویژه اصلی هویت سازی در گذشته از طریق آموزش رسمی انجام می گرفت اما اکنون با توجه به سرعت انتقال داده ها و اطلاعات رسانه ای، رسانه ها نقش مهم در تکوین یا تغییر هویت ملی دارند و رسانه به عنوان اهرم تثبیت یا تغییر هویت ملی عمل می کند. بنابراین رسانه در اختیار هر بازیگر دولتی و غیردولتی که باشد در راستای مصالح و منافع آن بازیگر به مثابه عامل مثبت یا منفی در تحول هویت ملی، ایفای نقش می کند. از این رو، رسانه جمعی با تأثیر بر شاخص های هویت ملی، آن را تقویت و تحکیم یا تضعیف و تخریب می کند. یافته های پژوهش حاضر با بهره گیری از روش های تحلیلی- تبیینی حاکی از آن است که رسانه ها از طریق تأثیر بر سه شاخص هویتی یعنی عناصر، مبانی و جایگاه آن، بر هویت ملی تأثیر شگرف مثبت یا منفی می گذارد.

از جمله اهداف عاملان جنگ نرم غرب، به حاشیه راندن فرهنگ ملی و دینی انسان ها و حاکمیت فرهنگ لیبرال دموکراسی در فرایند جهانی سازی و حکومت بر جهان است. محور اصلی جنگ نرم، تحریک نیروهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشورهای دارای شکاف های فکری، جناحی، روشی و ... است تا نیروهای متعارض، مؤلفه های ستیزش خود را به ساختار سیاسی منتقل کنند و شکاف های ساختاری تشدید گردد. جنگ نرم غرب در خلق بحران های اعتقادی، فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی به منظور تضعیف مشروعیت و مقبولیت جمهوری اسلامی ایران، هویدا گشته است. تمرکز بر مقوله جوانان، اقشار آسیب پذیر، زنان، قومیت ها، معضلات اخلاقی و اجتماعی، مخالفت با ولایت فقیه، رواج عرفان های کاذب و مواردی از این قبیل از محورهای مد نظر عاملان جنگ نرم غرب است که درصدد تردید در مبانی هویت ایران زمین و تهدید مشروعیت و مقبولیت نظام جمهوری اسلامی ایران هستند.