مریم سهرابی رنانی

در دنیای کنونی ما دستیابی به رفاه، آسایش و آرامش همه جانبه بدون در نظر گرفتن مفهوم توسعه پایدار امکان پذیر نخواهد بود و از آنجا که این مفهوم پیوند ناگسستنی با انسان ها دارد، لذا توجه به توسعه اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد اصلی توسعه پایدار از اهمیت بیشتری برخوردار است. این مقاله با هدف تبیین نقش رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی در توسعه فرهنگی جامعه به عنوان یکی از شاخه های اصلی توسعه پایدار اجتماعی انجام شد. در این پژوهش که به صورت کتابخانه ای و اسنادی با مطالعه و مرور بیش از 50 منبع مکتوب و مقالات علمی- پژوهشی مرتبط انجام شد، در ابتدا ادبیات توسعه پایدار استخراج و ضمن تبیین ابعاد توسعه پایدار اجتماعی از نگاه اندیشمندان و پژوهشگران، توسعه فرهنگی به عنوان یکی از مهمترین زیربناهای توسعه پایدار اجتماعی مطرح گردید. همچنین با مرور نظریات مختلف رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی مشخص شد که اگرچه مردم با انگیزه های مختلفی از رسانه ها استفاده می کنند اما رسانه ها نیز می توانند با کارکردهای خود بر ابعاد کمی و کیفی توسعه فرهنگی اثرگذار باشند. جمع بندی نتایج نشان دادکه بعد کمی توسعه فرهنگی شامل افزایش شمارگان کتاب، روزنامه ها و نشریات، تأسیس کتابخانه ها ، تأسیس فضاهای فرهنگی و هنری، مصرف کالاها و خدمات فرهنگی و هنری، فعالیت های اقتصادی فرهنگی، پژوهش های فرهنگی، تامین تجهیزات و تامین بودجه های فرهنگی و هنری و... و بعد کیفی آن شامل عقل گرایی، تقویت و پاسداری از عناصر و مؤلفه های فرهنگی، تقویت صنایع فرهنگی و هنری و میراث فرهنگی، مشارکت فرهنگی و هنری، امکان دسترسی به منابع اطلاعات، باور به آزادی بیان و... بود. همچنین یافته ها نشان داد که تحقق اهداف توسعه پایدار به ویژه در حوزه فرهنگی بدون تقویت رسانه های محلی، دسترسی آزاد به منابع اطلاعاتی ، باور به آزادی بیان، ارتقاء سرانه مطالعه، افزایش شمارگان کتاب و نشریات و... میسر نخواهد شد.

هدف از این مقاله، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر اثربخشی تبلیغات فرهنگی است که به روش کیفی با استفاده از ثبت مشاهده و انجام مصاحبه انجام شده است. مصاحبه شوندگان را متخصصان حوزه تبلیغات و مسائل فرهنگی و یا صاحبان تألیف یا تخصص شغلی و علمی تشکیل دادند. در مجموع، 26 مصاحبه به شیوه باز پاسخ انجام شد. یافته ها نشان داد: عوامل تأثیرگذار بر اثربخشی تبلیغات فرهنگی در پنج بعد ویژگی های منبع پیام، ویژگی های پیام، ویژگی های رسانه انتقال پیام، ویژگی های مخاطب پیام و عوامل زمینه ای است.

میزان نقش و مشارکت زنان در جامعه به ویژه در زمینه های فرهنگی، اجتماعی تا حد زیادی به برخورد و نگرش آن جامعه نسبت به زنان بستگی دارد. در صورتی که به زن به عنوان نیروی فعال و سازنده نگریسته شود، حضور و مشارکت حقیقی زنان در عرصه های مختلف فعالیت ها افزایش می یابد. مشارکت فعال زنان، در فعالیت های فرهنگی جامعه مسئله ای است که از دیر باز با موانع و مشکلات فراوانی روبه رو بوده است. به طوری که این موانع در قالب های مختلف فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و... جلوه نموده است و هر کدام می توانند در میزان مشارکت زنان در فعالیت ها موثر باشند. از این رو هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر «فرهنگ مردسالاری» و «رسانه های همگانی با تأکید بر برنامه های تلویزیون» به عنوان برخی از موانع فرهنگی مشارکت زنان در فعالیت های فرهنگی فرهنگسراهای شهر خوراسگان از دیدگاه زنان این شهر بود. جامعه ی آماری کلیه زنان شهر خوراسگان شامل 27199 نفر بودند که با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه 378 نفر آن ها به عنوان نمونه با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای متناسب با حجم نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط اساتید صاحب نظر در این زمینه تأیید شد. اعتبار ابزار اندازه گیری با استفاده از آلفای کرونباخ معادل 82/0 برآورد گردید که حاکی از اعتبار قابل قبول ابزار اندازه گیری است. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که نقش مردسالاری، به عنوان مانع مشارکت زنان در فعالیت های فرهنگی، بالاتر از سطح متوسط بوده است. همین طور برنامه های تلویزیون بیش از حد متوسط به عنوان مانع مشارکت زنان در فعالیت های فرهنگسراهای شهر خوراسگان نقش داشت.

هدف از این پژوهش، مطالعه «نقش مهارت های مدیریت تنوعفرهنگی مدیران در ارتقایسطحبهره وریمدارسبا استفاده از سنجش میزان مشارکت اجتماعی دانش آموزان » بوده است. روش پژوهش همبستگی و نمونه آماری تعداد 384 دانش آموز پسر و دختر و 54 مدیر و معاون از دبیرستان های شهر شاهین شهر بود که به روش نمونه گیری طبقه ای و متناسب با حجم از بین 7982 دانش آموز و 110 مدیر و معاون انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش دو پرسشنامه محقق ساخته الف- پرسشنامه مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی مشتمل بر 72 سؤال بسته پاسخ و ب- پرسشنامه مشارکت اجتماعی دانش آموزان با 25 سؤال بسته پاسخ بود که پایایی آنها به ترتیب 93/0 و 83/0 با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تعیین گردید. نتایج پژوهش نشان داد میانگین مشارکت اجتماعی دانش آموزان بر حسب میزان به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی تفاوت معناداری داشت و با افزایش مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی مدیران، میزان مشارکت اجتماعی دانش آموزان نیز ارتقا یافته بود. از طرفی میانگین مشارکت اجتماعی دانش آموزان بر حسب میزان به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع دینی ـ مذهبی و بر حسب میزان به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع قومی ـ نژادی نیز متفاوت و معنادار بود؛ از این رو می توان عامل به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی (در ابعاد تنوع قومی ـ نژادی و تنوع دینی ـ مذهبی) توسط مدیران را در افزایش سطح مشارکت اجتماعی دانش آموزان مؤثر دانست.

هدف از این پژوهش، مطالعه «نقش به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی مدیران دبیرستان های شاهین شهر در ارتقای سطح مشارکت اجتماعی دانش آموزان در سال تحصیلی 89-1388» بود. نتایج پژوهش نشان داد میانگین مشارکت اجتماعی دانش آموزان بر حسب میزان به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی تفاوت معناداری داشت و با افزایش مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی مدیران، میزان مشارکت اجتماعی دانش آموزان نیز ارتقا یافته بود. از طرفی میانگین مشارکت اجتماعی دانش آموزان بر حسب میزان به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع دینی ـ مذهبی و بر حسب میزان به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع قومی ـ نژادی نیز متفاوت و معنادار بود؛ از این رو می توان عامل به کارگیری مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی (در ابعاد تنوع قومی ـ نژادی و تنوع دینی ـ مذهبی) توسط مدیران را در افزایش سطح مشارکت اجتماعی دانش آموزان مؤثر دانست.

هدف از این پژوهش، مطالعه ی "" نقش بکارگیری مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی (تنوع قومی- نژادی و تنوع دینی- مذهبی) مدیران دبیرستان های شهر شاهین شهر در ارتقای سطح مشارکت اجتماعی دانش آموزان اقلیت قومی و مذهبی در سال تحصیلی 89-1388"" بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و نمونه ی آماری 384 دانش آموز پسر و دختر و 54 مدیر و معاون از دبیرستان های شهر شاهین شهر در سال تحصیلی 89-1388 بود که به روش نمونه گیری طبقه ای و متناسب با حجم از بین 7982 دانش آموز و 110 مدیر و معاون انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه ی محقق ساخته ی مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی در دو بخش جمعیت شناختی و متغیرهای مورد آزمون مشتمل بر 72 پرسش بسته پاسخ برای مدیران و پرسشنامه ی محقق ساخته ی مشارکت اجتماعی دانش آموزان، شامل دو بخش جمعیت شناختی و متغیرهای مورد آزمون مشتمل بر 25 پرسش بسته پاسخ طرح ریزی گردید. پایایی پرسشنامه-ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (93/0) برای پرسشنامه ی مهارت های مدیریت تنوع فرهنگی و (83/0) برای پرسشنامه ی مشارکت اجتماعی بدست آمد. نتایج پژوهش نشان دادند که مقدار مشارکت اجتماعی دانش آموزان اقلیت های قومی کم تر از دانش آموزان فارس و مقدار مشارکت اجتماعی دانش آموزان اقلیت های دینی کم تر از دانش آموزان مسلمان شیعه بود. میانگین مشارکت اجتماعی دانش آموزان بر حسب مقدار بکارگیری مهارت های مدیریت تنوع دینی- مذهبی و بر حسب مقدار بکارگیری مهارت های مدیریت تنوع قومی- نژادی مدیران، متفاوت و معنادار بود.