منیر یاری

با توجه به اینکه لرستان سرزمینی کوهستانی در محدوده میانی کوه های زاگرس بوده و با برخورداری از آب و هوای متنوع، رودهای پرآب، چشم اندازهای بدیع طبیعی، تالاب ها، آبشارها، دریاچه ها، جنگل ها و مراتع سرسبز و در عین حال با تاریخ و تمدن کهن و برخوردار از آثار باستانی و تمدنی، دارای پتانسیل های زیادی در جهت جذب گردشگران میباشد. با وجود جاذبه های گردشگری فراوان و متنوع گردشگری، تا کنون توفیق چندانی در جذب گردشگران به دست نیاورده است. اینک پژوهش حاضر در پی شناسایی و تدوین استراتژیهای توسعه گردشگری در لرستان میباشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و بر حسب محتوا از نوع تحقیقات کاربردی است و هدف آن بررسی زمینه های توسعه گردشگری در استان لرستان با تاکید بر پتانسیل ها و محدودیت های موجود در این استان میباشد. به منظور تحقق این مهم با بهره گیری ازتکنیک SWOT قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدات گردشگری در استان لرستان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از این تحقیق بیانگر آن است که در این استان 12 قوت و 15 ضعف داخلی، در عین حال 8 فرصت و10 تهدید بیرونی، دارای تاثیر عمده بر کارکردهای گردشگری منطقه میباشد. در این پژوهش نمونه آماری متشکل از 100 نفر از مسؤولان استان لرستان بوده که دیدگاه آنها اخذ و سپس با آزمونT مستقل تک جامعه ای تاثیر این دو محیط در توسعهی گردشگری لرستان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان میدهد که هم کارکردهای محیط بیرونی و هم محیط درونی در توسعه گردشگری استان لرستان تاثیرگذار میباشند که متناسب با محتوای تحلیل، استراتژیهای رهگشا استخراج و رتبه بندی گردید و در نهایت استراتژیهایWO در اولویت اول و استراتژیهای SO در اولویت دوم برنامه ریزی قرار گرفتند.

بررسی ویژگی­های اقلیمی هر مکان، نقش ویژه­ای در برنامه­ریزی گردشگری آن محل ایفا می­کند. هدف پژوهش حاضر، تعیین گستره ی آسایش اقلیمی روزانه و شبانه به منظور برنامه­ریزی گردشگری استان سیستان و بلوچستان در مقیاس ماهانه است. برای تعیین شرایط دمایی (گرم، آسایش، سرد) در گستره ی استان و در ماه های مختلف سال، شاخص اوانز مبنای روش پژوهش قرار گرفته است. از این رو داده­های اقلیمی کمینه و بیشینه دمای هوا و رطوبت نسبی و همچنین سرعت باد در مقیاس ماهانه شش ایستگاه سینوپتیک و چهار ایستگاه کلیماتولوژیاستان طیّ دوره ی آماری (87 – 65) استخراج شد و همگنی آنها با روش درون­یابی مورد آزمون قرار گرفت. سپس جداول شرایط دمایی به تفکیک شب و روز برای ماه های سال تهیه و نقشه­های آسایش زیست اقلیمی استان ترسیم شدند. نتایج نشان داد که در گستره ی استان، شرایط اقلیمی روزانه ماه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور گرم و شرایط اقلیمی شبانه ماه های آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند و فروردین سرد است. در فروردین، اردیبهشت، مهر، آبان، آذر، دی و بهمن در طول روز و در اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر در طول شب در قسمت هایی از استان مطابق با الگوی اوانز آسایش دمایی حاکم است.

گردشگری در واقع ناشی از تفاوت ساختارهای اجتماعی است و هر جا از هر چیز، دو نوع متفاوت وجود داشته باشد، بی­شک جذابیتی برای فهم نوع دیگر پدید خواهد آمد. تنوع مذاهب نیز جذابیتی برای فهم مذهب­های دیگر بوجود می­آورد و یک انگیزه را در گردشگران برای گردشگری مذهبی شکل می­دهد. گردشگری مذهبی یکی از رایج­ترین اشکال گردشگری در سراسر جهان است. جاذبه­های مذهبی، زیارتگاه­ها و اماکن مقدس هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به­سوی خود جلب می­کنند. در کشور ایران تعزیه، نمایشی سنتی - مذهبی است که آمیزه­ای از باورهای سنن ایرانی و اسلامی شیعه است که ارزش های اجتماعی و فلسفی جامعه ایران در این هنر تجسم یافته است. تعزیه یکی از پتانسیل­های گردشگری مذهبی است که قابلیت جذب گردشگران مذهبی را دارا می­باشد. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی می­باشد. برای این منظور در فرآیند انجام تحقیق ابتدا گردشگری مذهبی تشرح شده است و در ادامه تعزیه به­عنوان نمایش ملی ـ مذهبی ایران بررسی شده است. و با بهره­گیری از تکنیکSWOT قوت­ها، ضعف­ها، فرصت­ها و تهدیدات تعزیه به­عنوان پتانسیل گردشگری مذهبی در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بررسی تأثیرات متقابل آنها بر یکدیگر و از یکدیگر و تحلیل آنها، در نهایت 21 استراتژی متناسب با آنها استخراج و ارایه گردیده است این استراتژی­ها می­تواند اهمیت و خاستگاه تعزیه در ایران، اهداف و ارزش­های فرهنگی و هنری آن را بیش از پیش روشن سازد.

توسعه ی گردشگری در فضاهای جغرافیایی و به ویژه اکوتوریسم علاوه بر پیامدهای ­اقتصادی، اجتماعی ­و فرهنگی، آثار زیست ­محیطی ­قابل­توجهی­ برجای ­می گذارد. این آثار در صورت عدم دقت نظر و تدوین و انجام اقدامات پیشگیرانه در قالب راهبردها، استانداردها و ارزیابی های مستمر و مشخص و روشن اثرات تخریبی بسیاری در ابعاد محیط انسانی و طبیعی در حوزه ی عمل اکوتوریسم بر جای خواهد گذاشت. بر این اساس هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی اکوتوریسم در پارک جنگلی شهید کونانی بلوران و ارائه ی استراتژی های مناسب در جهت توسعه ی اکوتوریسم پارک با دقت نظر و رعایت وجوه همه جانبه ی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی آن است. این پارک در بخشی از اراضی متعلق به قریه ابوالوفا و قریه بلوران شهرستان کوهدشت با مساحتی حدود 1100هکتار و در دامنه ی شمالی رشته کوه ­بلوران­ واقع­ شده­ است. روش انجام این تحقیق ترکیبی( روش های پیمایشی و توصیفی- تحلیلی) است. در این راستا یافته­های مقدماتی تحقیق تکنیک SWOTمورد بررسی قرار گرفت و در نهایت 8نقطه قوت،9 نقطه ضعف،7 تهدید و 7 فرصت بررسی شد و 25 استراتژی متناسب و کاربردی ارایه گردید و در نهایت با بهره گیری از تکنیکTOPSIS نقاط قوت، نقاط ضعف، تهدیدات و فرصت ها با شاخص های نظر مسؤولان، گردشگران و مردم ­روستاهای اطراف رتبه بندی شدند. نتایج تکنیک TOPSIS نشان می دهد که تهدیدات بیرونی تأثیر بیشتری در مقایسه با سایر عوامل در گردشگری پارک دارند از این رو برای توسعه ی اکوتوریسم در این منطقه استراتژی های تدافعی در اولویّت قرارمی گیرند.

کشورها را ژنوم های ژئوپلیتیک راهبری می کنند. ژنوم ژئوپلیتیک اگر بین اهداف بازیگر سیاسی با مزیت های جغرافیایی کشورهای دیگر وابستگی ایجاد نماید، فراهم کننده همکاری بین المللی و منطقه ای است. منطقه خلیج فارس به عنوان یک واحد، همچون موجود زنده ای است که دارای بافت، سلول، هسته و نقشه ژنگان است. به عنوان مثال جزایر خلیج فارس یک بافت، هرکدام از جزایر یک سلول، وضعیت استقرار گروه های نظامی و شهروندان در جزایر، هسته، و آن اعتباری که استراتژیک بودن یا ژئوپلیتیک بودن یک جزیره را در ذهن سیاستمداران تداعی می نماید، ژنوم ژئوپلیتیک است. هدف نگارندگان، پاسخ این پرسش است که چه راهبردی، توانایی فعال سازی ژنوم های ژئوپلیتیک همگراساز در خلیج فارس را داراست؟ به نظر می رسد راهبردی مبتنی بر شناخت واقعیت های جغرافیایی و انسانی و مطالعه نقشه ژنگان ژئوپلیتیک مؤثر بر سیاست خارجی کشورهای منطقه، توانایی و پتانسیل این فعال سازی را داشته باشد.

به اعتقاد مازلو، نیازهای ذاتی انسان، فعال کننده و هدایت کننده رفتارهای او است و روشهایی که برای ارضای آنها به کار گرفته میشود، اکتسابی بوده و در فرهنگ های مختلف، متفاوت هستند. از آنجا که این نیازها به صورت سلسله مراتبی منظم شدهاند تا زمانی که نی ازهای پایینتر که شدت بیشتری دارند ارضا نشوند، نیازهای بالاتر فعال نمی شوند. کشورها نیز در راستای حفظ و استمرار موجودیت و بقای خود به ترتیب سلسله مراتبیِ هرم مازلو دارای نیازها و اهدافی هستند که در عرصه-ی سیاست خارجی و داخلی - براساس شرایط ژئوپلیتیک و فضای راهبردی حاکم بر منطقه- درصدد مرتفع کردن آن نیازها هستند. در منطقه خلیجفارس با توجه به تعدد منابع تنش، واکنش های کشورها بیشتر معطوف به موضوع امنیت است که در سطح دوم هرم سلسله مراتبی مازلو قرار دارد. اهمیت این موضوع در منطقه خلیجفارس چنان افزایش یافته که به هدف اولیه ی سیاست خارجی کشورهای منطقه مبدل شده و نوعی رویکردهای تعارضبرانگیز و رقابتآمیز را به منظور دستیابی به امنیت، شکل داده است. بنابراین دستیابی به دیگر نیازها مانند؛ احساس تعلق و روابط دوستانه، احترام متقابل نسبت به ارزش ها، اعتمادسازی و خودشکوفایی درون منطقهای در گرو گذر از سطوح پایین هرم نیاز است. از این رو این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که با توجه به هرم مازلو، کنش های رفتاری کشورهای پیرامون خلیجفارس در کدام سطح این هرم قرار دارند و عوامل مؤثر بر این وضعیت کداماند؟ به سبب پرشماریِ منابع تنش مانند؛ ایرانهراسی، اختلافات مرزی، تحول در توازن قوا در منطقه و... کنشهای رفتاری کشورهای منطقه متوجه سطح دوم یا نیازهای امنیتی هرم مازلو است که بازتابهای آن در قالب مسابقات تسلیحاتی، پیوند راهبردی با قدرتهای فرامنطقهای، اتخاذ رویکردهای متعارض در عرصه سیاست خارجی و... نِمود یافته است.

رویکرد پلیس جامعه محور در یکی دو دهه گذشته نه تنها به لحاظ نظری، بلکه به لحاظ تجربی نیز رشد قابل توجهی داشته است و به جرأت می توان گفت یکی از مهم ترین ملاک های اثربخش و کاراییِ پلیس جامعه محور توانایی آن در کاهش احساس ناامنی شهروندان است. به لحاظ نظری با توجه به اتخاذ رویکرد پایین به بالا و از طریق پلیس شناسایی و پیش گیری از وقوع جرم و توجه به دیدگاه های شهروندان، پلیس جامعه محور می تواند به افزایش احساس امنیت، پیش گیری و کاهش جرم کمک کند؛ بنابراین این پژوهش با هدف تحلیل چگونگی پلیس جامعه محور و گونه شناسی این نوع عملکرد پلیس در شهر خرم آباد به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است و در تلاش برای پاسخ گویی به این سؤال است که گونه شناسی و اولویت بندی عملکرد پلیس جامعه محور در شهر خرم آباد باید چگونه باشد؟ ابزار پژوهش، پرسش نامه است که توسط 387 تن از شهروندان شهر خرم آباد به روش خوشه ای تکمیل شد. یافته های پژوهش به کمک تحلیل عاملی در نرم افزار SPSS نشان داد که عوامل و گونه های پلیس جامعه محور در شهر خرم آباد به ترتیب؛ پلیس محله، پلیس علمی – آموزشی، پلیس پیش گیرنده، مردم – پلیس، پلیس اطلاع رسان و همیاران پلیس هستند.

گردشگری که به عنوان یکی از مهمترین راه های توسعه و رشد اقتصادی در جهان به شمار می رود، در ایران به دلایل فراوان هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است. در این میان، شهر سنندج علی رغم جاذبه های کم نظیر گردشگری فرهنگی ، نتوانسته است هماهنگ با این قابلیت های بسیار بالا، صنعت گردشگری خود را متحول سازد.. این پژوهش با هدف توسعه ی راهبردی گردشگری فرهنگی شهر سنندج برای نخستین بار مدل راهبردی Meta-Sowt را در مطالعات گردشگری فرهنگی معرفی کرده است. متاسوات بر مبنای تئوری مبتنی بر منابع می باشد. این تئوری بر این باور است که منابع و قابلیت های منحصر به فرد، عامل اصلی مزیت رقابتی مستمر و پایدار را شکل می دهند. بر این اساس مقاصد گردشگری فرهنگی می توانند با برنامه ریزی راهبردی و شناخت منابع فرهنگی نسبت به رقبا، مزیت های رقابتی پایدار را شناسایی نمایند. در این پژوهش گردشگری فرهنگی شهر سنندج در دو سطح ملی و منطقه ای در رقابت با مقصدهای رقیب، مورد بررسی قرار گرفت. روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. ابزار پژوهش پرسشنامه مبتنی بر تکنیک متا سوات می باشد که با نظر خواهی از 80 متخصص داده های پژوهش گرد آوری شد .نتایج پژوهش نشان داد، مهم ترین رقیب ملی گردشگری فرهنگی شهر سنندج، شهر شیراز و مهم ترین رقیب منطقه ای شهر همدان می باشد. مهم ترین منبع گردشگری شهر سنندج موسیقی و پوشاک سنتی است. در بین عوامل خارجی افزایش انگیزه سرمایه گذاری دارای بالاترین ضرورت و قدرت است، امنیتی بودن منطقه دارای ضرورت بالا و قدرت متوسط است، تنوع و غنا بخشیدن به اقتصاد محلی، ایجاد تعادل منطقه ای و توجه بیشتر شهر و شورای شهر دارای قدرت بالا و ضرورت کمی هستند.

گردشگری شهری، نیروی بالایی در جذب گردشگران و به تبع آن جذب منافع مالی و فرصت های شغلی دارد. بسیاری از شهرهای ایران از جمله بروجرد به دلیل بهره مندی از شرایط اقلیمی متنوع، نیروی بالایی در جذب گردشگری شهری دارند که متأسفانه هنوز جایگاه مناسب خود را در این مقوله نیافته اند. دلایل مختلفی برای این نقصان وجود دارد که در این میان یکی از مهم ترین و مؤثرترین دلایل، نارضایتی گردشگران است. از این رو شناسایی سطح واقعی کیفیت خدمات ارائه شده به گردشگران، نخستین گام برای افزایش رضایت آن ها و در نتیجه توسعه پایدار اقتصاد گردشگری خواهد بود. یکی از روش های سنجش کارایی خدمات و تسهیلات موجود در یک ناحیه، ارزیابی نظر بهره برداران و استفاده کنندگان از این خدمات است. لذا تحقیق حاضر در پی بررسی عوامل مؤثر بر رضایت مندی گردشگران از زیرساخت ها و کارکردهای گردشگری شهری بروجرد است. روش تحقیق روش ترکیبی (پیمایش و توصیفی-تحلیلی) است. با بهره گیری از مدل کانو داده های تحقیق از طریق پرسش نامه جانس ن-ورب رگ و مدل کانو طراحی شده است که با مراجعه به هتل ها و مهمان پذیرها و مراکز تجمع گردشگران، تعداد 130 نفر از این گردشگران که در نوروز سال 1392 به این شهر سفرکرده بودند، به روش در دسترس انتخاب شد و پرسش نامه نزد آنان توزیع و تکمیل گردیده است. نتایج پژوهش نشان داد که امنیت گردشگران با ضریب رضایت مندی 56/0، مهم ترین الزام اساسی، رستوران ها و تدارک غذا با ضریب رضایت مندی 80/0، مهم ترین الزام عملکردی و سیستم های ارتباطی (اینترنت، تلفن،...) با ضریب رضایت مندی 82/0، مهم ترین الزام انگیزشی گردشگران است.