یافته هایی نو از زندگانی و آثار مولانا زین الدّین علی منجم لاری ، یاد شده در سفرنامه پیترو دلاواله (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از مولانا زین الدّین علی منجّم لاری، دانشمند سده یازدهم ه.ق، مکاتباتی انتشار یافته که از جانب پیترو دلاواله _جهانگرد مشهور ایتالیایی_ در دوره شاه عباس صفوی در موضوع علم نجوم برای او نوشته شده است. موضوع مکاتبات نشان از آشنایی این شخص از دستاوردهای علمی اروپا در زمینه نجوم و شأن و جایگاه علمی او نزد دلاواله دارد. بررسی فهرست نسخه های خطی نشان می دهد که وی بر روی برخی از مهم ترین آثار نجومی دانشمندان ایرانی حاشیه هایی نوشته است. امّا از این میان، یک مجموعه با موضوع نجوم در کتابخانه آکادمی علوم آذربایجان در شهر باکو نگه داری می گردد که یکی از آنها «رساله» مولانا زین الدّین منجّم لاری است. مقایسه این رساله که با عنوان «جدول استخراج سال های 1024، 1032، 1034، 1043 ه.ق» نام گذاری شده، نشان از مهارت او در موضوع تقویم، نجوم و اسطرلاب دارد. این مقاله برای نخستین بار، ضمن معرفی و بررسی این «رساله» به عنوان نخستین اثر شناخته شده از این دانشمند ایرانی و با مقایسه و بررسی دیگر نسخه های خطی که او بر آنها حاشیه نوشته و نیز سفرنامه پیترو دلاواله که نشان از دوستی و آشنایی عمیق این دو دارد، تأثیر و جایگاه او را در ورود دستاوردهای فکری علم نجوم در ایران، بررسی می کند.New Findings from the Life and Works of Mawlānā Ziyn al-Dīn ‘Alī Munajjim Lārī Mentioned in the Travelogue of Pietro Della Valle
From Mawlānā Ziyn al-Dīn Munajjim Lārī, a scholar of the 11 th century A.H., correspondence has been published that was written to him by Pietro Dalla Valle, a famous Italian traveler, during the reign of Shāh ‘Abbās Ṣafawī on the subject of astronomy. The subject of the correspondence shows that this person is familiar with the scientific achievements of Europe in the field of astronomy and his prestige and scientific status with Delawale. Examining the list of manuscripts shows that he wrote margins on some of the most important astronomical works of Iranian scientists. Among these, a collection on astronomy is kept in the library of the Azerbaijan Academy of Sciences in Baku, one of which is the “Risālah” of Mawlānā Ziyn al-Dīn Munajjim Lārī. The comparison of this treatise, which is named as “Extraction table of the years 1024, 1032, 1034, 1043 AH”, shows his skill in the subject of calendar, astronomy and astrolabe. This article, for the first time, introduces and examines this treatise as the first known work of this Iranian scientist and by comparing and examining other manuscripts on which he wrote margins and the travelogue of Pietro Della Valle, which shows deep friendship and familiarity. It has two, it examines his influence and position in entering the intellectual achievements of astronomy in Iran.
تبلیغات
