واکاوی تاریخی- تطبیقی معراج پیامبر (ص) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقایسه انگاره های ساخت یافته امروزی نظیر معراج پیامبر (ص) با ریشه های آن تصویر روشن تری از آن را نمایان می سازد. به رغم اتفاق نظر مسلمانان بر اصل معراج، مرور منابع اسلامی وجود آرای متفاوت در مؤلفه های متعدد معراج را نشان می دهد که از گوناگونی نگرش ها به آن در گذر زمان حکایت دارد. این تحقیق درصدد است دریابد که دیدگاه ها به معراج پیامبر (ص) در آغاز و پس از سه قرن چگونه بوده و چه عواملی در پیدایش و تطور دیدگاه ها مؤثر بوده است. بدین منظور، با رویکرد تاریخ انگاره و با پیش فرض صحت و اصالت اقوال، پس از مقایسه دیدگاه ها در نیم قرن نخست و نیمه دوم قرن سوم هجری (طرفین تطبیق) ازحیث چیستی، چرایی و چگونگی (لحاظ های تطبیق) به وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه های مطرح و تحلیل عوامل مؤثر در شکل گیری و تطور آن ها پرداخته است. نتیجه آنکه اقوال صاحب نظران پس از پذیرش و چگونگی امکان عروج، به چرایی و بهره مندی از کارکردهای آن متمرکز شده است. دیدگاه ها از کذب و سحر انگاشتن عروج تا تلقی آن به مثابه معجزه، وحی مشافهه ای، مقوم اسلام و مرجعی موثق برای رفع شبهات متحول شده است. عوامل اثرگذار بر دیدگاه ها باورهای کهن اعراب، پذیرش نبوت پیامبر (ص)، شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم و انگیزه های مذهبی بوده است.A Historical-Comparative Analysis of the Prophet’s Ascension
A comparison of contemporary constructed notions, such as the Prophet’s (PBUH) ascension, with their roots reveals a clearer picture of them. Despite the consensus among Muslims on the ascension itself, a review of Islamic sources shows differing opinions on its various components, reflecting the diversity of perspectives on it over time. This research seeks to uncover how views on the Prophet’s ascension were at the beginning and after three centuries, and what factors influenced the emergence and evolution of these perspectives. To this end, adopting the history of concepts approach and assuming the validity and authenticity of the views, the study first compares viewpoints from the first half-century and the latter half of the third century Hijri (comparative periods) in terms of the what, why, and how (comparative considerations) and then examines the commonalities and differences among the relevant views and analyzes the factors that shaped and transformed them. The findings indicate that the opinions of scholars, after accepting the possibility and manner of the ascension, have focused on its purpose and the benefits derived from its functions. Perspectives have evolved from regarding the ascension as falsehood or sorcery to perceiving it as a miracle, direct verbal revelation, a constitutive component of Islam, and a reliable reference for resolving doubts. The factors influencing these viewpoints include the ancient beliefs of the Arabs, the acceptance of the Prophet’s) prophethood, prevailing political and social conditions, and religious motivations.
تبلیغات
