مطالعه تطبیقی انگاره الهیات تمدنی در رویکرد و اسناد راهبردی کلان در ایران معاصر (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تغییر نظم و بنیان دینی جامعه ایران در پی انقلاب اسلامی به تدریج سبب شکل گیری الهیات تمدنی برای نیل به تمدن نوین اسلامی شد. پیش از انقلاب، الهیات تمدنی که مدون و صورت بندی شده نبود، به صورت ملی گرایی افراطی، باستان گرایی، وارداتی، سکولار و غرب محور فهم می شد. این مقاله مترصد واکاوی انگاره الهیات تمدنی است که در رویکرد و اسناد برنامه های راهبردی پیش و پس از انقلاب اسلامی خود را نشان می دهد. بر این اساس، رویکرد نظری مقاله مستخرج از مبانی بومی و اسلامی است. نویسنده با استفاده از روش پژوهش اسنادی و سندپژوهی و با استفاده از روش نمونه گیری تمام شماری و سپس هدفمند، به تحلیل 37 سند راهبردی پرداخته است و گزاره های معطوف به الهیات تمدنی در آنها را تحلیل کرده است. درمجموع، یافته ها حول دو محور ارائه شده اند: 1- بررسی تجربی در لایه توصیفی شامل تحلیل گزاره های اسناد برنامه های راهبردی (چرخش از الهیات انفعالی سکولار به الهیات متعالیِ سازنده)؛ 2- بررسی نظری معرفتی در لایه تحلیلی. در پایان، نتیجه گیری بر اساس ظرفیت رویکرد تمدن باورانه پس از انقلاب اسلامی (بررسی ادوار دولت ها) انجام شده است.A Comparative Study of the Idea of Civilizational Theology in the Approach and Macro-Strategic Documents in Contemporary Iran
The change in the religious order and foundation of Iranian society following the Islamic Revolution gradually led to the formation of civilizational theology to achieve a new Islamic civilization. Before the revolution, civilizational theology, which was not codified and formulated, was understood as extreme nationalism, archaic, imported, secular, and Western-oriented. This article aims to analyze the idea of civilizational theology that shows itself in the approach and documents of strategic plans before and after the Islamic Revolution. Accordingly, the theoretical approach of the article is derived from endemic and Islamic foundations. Using the method of documentary research and document study and using the method of total and then purposeful sampling, the author has analyzed 37 strategic documents and analyzed the propositions focused on civilizational theology in them. In total, the findings are presented around two axes: 1- Review of experiences in the descriptive layer including the analysis of the propositions of strategic plan documents (the shift from passive secular theology to constructive transcendental theology); 2- Theoretical-epistemological study in the analytical layer. Finally, conclusions have been drawn based on the capacity of the civilizational approach after the Islamic Revolution (study of the periods of governments).
تبلیغات
