آموزه های آیات و احادیث در قطعات انوری
آرشیو
چکیده
پیشینه و اهداف: سابقه بهره گیری سخنوران پارسی از قرآن و حدیث به نیمه قرن سوم هجری می رسد. دوره ای که شعر در خدمت تبلیغ دینی قرار می گیرد و بستری برای ترویج اخلاق و اندکی بعد جلوه گاه عرفان و تصوف می شود. در این دوره استفاده از قرآن و حدیث به عنوان خاستگاه این مفاهیم در شعر و ادب پارسی گسترش می یابد. انوری در سده ششم هجری می زیست و در آثارش علاوه بر علوم متداول زمان خود از آیات و احادیث و قصص و تمثیلات استفاده می کرد.در این پژوهش کوشیده ایم، شیوه ها و شگردهای انوری را در استفاده ازآموزه های قرآن و حدیث در قطعاتش نشان دهیم .روش ها:داده های این پژوهش با شیوه کتابخانه ای به دست آمده و با روش کیفی توصیف شده است.یافته ها: در این بررسی این نتیجه حاصل شد که انوری در بهره گیری از آیات و احادیث اولاً اعتدال دارد، ثانیاً از آیات واحادیث هم برای تقویت مفاهیم و هم برای مزین کردن سخن خود استفاده کرده است. نتیجه گیری: با وجود اشراف انوری بر علوم قرآن وحدیث بهره مندی او از آیات قرآن کریم در قطعاتش بیش از احادیث است. اقتباس بیشترین نمود وتضمین کمترین نمود را در قطعات وی دارد.همچنین انوری با استفاده از آموزه های قرآن وحدیث علاوه بر تشبیه و توصیف ممدوح، نابسامانی های جامعه را در قالب طنز به تصویر کشیده است. آفرینش مضامین نو وخیال انگیز از لابه لای آیات و احادیث نیز در خور تأمل است.The teachings of Qur'anic verses and hadiths in the Anvari´s Qit'ahs
Background and Objective: Since the mid-3rd century AH, Persian poetry has incorporated Quranic and Hadith teachings as tools for religious, moral, and later mystical expression. Anvari, a 6th-century AH poet, was well-versed in the sciences of his time and skillfully wove Quranic verses, Hadiths, parables, and moral tales into his poetry. This study examines how Anvari integrated these religious sources into his works. Methods: A qualitative descriptive approach was used, drawing on library-based research and textual analysis.Findings: Anvari showed restraint in his use of religious references, employing Quranic verses and Hadiths to both enrich meaning and enhance literary style. His poetry displays a stronger emphasis on Quranic elements than on Hadith. Among rhetorical techniques, iqtibas (direct allusion) was most frequent, while tazmin (inclusion of external text) was rare. Conclusion: Anvari's work reflects a creative and thoughtful engagement with sacred texts. He used religious content not only to praise and moralize but also to criticize social corruption through satire and vivid imagery. His unique ability to transform Quranic and Hadith material into poetic innovation underscores the depth of his literary and theological insight.
تبلیغات
