طرح واره های تصویری در سوره ص با تکیه بر نظریه جانسون (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
طرح واره های تصویری، بیان گر پیوند میان تجربه های روزمره انسان و نظام فرایندهای ذهنی است و در نتیجه این تعامل، دریافت های تازه ای از تصاویر متن به وجود می آید. واکاوی این گونه طرح واره ها در استعاره های قرآن کریم، ساختارهای مفهومی و لایه های پیچیده معنایی آیات قرآن را نمایان می کند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی در پی آن است که بر پایه زبان شناسی شناختی به واکاوی طرح واره های تصویری از دیدگاه جانسون (1941) بپردازد. پیکره این پژوهش، دربردارنده متن سوره ص است. این سوره، دارای داستان های پیامبران است که به گونه طبیعی شامل حرکت، تغییر و تعاملات قدرتی است و امکان بررسی طرح واره های حرکتی و قدرتی را فراهم می کند. در روند آن، طرح واره های حجمی، حرکتی و قدرتی استخراج می گردد و به دنبال پاسخ به این پرسش است که کدام یک از سه گونه طرح واره در این سوره وجود دارد و این طرح واره ها تا چه حد می تواند الگویی مناسب برای مطالعه استعاره ای قرآن باشد. از بررسی کمی داده ها و طبقه بندی آنها این گونه برمی آید که از مجموع طرح واره های تصویری، طرح واره حجمی و حرکتی، بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است و در میان طرح واره های چند وجهی ترکیبی نیز، طرح واره حجمی -حرکتی، بیشترین کاربرد را دارد.A Study of Image Schemas in Surah Ṣād Based on Johnson’s Theory
Image schemas represent the connection between everyday human experiences and cognitive processes. Through this interaction, new interpretations of textual imagery emerge. Analyzing these schemas in the metaphors of the Holy Qur'ān reveals the conceptual structures and complex semantic layers of its verses. This study adopts a descriptive-analytical approach within the framework of cognitive linguistics to examine image schemas in Surah Ṣād, based on Johnson’s (1941) theory. The research corpus consists of the text of Surah Ṣād, which includes narratives of prophets inherently involving motion, change, and power dynamics—thus providing a basis for investigating motion and power schemas. In this process, containment, motion, and power schemas are extracted, addressing the following questions: Which of these three schema types are present in the surah, and to what extent can they serve as a suitable model for studying Qur'ānic metaphors? Quantitative analysis and classification of the data reveal that among image schemas, containment and motion schemas occur most frequently, while among multi-dimensional composite schemas, the containment-motion schema is the most prevalent.
تبلیغات
