نقش نمای مفعولی «را» در زبان فارسی: توصیفی پیکره بنیاد (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
: «را» در زبان فارسی، به لحاظ نحوی، نقش نمای مفعولی است. همراهی نقش نمای مفعولی «را» با مفعول صریح برای برخی از افعال الزامی است ، اما در سایر موارد به نظر می رسد که امکان حضور یا عدم حضور آن در جمله با توجه به مفهوم گذرایی قابل تعریف باشد. در رویکرد هاپر و تامپسون (1980) گذرایی مفهومی پیوستاری و به عنوان ویژگی بند (و نه فقط به عنوان ویژگی فعل) در نظر گرفته می شود. براین اساس، علاوه بر ویژگی های افعال، ویژگی های فاعل و مفعول هم در میزان گذرایی نقش دارند. طبق تعریف هاپر و تامپسون، اگر مفعولِ کنش پذیر، اسم خاص، انسان (جاندار)، عینی، مفرد و اسم قابل شمارش و ارجاع پذیر باشد، بند مورد نظر گذراتر است. در این پژوهش با اتکا به این رویکرد تلاش شد تا وضعیت «را» در زبان فارسی مورد بررسی قرار گیرد. فرضیهٔ این پژوهش بر این استوار بود که باید میان حضور «را» و گذرایی بند رابطه ای وجود داشته باشد. برای بررسی این فرضیه از پیکره وابستگی نحوی زبان فارسی (Rasooli et al., 2013) استفاده شد. این پیکره با حجمی حدود نیم میلیون کلمه و سی هزار جمله، حاوی برچسب های مختلف نحوی است که به صورت دستی برچسب گذاری شده اند. تعداد مفعول های مشخص شده در این پیکره حدود بیست هزار مورد است. بررسی های این پژوهش نشان داد پربسامدترین مفعول «را»یی، مفعول های اسمی مفرد بی جان است و در بحث معرفگی، اسم های معرفه و ضمایر مفعولی تمایل دارند که با «را» همراه شوند.Accusative Case Marker “rā” in the Persian Language: A Corpus-Based Description
The postposition “rā” is syntactically an accusative case marker in the Persian language. Accompanying the case marker “rā” with the direct object is mandatory for some verbs, but in other cases, transitivity defines the presence or absence of “rā”. According to Hopper and Thompson (1980), transitivity is considered a continuous concept and is a feature of the clause (and not only a feature of the verb). Then, in addition to the verbs, the subject and object in a sentence also play a role in transitivity. Accordingly, if the object of an active verb is a proper noun, human (animate), objective or singular, and countable and referable noun, the clause is more transitive. This research studies the postposition “rā” in Persian based on Hopper and Thompson. We assume that there should be a relationship between the presence of “rā” and the transitivity of the clause. To investigate this hypothesis, we used the “Persian dependency treebank” (Rasouli et al., 2013). This corpus contains about half a million words and thirty thousand sentences. There are twenty thousand objects in this corpus. The findings showed that the inanimate singular nominal objects are the most frequent object accompanied with “rā”, and definite nouns and object pronouns tend to be associated with “rā” more than indefinite nouns.
تبلیغات
