شعر قطران تبریزی و لغت نامه دهخدا (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شماری از ابیات قطران تبریزی، گوینده معروف قرن پنجم هجری، در لغت نامه دهخدا به عنوان شاهد آمده است. اهمّیت بعضی از این شواهد در آن است که آن واژه ها در شعر آن روزگار نمونه های فراوان ندارند. مؤلّفان لغت نامه ، غالباً در ذکر ابیات قطران، به منبع یا منابع کار خود اشاره ای نکرده اند؛ امّا بررسی های ما نشان می دهد که منبع اوّلیه آنان در ذکر این شواهد، بیشتر، فرهنگ های لغت کهن، دیوان چاپیِ شاعر، و احتمالاً بعضی نسخه های خطّی بوده است. سنجش و مقابله این ابیات با نسخه های خطّیِ شناخته شده از دیوان قطران ، ضبط های متفاوت و صورت های تازه ای از شعر او را به دست می دهد که، در بسیاری از موارد، سهوهای راه یافته به شواهد قطران در لغت نامه را تصحیح می کند. گفتنی است که گاه ضبط های متفاوتی از شعر قطران در لغت نامه نیز در تصحیح اشعار او کارگشا بوده است.Ghatrān Tabrizi’s Poems and Dehkhodā’s Loghatnāme
Some verses of Ghatrān Tabrizi, a famous poet of the fifth century AH, have been cited in Dehkhodā’s Loghatn āme . Some of these citations are important because they are rarely found in contemporary poetry of that epoch. The authors of Loghatn āme often did not mention their sources when citing Ghatrān’s verses, but our study shows that their sources were mainly old dictionaries, the published Div ān , and possibly some manuscripts. The comparison of these verses with the available manuscripts of Ghatrān’s Div ān shows different recordings and new forms of his poetry, based on which many inaccuracies and distortions in Ghatrān’s citations in Loghatn āme can be corrected. In addition, sometimes different recordings of Ghatrān’s verses in Loghatn āme have been used in correcting his poems.
تبلیغات
