بررسی تطبیقی آموزه های اعتقادی و تربیتی سوره طه در تفسیر المیزان و فی ظلال القرآن

چکیده

در آیات مختلف وحی، تجلّی هدایتی قرآن کریم برترین هدایت در میان مکاتب، اندیشه ها و ایدئولوژی های گوناگون معرفی شده است. در این آیات به روشنی آمده است که برنامه هدایتی قرآن کریم جامع و بیانگر تمام نیازهای هدایتی بشر است. از آنجا که بسیاری از موانع و رهنمون های رشد و هدایت انسان در ابعاد مختلف حیات وی در این کتاب آسمانی انعکاس یافته است، شماری از تفاسیر قرن چهاردهم، واکاوی آموزه های هدایتی قرآن با محوریت تفسیر قرآن به قرآن را مهمترین راهبر استخراج رهنمودها و راهبردهای هدایتی قرآن در مسائل اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی و تربیتی حیات بشر قرار داده اند. از جمله ی این تفاسیر، المیزان فی تفسیر القرآن و فی ظلال القرآن است که به پویایی، فرازمانی و فرامکانی بودن آموزه های هدایتی این کتاب مقدس و تبیین اعجاز هدایتی آن توجه داشته اند. نظر به آن که در بیستمین سوره قرآن کریم، سخن از اساسی ترین مباحث اعتقادی یعنی مبدا و معاد، نبوت و توجه به یاد خدا از بستر مثال های متعدد رفته است و باری تعالی در سوره ی طه، فرازهای مختلف زندگی حضرت موسی7 را بازگو کرده است و درس های اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی و تربیتی این سوره ما را در پیشرفت زندگی و رسیدن به زندگی سعادتمندانه یاری می کند، در این پژوهش کوشش شده است با گردآوری اطلاعات از منابع مکتوب کتابخانه ای و روش تحقیق تحلیلی- توصیفی، مهمترین آموزه های اعتقادی و اخلاقی-تربیتی سوره طه از منظر علامه طباطبایی5 و سیّد قطب، روشن شود. نتایج تحقیق نشان می دهد تبیین توحید باریتعالی، اهداف ارسال انبیا، اهمیت و جایگاه معاد، هدایتگری معجزه ی جاوید پیامبر اکرم6، اهداف تربیتی قصه موسی7، عوامل اضلال و گمراهی بشر، نفی ترس و خشیت از غیر خدا، تحول فکری و معنوی انسان پس از ایمان به خدا، ضرورت یادآوری نعمت های الهی و راه های رسیدن به مقام رضای الهی، از جمله آموزه های اعتقادی و اخلاقی – تربیتی سوره طه است که با گستردگی و عمق بیشتری در تفسیر المیزان نسبت به تفسیر فی ظلال القرآن آمده است.