واکاوی مؤلفه های مؤثر در رتبه بندی استان های کشور با دو رویکرد رقابت پذیری اقتصادی و رقابت پذیری پایدار (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
گسترش فرآیندهای جهانی منجر به شکل گیری رقابتی بین مناطق برای جذب هرچه بیشتر منابع و سرمایه ها شد؛ رقابتی که موفقیت در آن تنها براساس میزان تولید ناخالص منطقه ای مورد ارزیابی قرار می گرفت و منجر به مشکلات جدی زیست محیطی و اجتماعی می شد؛ اما با تشدید این مشکلات در سطح جهانی، بازنگری ادبیات رقابت پذیری براساس اصول پایداری، در دستور کار بسیاری از پژهشگران قرار گرفت. هدف اصلی این مقاله، ایجاد یک شاخص بومی برای ارزیابی رقابت پذیری پایدار منطقه ای در ایران است تا بتواند عوامل اقتصادی را به همراه عوامل زیست محیطی و اجتماعی در رتبه بندی مناطق کشور مورد سنجش قرار دهد. در این پژوهش از روش های دلفی و شاخص مرکب استفاده می شود تا به دو سؤال مهم درمورد چیستی و چگونگی سنجش رقابت پذیری پایدار منطقه ای در ایران پاسخ دهد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که استان تهران در بین سال های 1398-1395 توانسته است در هر دو رویکرد رقابت پذیری اقتصادی و پایدار در بین استان های کشور بهترین عملکرد را داشته باشد. این درحالی است که در استان هایی که رتبه رقابت پذیری آن ها در رویکرد اقتصادی بهتر از رویکرد پایداری بوده است، عملاً رقابت پذیری بلندمدت خود را با فرسایش توان زیست محیطی و اجتماعی به خطر انداخته اند.Analyzing the Influencing Factors in the Ranking of Iran’s Provinces: An Economic and Sustainable Competitiveness Approach
The intensification of globalization has driven fierce competition among regions to attract resources and capital. Traditionally, this competition was measured primarily by regional gross domestic product (GDP), often at the expense of significant environmental and social impacts. As these challenges have become more pressing globally, researchers have begun re-evaluating competitiveness through a sustainability lens.This study develops a customized index to assess regional sustainable competitiveness in Iran. The proposed index integrates economic, environmental, and social factors to rank Iran's provinces comprehensively. The Delphi method and composite index approach are used to address two key questions: What defines regional sustainable competitiveness? and how can it be measured in Iran?The findings reveal that Tehran Province consistently outperformed other provinces in both economic and sustainable competitiveness between 2016 and 2019. However, provinces ranking high in economic competitiveness but low in sustainable competitiveness risk undermining their long-term viability by depleting environmental and social resources.
تبلیغات
