درآمدی بر بررسی نقش شرکت های فراملیتی در تداوم وابستگی اقتصادی ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در عصر جهانی شدن، شرکت های فراملیتی به عنوان بازیگران نظام بین الملل و اقتصاد جهانی از قدرت بسیاری جهت تاثیرگذاری برخوردار شده اند. این نهادها در حال حاضر چنان قدرتی در اقتصاد جهانی دارند که باید توجه خود را روی این مسئله متمرکز سازیم که این نهادها به چه نحوی حاکمیت را تضعیف کرده و بر جریان سرمایه گذاری بین المللی اثرگذارند. این پژوهش از رویکرد وابستگی که یکی از رویکردهای رایج در بررسی موانع تاریخی توسعه در ایران است و از ظرفیت بالایی در تحلیل توسعه و توسعه نیافتگی در جهان سوم برخوردار است، برای تحلیل نقش شرکت های فراملیتی در اقتصاد ایران استفاده می کند. هدف پژوهش آن است که با رویکرد تحلیلی-توصیفی و در چارچوب دیدگاه های جدید وابستگی (توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خاص کشور و نقش فعال دولت به عنوان سیاست گذار اصلی)، نشان دهد فعالیت شرکت های فراملیتی در ایران چه تاثیری بر روند وابستگی کشور به دنیای خارج داشته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که ورود شرکت های فراملیتی در کشورهای در حال توسعه با هدف انتقال سرمایه و تکنولوژی، بدون در نظر گرفتن شرایط و بسترهای اقتصادی، سیاسی، حقوقی و ... مناسب محقق نخواهد شد. به این ترتیب ورود شرکت های فراملیتی نه تنها رشد و توسعه اقتصادی را به همراه نخواهد داشت بلکه می تواند به تعمیق وابستگی و از میدان به درشدن بنگاه های تولیدی داخلی منتهی گردد. تحلیل های این پژوهش از تجربیات تاریخی اقتصاد ایران نیز تائیدی بر بحث های نظری و تحلیلی است، در ایران نیز ورود سرمایه و انتقال تکنولوژی توسط شرکت های فراملیتی بدون توجه به شرایط داخل با رویکرد توسعه ای صورت نگرفته و منجر به وابستگی اقتصاد ایران به دنیای خارج شده است.An introduction to investigating the role of transnational corporation in the continuation of Iran's economic dependence
In the era of globalization, transnational corporations, as actors in the international system and global economy, have gained significant power. These institutions currently wield such power in the global economy that we should focus on how they undermine Governmental authority and affect the flow of international investment. This research utilizes the dependency approach, one of the common approaches to examining historical obstacles to development in Iran, which has a high capacity to analyze development in the third world, in order to analyze the role of transnational corporations in Iran's economy. The aim of this research is to show, through an analytical-descriptive approach and within the new framework of dependence theory (which pays special attention to the specific social, economic and political conditions of the country and the active role of the state as the main policy maker (, the effect of transnational corporations' activities on Iran's dependence on the outside world. The findings of the research demonstrate that the entry of transnational corporations into developing countries, with the goal of transferring capital and technology, cannot be achieved without the preparation of suitable economic, political, legal, etc. conditions and platforms. In this case, the entry of transnational corporations will not only bring economic growth and development but may also deepen dependence and lead to the departure of domestic production enterprises. The analysis conducted in this research, based on the historical experiences of Iran’ economy, confirm the theoretical and analytical expectations. In Iran, the inflow of capital and the transfer of technology by transnational corporations have not been carried out with a development approach that considers the internal conditions, leading to Iran's economy becoming dependent on the outside world.