بازخوانی جبر و اختیار در ساحت آموزه های عرفانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
شماره صفحات:
۴۷ - ۷۰
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
«جبر و اختیار» اگرچه ماهیتاً مسئله ای کلامی است اما به دو دلیل به ساحت عرفان نیز راه یافت: پیشینه کلامی عارفان و اقتضای برخی مباحث عرفانی. راهیابی این بحث کلامی در ساحت عرفان اسلامی موجب شد تا به اقتضای دقت نظرها و نکته سنجی های عارفان در مباحث توحیدی و ماجرای ظهورات اسمائی، مباحث جبر و اختیار گستره و عمق فزون تری یابد و گره گشایی های فراوانی صورت گیرد. اما استناد به برخی متشابهات کلام و عدم توجه نظام مند به جامع سخنان عارفان شائبه جبرگرایی عارفان را برای برخی موجب شده است. این نوشتار با تکیه بر محکمات کلمات عارفان، سه محمل مهم جبرانگاری را که خاستگاهی صرفاً عرفانی و نه کلامی دارند، تبیین و به اقتضای مجال، در مسیر پاسخگویی و رفع شبهات و سوء فهم ها برآمده و در نهایت، تأیید کننده گونه ای اختیار، البته با رویکرد عرفانی است. این سه محور عبارت است از: سریان فیض الهی در عوالم امکانی؛ تجلی و حکومت اسماء جلاله الهی؛ اعیان ثابته و سر القدر.Review of Determinism and free will in the field of mystical teachings
, Although "Determinism and free will" in its quiddity is a Theology issue, it has also led to mysticism for two reasons: the Theology background of the mystics and the necessity of some mystical teachings. The pursuit of this Theology discussion in the Islamic mysticism has led to a wider range of depth and more frequent discussions on allegations and issues of monotheism and the adventures of the mystics due to the accuracy of the opinions and points of the mystics. But the citation from some of the fiddlies words of Theology and the lack of systematic attention to the comprehensive message of the mystics has caused some doubtful determinism of the mystics to some. This paper, based on the tricks of the words of the mystics, elucidates three important issues of Determinism that have only purely mystical and not Theology origins, and, in the right way, in the path of accountability and elimination of doubts and misunderstandings, and ultimately, confirming the kind of free will, Of course, with a mystical approach. These three axes are: the grace of God in the realms of possibility; the manifestation and rule of the names of the divine, the fixed beings.
تبلیغات
