به کارگیری تحلیل سلسله مراتبی در جهت تدوین و اولویت بندی شاخص های تأثیرگذار در مکان یابی پایتخت (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از ابتدای قرن بیستم، کشورهای متعددی پایتخت های خود را تغییر داده اند. پایتخت ها قلب تپنده هر نظام سیاسی هستند که تهدید شدن آن می تواند برابر با اضمحلال موجودیت نظام سیاسی حاکم بر کشور باشد. به همین خاطر در هر کشور مکان یابی پایتخت، به عنوان کانون اقتدار و بقای ساختار سیاسی از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف اصلی این نوشتار شناسایی و اولویت بندی معیارها و عوامل تأثیرگذار در انتقال پایتخت سیاسی کشور می باشد. نوع مقاله توصیفی-تحلیلی است و تلاش خواهد شد با احصای معیارها و شاخص های مؤثر، میزان اهمیت هر یک با استفاده از نظر خبرگان مشخص شود. ازاین رو، هجده معیار اصلی مؤثر بر مکان یابی، ذیل چهار گروه معیارهای زیست محیطی-طبیعی، اجتماعی-فرهنگی، امنیتی-دفاعی، اقتصادی شناسایی شد. سپس با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و مقایسه دودویی ماتریس توماس ال ساعتی، به تعیین ضرایب اهمیت شاخص ها و معیارها، جهت اولویت بندی اقدام شد. نتایج تحقیق نشان داد از میان معیارهای اصلی، معیارهای زیست محیطی-طبیعی (با وزنِ 0.423) نسبت به معیارهای امنیتی-دفاعی، اجتماعی و اقتصادی از اهمیت بیشتری برخوردار است. در میان معیارهای فرعی، چهار شاخص عدم قرارگیری در پهنه زلزله و گسل (0.179)، دسترسی مناسب به آب های سطحی و زیرزمینی (0.123)، دوری از مراکز هسته ای (0.120) و نرخ جرائم و بزه های اجتماعی (0.080) بیشترین ضریب اهمیت را در فرآیند گزینش مکانی مناسب برای پایتخت از منظر متخصصان به خود اختصاص می دهند. در ضمن بر پایه ی یافته های پژوهش پیشِ رو می توان بیان کرد که انتخاب یا مکان یابی پایتخت، بیش از 50 درصد به این چهار عامل وابسته است.Using Analytical Hierarchy Model for Developing and Prioritizing of Effective Criteria in Relocating the Capital
Since the beginning of the twentieth century, many countries have changed their capitals. Capital cities are the heart of any political system that those being threatened can lead to collapse of the political system of the country. That is why locating the capital of each country, as the center of authority and persistence of political structure is very important. The main objective of this study is to identify and prioritize the criteria and factors that affect in relocating the capital of the country. This article’s type is analytical – descriptive and will attempt to find effective indicators and criteria and importance of each by using expert opinion. Thus, 18 main criteria that affect locating of capitals detected; including the following four categories of criteria for environmental-natural, socio-cultural, security-defense, economic-political. Then using the Analytic Hierarchy Process (AHP) and Thomas L. Saaty’s binary comparison matrix to determine the coefficients to rank importance of the indices and criteria studied. The results show that among the main criteria, environmental criteria (weight 0.423) as compared to defensive, social and economic criteria is more important. Among the sub-criteria, four indicators "not being exposed to earthquake and fault zone (with coefficient = 0.179)", "appropriate access to surface water and groundwater (0.123)", "being far away from nuclear centers (0.120)" and " the rate of social crime (0.080)" are the most important weights of elements in the selection process of suitable location for the capital. In addition, based on these findings it can be stated that the selection or locating of the capital; more than 50 percent, depends on these four factors.
تبلیغات
