زمینه و هدف: سرطان یکی از مسائل مهم بهداشتی درمانی جهان و کشور ما به ویژه در میان مردان محسوب می شود و معمولاً با ناراحتی های چشمگیر بالینی و روان شناختی در استفاده مطلوب از راهبردهای مقابله ای همراه است از این رو؛ پژوهش حاضر با هدف تحلیل مدل ساختاری سلامت معنوی بر اساس اضطراب سلامت، فراهیجان مثبت، خودکارآمدی درد با میانجی گری منبع کنترل سلامت درونی در مردان مبتلا به سرطان انجام شد. مواد و روش ها: روش پژوهش توصیفی- همبستگی از نوع معادلات ساختاری است. جامعه آمار، متشکل از مردان ۴۵ تا ۶۵ سال مبتلا به سرطان های دستگاه گوارش ساکن در استان گلستان در سال ۱۴۰۰ بود. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی مورگان، ۲۳۰ نفر برآورد شد. روش نمونه گیری به صورت در دسترس انجام شد. ابزار تحقیق به صورت پرسشنامه های پژوهش شامل اضطراب سلامت سالکوسکیس و واروویک (۲۰۰۲)، فراشناخت و فراهیجان بیرو مونته آ (۲۰۱۰)، خودکارامدی درد نیکولاس (۱۹۸۰)، سلامت معنوی دلمن و فری (۲۰۰۴)، منبع کنترل سلامت والستون و همکاران (۱۹۷۸)، بودند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها، از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری در محیط نرم افزار LISREL۸.۷۱ استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که اضطراب سلامت به صورت منفی و فراهیجان مثبت و خودکارامدی به صورت مثبت و معنادار بر سلامت معنوی اثر دارند (۰۰۱/۰ >P). منبع کنترل سلامت درونی اثر خودکارآمدی درد را بر سلامت معنوی به صورت مثبت و معناداری میانجی گری کرد (۰۱/۰ >P). منبع کنترل سلامت درونی بر اضطراب سلامت به صورت منفی و بر فراهیجان مثبت و خودکارآمدی درد به صورت مثبت و معناداری اثر دارد (۰۰۵/۰>P). نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر از این فرض حمایت می کند که اضطراب سلامت، فراهیجان مثبت، خودکارآمدی درد، با سلامت معنوی رابطه داشته و از طریق میانجی گری منبع کنترل سلامت می توانند سلامت معنوی را تحت تأثیر قرار دهند.
