تحلیل نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کیفیت زندگی روستاییان؛ مطالعه موردی: روستاهای قرن آباد و اصفهانکلاته، شهر گرگان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی قابلیت های مؤثر فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی (ICT) بر بهبود کیفیت زندگی در جوامع روستایی، با مطالعه تطبیقی روستای دارای مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات و روستای فاق د این مرکز انجام گرفت ه است که با توج ه به پیشرفت های چشم گیر و قابلیت های این فناوری و همچنین مشکلات پیش روی روستاییان، ضرورت این تحقیق بدیهی به نظر می رسد. روش تحقیق در این مطالعه، توصیفی- تحلیلی و به صورت پیمایشی انجام گرفته و برای ارائه ی یک تحلیل ساختاری، از آزمون های پارامتریک و ناپارامتریک و دیاگرام تحلیل مسیر بهره گرفته شده اس ت. جامعه ی آماری مورد مطالعه در این پژوهش را ساکنین روستای قرن آباد (دارای مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات) و روستای اصفهانکلاته (فاقد مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات) تشکیل می دهد که با استفاده از روش نمونه گیری کوکران، تعداد 114 نمونه برای روستای قرن آباد و 108 نمونه برای روستای اصفهانکلاته تعیین و به صورت تصادفی ساده انتخاب شده اند. همچنین برای مقایسه ی سطوح کیفیت زندگی در روستاهای مورد مطالعه، از مجموعه ای از مؤلفه ها در سه گروه از شاخص های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- زیست محیطی بهره گرفته شده است. از آزمون آماری T-test مستقل برای مقایسه ی وضعیت اقتصادی روستاییان استفاده شده است که نتایج، تفاوت معناداری را تا سطح 99% بین وضعیت درآمدی و هزینه ی خانوار روستاهای دارای مرکز فناوری اطلاعاتی و ارتباطاتی و فاقد این مرکز نشان می دهد. از آزمون مان ویتنی برای مقایسه ی سطح کیفیت زندگی در ابعاد اجتماعی- فرهنگی و کالبدی زیست محیطی استفاده شده است که نتایج حاکی از اختلافی معنادار در رابطه با ابعاد مذکور در روستاهای مورد مطالعه می باشد، به گونه ای که برای بیش تر گویه ها تفاوت معنادار تا سطح 99% حاصل شده است. با توجه به دیاگرام تحلیل مسیر، مهم ترین متغیر تأثیرگذار بر کیفیت زندگی روستاییان، وجود مرکز فناوری اطلاعات در روستای قرن آباد می باشد که «ضریب بتا» به دست آمده (923/0)، خود گویای این واقعیت است.