ارتباط بین انسان ها اساس نظام اجتماعی و پایه پیشرفت جامعه است. این امر امروزه به دلیل مسائلی همچون؛ تغییرات گسترده در زیست شهری، زندگی تحمیلی در مجتمع های آپارتمانی، تقلید از الگوهای غربی در مدیریت شهری، و گسترش خُرده فرهنگ های اجتماعی، با آسیب های متعددی مواجه شده است. پیشگیری و رفع این گونه آسیب ها نیازمند به طراحی و ترویج الگوی ارتباطات مطلوب اجتماعی، به ویژه در ساحت همسایگی با دیگران است. پژوهش حاضر در این راستا با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی متعارف کوشیده است مؤلفه های ارتباطات همسایگی را از منابع اسلامی استخراج و تبیین نماید. بدین ترتیب که آیه ها و احادیث مرتبط با موضوع به روش ترکیبی (لغت کاوی و معناکاوی) در سه مرحله (رمزگذاری، طبقه بندی و انتزاع مضمون) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند که دستاورد آن، برداشت 420 مفهوم بود. سپس مفاهیم به دست آمده با بررسی بیشتر به زیرطبقات شانزده گانه تقلیل یافتند و سپس در قالب پنج طبقه (مؤلفه) از جمله: «بی آزاری»، «تاب آوری (فعّال)»، «مسئولیت پذیری (اجتماعی)»، «مهرورزی» و «خیررسانی» دسته بندی گردیدند. سرانجام پس از فراوانی سنجیِ مؤلفه ها و شاخص های به دست آمده در این تحقیق، برای ارتباطات همسایگان در زندگی شهری، دو الگوی عملی در قالب های «پیوستاری» و «چندبُعدی» پیشنهاد گردید.
