تفویض غالیانه از جریان پیدایش تا سده ششم هجری؛ با تأکید بر منابع اعتقادی روایی و فرق نگاری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف این پژوهش، بررسی چگونگی معرفی مفوضه و عقاید آن ها در منابع اعتقادی روایی و فرق نگاری و نیز بررسی تطور تاریخی رویارویی و مبارزات علمای شیعی از سده سوم تا ششم و مشخص کردن نقطه اوج آن است. از این رو، این پرسش مطرح است که رویکرد و رویارویی علمای شیعی نسبت به تفویض غالیانه از آغاز مواجهه آن ها تا ابتدای سده ششم هجری چگونه بوده است و فرق نگاران چگونه مفوضه را به تصویر کشیده اند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد منابع اعتقادی روایی برخلاف منابع فرق نگاری به تفصیل بدین جریان پرداخته اند. این امر نمایانگر دغدغه علما نسبت به انتشار گسترده عقاید تفویضی در جامعه شیعی و تلاش آنان در ابطال ادعاهای گوناگون مفوضه است. یافته های دیگر حاکی از آن است اوج مبارزات علمای شیعه در سده چهارم هجری بوده و پس از آن روند نسبتاً کاهشی داشته است.