بازتاب مفاهیم اساطیری در هنر جواهر سازی دوره هخامنشیان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هنر جواهر سازی در کنار هنرهای دیگر دوره هخامنشیان نمایانگر شکوه و عظمت امپراطوری کورش کبیر و جانشینانش بود.نقوش و نمادهای منقور بر جواهرات و زیورآلات دوره هخامنشیان، در واقع نموداری از پیشینه ی باورها و اعتقادات کهن ایران باستان است که در قالب هنر عصر هخامنشیان خلاصه می شود.کاربرد این مفاهیم نمادین در هنر جواهر سازی این دوره، متاثر از عناصر فرهنگی، دین، مذهب و اساطیر ادوار قبل و نیز تأثیر پذیری از مناطق همجوار امپراطوری هخامنشیان است. هدف از این پژوهش شناخت و مطالعه ی برخی از نمادها و مفاهیم اساطیری است که به صورت برجسته در هنر جواهر سازی و زیورالات دوره هخامنشی به کار رفته است.در این مقاله با بررسی نقوش منقور بر نمونه هایی از این آثار مانند دست بندها، گردن بندها و گوشواره ها در موزه بریتانیا، مهیو، بوستون و لوور، مشخص گردید که بازتاب باورها و اعتقادات در قالب مفاهیم نمادین در هنر آن دوره به ویژه هنر جواهر سازی به روشنی دیده می شود.شاهد این ادعا نقوش و مفاهیم نمادینی است که به کرات در آثار هنری هخامنشیان می توان دید، از جمله استفاده از شیر- دال(گریفین) که یک موجود ترکیبی است در دستبند یا بازوبند، نمایش فروهر در قالب گردنبند و همچنین استفاده از خدای بس در گوشواره و آویزهای تزیینی است.