ابعاد مفهومی مدارای سیاسی در جامعه اسلامی با تأکید بر سیره آیت الله مهدوی کنی(ره) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

موضوع نوشتار حاضر، مدارای سیاسی است که می توان آن را یکی از وظایف مهم حکومت ها و سیاست مداران برای تحقق اتحاد ملی و رشد اندیشه های مختلف اجتماعی به حساب آورد. برای شناخت مفهوم مدارا لازم است ابعاد مختلف آن مشخص گردد تا مخاطب بتواند فهم عمیقی نسبت به این موضوع پیدا کند. در این مقاله از نگاه آیت الله مهدوی کنی به تحلیل مدارای سیاسی پرداخته شده است. دلیل انتخاب ایشان برای این موضوع، باتوجه به جایگاه علمی و سیاسی ایشان و مشی مبتنی بر مدارای ایشان است که برای جامعه امروز می تواند الگو باشد. محققان نخست با بررسی تحلیلی متون اصلی در موضوع مدارای سیاسی، به هشت سؤال اساسی درخصوص مدارا دست یافته و سپس دیدگاه آیت الله مهدوی کنی را در این محورها با استفاده از روش تحلیل محتوای آثار ایشان استنباط و ارائه نموده اند. سؤالات محوری شامل این موارد است: مدارا (به چه معنایی، با چه مبنایی، از چه کسی، نسبت به چه کسی، درچه حوزه ای، با چه هدفی، تاکجا، با چه شاخصی). نتایج تحقیق نشان می دهد که: ایشان مدارا را به صبر، تحمل و نیکوکاری تعریف کرده اند. قدرت سیاسی، تقوای اجتماعی و تبعیت از ولایت را مبنای مدارا می دانستند. مداراکردن را وظیفه حاکمان جامعه اسلامی، و دوستان، مخالفان و حتی دشمنان را سه گروهی می دانستند که باید نسبت به آن ها با مدارا رفتار شود. مدارای بدون چارچوب را قبول نداشتند و هدف مدارا را ایجاد وحدت در جامعه می دانستند. برای مدارا حدومرزهایی قائل بودند و همچنین شاخص های مدارا در سیره سیاسی ایشان قابل مشاهده است. روش پژوهش، این تحقیق تحلیل محتوا است و نگارندگان در پی پاسخ به این سؤال بوده اند که ابعاد مختلف مدارا در سیره آیت الله مهدوی کنی چه مفهومی دارد. در چارچوب تحلیلی مقاله نیز به تبیین ابعاد مفهومی مدارا پرداخته ایم.