مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر سرمایه روانشناختی، به عنوان یکی از مبانی مزیت رقابتی در سازمان ها و ابعاد آن (امیدواری، خوش بینی، خودکارآمدی و تاب آوری) بر اخلاق حرفه ای ذی حسابان دستگاه های اجرایی استان زنجان است. جامعه آماری پژوهش 48 نفر از ذی حسابان دستگاه های اجرایی استان زنجان می باشد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سرمایه روانشناختی استاندارد لوتانز و همکاران (2007) و جهت سنجش متغیر اخلاق حرفه ای از پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر آیین رفتار حرفه ای جامعه حسابداران رسمی ایران و نتایج مطالعات زارفر (2016)، استفاده شده است. فرضیه ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفته و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Smart PLS استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که بین سرمایه روانشناختی و ابعاد آن و اخلاق حرفه ای ذی حسابان دستگاه های اجرایی، رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، می توان ادعا کرد تقویت سرمایه روانشناختی و ابعاد آن منجر به تقویت سطح اخلاق حرفه ای ذی حسابان می شود. در نتیجه، توجه به مولفه های سرمایه روانشناختی و لحاظ نمودن آن ها در برنامه ریزی و مدیریت ذی حسابان از سوی ادارات کل امور اقتصادی و دارایی استان ها و در رأس آن وزات امور اقتصادی و دارایی می تواند در بهبود اعمال نظارت مالی از سوی ذی حسابان اثرگذار باشد.

هدف تحقیق حاضر، بررسی تاثیر خودشیفتگی مدیران بر استراتژی های تجاری و عملکرد نوآوری با تاکید بر خوش بینی مدیران است. جامعه آماری تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1394 تا 1398 می باشد که با استفاده از روش حذف سیستماتیک، تعداد 101 شرکت به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار minitab و EViews انجام شده است. برای آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که رابطه معنی داری بین خودشیفتگی مدیران و استراتژی های تهاجمی و استراتژی های تدافی وجود دارد و متغیر خوش بینی مدیران، بر رابطه بین خودشیفتگی مدیران و استراتژی های تهاجمی تاثیر معناداری ندارد. همچنین رابطه معنی داری بین خودشیفتگی مدیران و مولفه های عملکرد نوآوری شامل نوآوری فردی، نوآوری محیطی، نوآوری اجرایی و نوآوری فنی وجود دارد و متغیر خوش بینی مدیران در ارتباط بین خوش بینی مدیران با تمام مولفه های عملکرد نوآوری، به جز نوآوری فنی، تاثیرگذار می باشد. نتایج این مطالعه می تواند با هدایت و تأثیرگذاری در تصمیم گیری ها، تأثیر مولفه های روانشناختی مانند خودشیفتگی بر عملکرد افراد را شناسایی کند.

هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر بلوغ حرفه ای و رضایت شغلی حسابرسان بر تعهد سازمانی است. الگوی مورد نظر در این تحقیق، در رابطه با بلوغ حرفه ای حسابرسان، مدل ابوالقاسمی و همکاران (2021)، در رابطه با رضایت شغلی حسابرسان، نظریه اسمیت و همکاران (1969) و در رابطه با تعهد سازمانی، نظریه می یر و آلن (1990) می باشد. برای آزمون فرضیه ها، پرسشنامه بلوغ حرفه ای حسابرسان، با 36 سؤال، پرسشنامه تعهد سازمانی با 24 سوال و پرسشنامه رضایت شغلی حسابرسان با 30 سؤال، پس از سنجش روایی و پایایی، در اختیار نمونه مورد بررسی قرار گرفت. نمونه آماری از میان حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی به تعداد 204 نفر انتخاب شد. برای تحلیل داده ها، آزمون کولموگروف اسمیرنف، پیرسون و رگرسیون مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها بیانگر تاثیرگذاری بلوغ حرفه ای حسابرسان و هر یک از ابعاد (ویژگی های شناختی، چندبعدی و فراشغلی حسابرسان) بر تعهد سازمانی حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی می باشد. همچنین رضایت شغلی حسابرسان و هر یک از ابعاد (همکاران، محیط کار، ماهیت کار، سرپرستی، حقوق و ارتقاء حسابرسان) بر تعهد سازمانی حسابرسان شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی تاثیر دارند.

هدف پژوهش حاضر ارزیابی سوءگیری های رفتاری موثر بر تصمیم گیری سرمایه گذاران با فرایند سلسله مراتب تحلیلی فازی می باشد. این پژوهش از نظر گردآوری داده ها از نوع مطالعه موردی و از نظر روش، توصیفی- اکتشافی و از نظر هدف، در گروه تحقیقات کاربردی قرار دارد. جامعه آماری این پژوهش کلیه مشتریان فعال شرکت کارگزاری بورس اوراق بهادار یاسوج (حدود 300 نفر) بود. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 168 نفر به دست آمد. روش نمونه گیری در این پژوهش، گلوله برفی بوده و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه های دلفی و مقایسه زوجی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره مانند AHP فازی استفاده شد. داده های تحقیق با استفاده از نرم افزار Super Decision تجزیه و تحلیل شدند. اولویت بندی سوءگیری های رفتاری موثر بر تصمیمات سرمایه گذاران نشان داد که سوءگیری اعتماد بیش از حد با وزن 235/0 در رتبه اول قرار، سوءگیری بیزاری با وزن 0.168 در رتبه دوم و سوءگیری حسابداری ذهنی با وزن 0.149 در رتبه سوم قرار دارد. بایاس در دسترس بودن، با وزن 0.119 در رتبه چهارم، بایاس آژانس با وزن 0.108 در رتبه پنجم، سوءگیری پشیمانی با وزن 0.095 در رتبه ششم، بایاس لنگر با وزن 0.073 در رتبه هفتم و در نهایت، سوءگیری گله با وزن 0.054 در رتبه هشتم قرار دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه تأخیر غیرعادی در ارائه گزارش حسابرسی و ریسک ریزش آتی قیمت سهام است. نوع پژوهش توصیفی بوده که با شیوه همبستگی انجام شده است. این پژوهش از جهت هدف، از نوع پژوهش های کاربردی و از بُعد روش گردآوری داده ها، از نوع غیرتعاملی پس رویدادی است، که از داده های موجود در پایگاه اطلاعاتی بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است، برای انتخاب نمونه، 137 شرکت به روش حذف سیستماتیک طی سال های 1391 تا 1398، انتخاب و اطلاعات آنها جمع آوری و با استفاده از رگرسیون چندگانه بررسی شدند. برای محاسبه متغیر ریسک ریزش قیمت سهام، از سه معیار چولگی منفی بازده سهام، نوسان پایین به بالا و سیگمای حداکثری استفاده شد. همچنین، دو معیار دهک بالاترین تأخیر در ارائه گزارش حسابرسی (در اینجا بیش از 110 روز) و باقیمانده مدل رگرسیونی عوامل موثر بر فاصله بین تاریخ پایان دوره مالی و تاریخ گزارش حسابرسی برای تأخیر غیرعادی در ارائه گزارش حسابرسی، بکار گرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که رابطه معناداری بین تأخیر غیرعادی در ارائه گزارش حسابرسی و ریسک ریزش آتی قیمت سهام وجود ندارد.

نظریه ساخت یابی آنتونی گیدنز با نگاهی نو به مفاهیم ساختار و عاملیت و ارائه تعاریف جدید از آن ها، تحولات اجتماعی را به صورت توأمان متأثر از این دو مفهوم دانسته و از این رهگذر توانایی خود را در جهت تبیین پدیده های اجتماعی ارتقاء داده است. علی رغم مفید بودن نظریه ساخت یابی آنتونی گیدنز در تحقیقات حسابداری، انتقاداتی نیز بر آن وارد است. پژوهش حاضر بر اساس رویکرد فلسفی و علمی و بر پایه روش شناخت تاریخی به بررسی انتقادات وارد به تئوری ساخت یابی گیدنز و تکامل این تئوری در تحقیقات حسابداری می پردازد. انتقادات وارده عبارتند از: 1. نظریه ساخت یابی، عاملیت حسابداری را به قدر کافی جدی نگرفته است؛ تا حدی که فقط به رویکردهایی که در آن ها اطلاعات حسابداری به موضوعات انسانی مرتبط می شوند، تکیه دارد. 2. قابلیت نظارتی سیستم حسابداری به عنوان یک ساختار در این تئوری محدود شده است، در صورتی که با استفاده از این توان بالقوه می توان مسئولیت پاسخ گویی حسابداری را توجیه نمود. 3. نظریه ساخت یابی تا حدی اخلاق را در حسابداری، نادیده می گیرد.