پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری

یکی از مسائل مهم در رفع ابهامات بین مدیریت شرکت و حسابرسان مستقل نوع روابطی است که بین مدیران شرکت و حسابرسان شکل می گیرد و روابط بین آنان نیز متأثر از ویژگی های مدیریت شرکت مانند توان رهبری مدیریت است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر توان رهبری مدیر مالی شرکت صاحبکار بر نگرش حمایتی حسابرس در فرآیند قضاوت و تصمیم گیری است. این پژوهش در سال های 1397 و 1398 انجام شده است و جامعه آماری آن را حسابرسان حرفه ای معتمد بورس شاغل در سازمان حسابرسی و مؤسسات خصوصی تشکیل می دهد که از بین آن ها تعداد 153 حسابرس به عنوان نمونه انتخاب گردید. به منظور گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه و برای آزمون فرضیه ها نیز از مدل سازی معادلات ساختاری توسط نرم افزار AMOS استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که توان رهبری مدیر مالی شرکت صاحبکار بر نگرش حمایتی حسابرس و همچنین میزان هویت یابی (آشنایی) حسابرس با صاحبکار تأثیر مثبت و معناداری دارد. هم چنین در شرایط ابهام، نگرش حمایتی حسابرس و متغیر هویت یابی حسابرس با مدیریت صاحبکار نیز بر میزان موافقت حسابرس با رویه های صاحبکار تأثیر مثبت دارند. از طرفی، هویت حرفه ای حسابرس بر میزان موافقت حسابرس با رویه های مطلوب صاحبکار تأثیر منفی دارد. بر اساس نتایج پژوهش، برخی از ویژ گی های صاحبکار مانند توان رهبری مدیر مالی می توانند از طریق نگرش حمایتی حسابرس عینیت در فرآیند قضاوت و تصمیم گیری حسابرس را از بین ببرند.

تصمیم گیری شهودی فرآیندی مربوط به ضمیر ناخودآگاه انسان است و نوعی نتیجه گیری ذهنی است که فرد تصمیم گیرنده بر اساس تجربیات و هیجانات گذشته خود و دیگران به آن می رسد. در واقع قضاوت اخلاقی نه تنها یک عمل واحد در ذهن یک فرد نیست بلکه در طول زمان و در بین چندین نفر در حال انجام است و نتایج و تجربیات افراد در تصمیم گیری های افراد دیگر تاثیرگذار است. بنابراین قضاوت های اخلاقی دوستان، همکاران و آشنایان ممکن است بر قضاوت شخصی افراد تاثیر بگذارد. از این رو پژوهش حاضر به بررسی تاثیر شهود اجتماعی در تصمیم گیری و اهمیت آن در آموزش اخلاق حسابداری می پردازد. این پژوهش از نوع کاربردی، توصیفی و پیمایشی می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و جامعه آماری پژوهش، دانشجویان کارشناسی و تحصیلات تکمیلی حسابداری در دانشگاه های استان گلستان است و پژوهش حاضر به صورت مقطعی در سال 1399 انجام گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس با طراحی مدل خطی عمومی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد شهود اجتماعی در قضاوت و تصمیم گیری حسابداران تاثیر معناداری دارد. همچنین قضاوت دیگران در خصوص مسائل اخلاقی تاثیر معناداری بر قضاوت و تصمیم گیری اخلاقی حسابداران دارد و می توان نتیجه گرفت پذیرش اخلاقی و یا غیراخلاقی بودن مسائل از طرف سایر افراد می تواند مبنایی برای تصمیم گیری اخلاقی و یا غیر اخلاقی توسط حسابداران گردد.

هدف این پژوهش بررسی واکنش خطی و غیرخطی بخش های بازار سهام به حرکات قیمت طلا، ارز و نفت است. جامعه آماری پژوهش شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران است. داده های پژوهش طی سال های 1389 تا 1399 بررسی شد. داده های پژوهش از نوع سری زمانی است و جهت آزمون فرضیه پژوهش از روش رگرسیون خطی و غیرخطی استفاده شده است. نتایج نشان داد که در کوتاه مدت قیمت سهام در وقفه های 1، 3 و 7 اثر مثبت و در وقفه های 2، 4، 6 و 8 اثر منفی بر قیمت سهام دوره جاری دارد. مطابق با آزمون والد در مجموع قیمت سهام به طور مثبت از وقفه های خود تأثیر می پذیرد. همچنین در بلندمدت هم شوک مثبت و هم شوک منفی قیمت نفت اثر معنادار بر شاخص سهام دارد، کشش شاخص به قیمت جهانی نفت های 1 درصد است. نرخ ارز و طلا برخلاف قیمت نفت، اثری مثبت بر قیمت سهام در ایران دارند. مطابق با نتایج ضرایب برآوردی الگوی غیرخطی نشان می دهد قیمت سهام در مجموع به طور مثبت از وقفه های خود تأثیر می پذیرد.

سرمایه گذاری در ابزارهای مالی اسلامی منجر به جمع آوری سرمایه های راکد و تخصیص منابع به شکل بهینه و توسعه اقتصادی می شود که این امر از طریق شناسایی عوامل مؤثر بر سرمایه گذاری در این نوع اوراق امکان پذیر می باشد. تئوری رفتار برنامه ریزی شده از طریق سه عامل قادر به پیش بینی رفتار شخص و عمل او می باشد. هدف این مطالعه تعیین نقش تئوری رفتار برنامه ریزی شده در تصمیم های سرمایه گذاری در اوراق بهادار اسلامی می باشد. این پژوهش به بررسی تأثیر عوامل تئوری رفتار برنامه ریزی شده شامل کنترل رفتار درک شده، نگرش افراد و هنجارهای ذهنی بر تصمیم های سرمایه گذاری در اوراق بهادار اسلامی (صُکوک) می پردازد. این پژوهش در زمره پژوهش های رفتاری بوده، از نظر هدف، کاربردی و به شیوه پیمایشی از طریق پرسش نامه انجام شده است. قلمرو مکانی این مطالعه بورس اوراق بهادار تهران در سال 1397 می باشد و جامعه آماری شامل کلیه سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار و نمونه ها شامل 164 پرسش نامه تکمیل شده است. به منظور آزمودن فرضیه ها از روش معادلات ساختاری و نرم افزار پی ال اس استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد نگرش افراد و کنترل رفتار درک شده بر تمایل افراد به سرمایه گذاری در اوراق بهادار اسلامی تأثیرگذار است؛ اما هنجارهای ذهنی افراد بر تمایل آنها به سرمایه گذاری در اوراق بهادار اسلامی تأثیری ندارد. همچنین نتایج، نشان دهنده عدم تأثیر انگیزه افراد به سرمایه گذاری در اوراق بهادار اسلامی بر تصمیم های آن ها برای سرمایه گذاری است.

هدف این پژوهش، بررسی تأثیر عدم اطمینان متغیرهای کلان اقتصادی بر چسبندگی هزینه ها با استفاده از رگرسیون دو مرحله ای فاما- مکبث در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای اندازه گیری عدم اطمینان متغیرهای کلان اقتصادی از چهار معیار رشد تولید ناخالص ملی، نرخ تورم، نرخ ارز و نرخ بهره با استفاده از شاخص های آرچ و گارچ استفاده شده است. بدین منظور فرضیه ای برای بررسی این موضوع تدوین شده و داده های مربوط به 108 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران در فاصله سال های 1390 تا 1398 تجزیه و تحلیل شده است. الگوی رگرسیون پژوهش با استفاده از روش دو مرحله ای فاما - مکبث آزمون شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد معیارهای عدم اطمینان اقتصادی چون رشد تولید ناخالص ملی، نرخ تورم، نرخ ارز و نرخ بهره تأثیر مثبت و معناداری بر چسبندگی هزینه ها دارند. بنابراین نتایج پژوهش گویای آن است که عدم اطمینان متغیرهای کلان اقتصادی موجب افزایش چسبندگی هزینه ها می شود.

حرفه حسابرسی، برای توسعهاخلاق حسابرسان، نیازمند اصلاح انحراف ها و ارتقای پیش نیازهای اخلاقی و رفتاری است تا بتواند اعتماد و اطمینان جامعه را کسب نموده، با درک حساسیت و نگرانی های ذی نفعان، آن ها را مطمئن سازند. جامعه حسابرسی برای تحقق این ایده، باید با حساسیت بیشتری در محیط کار، هرگونه انحراف ها و رفتارهای نامعقول را کاهش دهد و به حداقل برساند. هدف این پژوهش بررسی نقش روانشناختی محیط کار و جامعه پذیری در بهبود اخلاق حسابرسان از طریق کاهش رفتارهای انحرافی است. داده های پژوهش در جامعه آماری حسابرسان عضو جامعه حسابداری رسمی ایران با 367 پرسش نامه براساس روش در دسترس تکمیل گردید و تحلیل داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی انجام شد. نتایج نشان می دهد که روانشناختی محیط کار و جامعه پذیری سازمانی تأثیر بسزایی در بهبود اخلاق حسابرسان با کاهش رفتارهای انحرافی داشته و با تقویت این معیارها می توان رفتارهای انحرافی را کنترل و انگیزه شخصی و جو اخلاقی را در محیط کار حسابرسان بهبود بخشید.

تمایلات سرمایه گذاران اغلب از باورهای ذهنی ی ا اطلاع ات غیرم رتبط ب ا ارزش سهام سرچشمه می گیرد و می تواند موجب واکنشهای افراطی یا واکنشهای کم به اخب ار خوب یا بد، انتظارات متعصبانه مانند تمایل به سفته بازی و خوش بینی یا بدبینی سرمایه گذاران به ارزش واقعی سهام شود. در این میان تمایلات سرمایه گذاران ممکن است یکی از عامل های موثر بر تجدید ارائه صورت های مالی باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر تمایل سرمایه گذار بر واکنش بازار به تجدید ارائه سود می باشد. نمونه آماری شامل 119 شرکت حاضر در بورس اوراق بهادار و در دوره زمانی 1391 تا 1398 بود. برای تحلیل فرضیه ها، از روش رگرسیون تابلویی استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که تمایل سرمایه گذاران، بر واکنش بازار به تجدید ارائه سود، تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج نشان داد تمایل سرمایه گذاران خوش بین چه در شرایط وجود تجدید ارائه و چه عدم تجدید ارائه، تاثیر مثبت بر واکنش بازار دارد، اما در شرایط وجود تجدید ارائه، تاثیر تمایل سرمایه گذاران بر واکنش بازار کمتر است. نتیجه دیگر پژوهش حاکی از این است که تمایل سرمایه گذاران محافظه کار در شرایط وجود تجدید ارائه تاثیری منفی و در شرایط عدم تجدید ارائه تاثیری مثبت بر واکنش بازار دارد. از این رو می توان گفت وجود تجدید ارائه بر تاثیر سرمایه گذاران محافظه کار به واکنش بازار موثر است.