الاهیات قرآنی

الاهیات قرآنی

الاهیات قرآنی سال دوم بهار و تابستان 1393 شماره 2

مقالات

۱.

بررسی دیدگاه ها در خصوص معنای تفویض دین به پیامبر(ص) و ائمه(ع)

کلید واژه ها: پیامبراکرم (ص) تبیین دین تفویض دین ولایت تشریعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 190 تعداد دانلود : 665
اصول اعتقادی، زیربنای همه معارف اسلامی به شمار می آید. تفویض دین به پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) که گاه از آن با عنوان ولایت تشریعی یاد می شود از جمله اعتقادات شیعه به شمار می آید که آیات قرآن و روایات بر آن دلالت دارند. محدثین در مورد آن به بیان نظرات خود پرداخته و مفسرین قرآن در ضمن تفسیر آیات به آن اشاره کرده اند. آن چه در خصوص تفویض دین اهمیت دارد، برداشت های متفاوت و معانی مختلف حاصل از آن است که این خود منجر به اختلاف آراء شده است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، ضمن بیان معانی متفاوت تفویض دین؛ به بررسی ادله قرآنی، روایی و عقلی هریک از آن ها پرداخته و سپس معنای دیگری از تفویض دین را با عنوان «تبیین» مطرح ساخته است.
۲.

جستاری در معرفت بخشی گزاره های قرآنی

کلید واژه ها: زبان قرآن معرفت بخشی گزاره ها برون دینی درون دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 502 تعداد دانلود : 778
زبان قرآن به معنای ماهیت گزاره های قرآنی و صفات آن ها است. با مفروض دانستن معنا داری گزاره های قرآنی، در این مقاله به این سؤال پاسخ داده شد که: آیا آیا صَرف نظر از شرایط ادراکی و روانیِ گوینده، گزاره های قرآن، واقعیتی ورای خود دارند تا در نتیجه فهم قرآن، فهم شناختاری و معرفت بخشی باشد؟ یا این که گزاره های قرآن ویژگی نمادین یا اسطوره ای دارند؟ با بررسی کتاب الاهی، تفاسیر و کتب مربوط، این گونه نتیجه حاصل شد که دلایل برون دینی مانند: بنای عقلا و عرف بر واقع نما بودن جملات خبری، ارسال معجزات به هنگام اعتراض یا تردید مردم، قابلیّت اثبات عقلانی گزاره های قرآنی؛ و دلایل درون دینی از قبیل: زبان علمی و عقلی گزاره های قرآنی، تصریح در نفی شک قرآن از امور غیبی، ردِّ شاعر یا کاهن بودن رسول خاتم، وجود وعد و وعید در گزاره های قرآنی و ...، دلالت بر واقع نمایی و معرفت بخشی گزاره های قرآنی دارند.
۳.

آسیب شناسی خدمت رسانی از منظر قرآن و روایات

کلید واژه ها: قرآن روایات خلق خدمت خدمات رسانی آسیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 119 تعداد دانلود : 776
در بینش موحدان، رابطه «خلق» با «خالق»، رابطه «عیال الله» بودن است و بنده ای نزد او محبوب تر است که مظهر بیشتری از لطف و خدمت به «عیال الله» باشد. کم توجهی به مقوله خدمت و خدمات رسانی از آسیب های عمده مشهود در جامعه کنونی بشر است که سبب بروز مشکلات فردی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در میان خلق و «خانوار الهی» شده است. خدمت رسانی از منظر کلامی، تفسیری، فرهنگی، اقتصادی و غیر آن، قابل پژوهش است و از امور پسندیده ای است که هر انسانی فطرتاً تمایل به انجام آن دارد؛ گرچه روش و نوع اجرای آن نسبت به افراد متفاوت است. این مقاله رویکردی است آسیب شناسانه به موضوع خدمت رسانی با تکیه بر قرآن و سخنان گوهر بار ائمه اطهار(ع) است که ناب ترین نکته ها را در معرفی و تبیین موانع خدمت رسانی ارائه کرده اند. در این مقاله، ضمن طرح آیات و روایات و بیانات دانشمندان؛ موانع و آسیب های عرصه خدمت رسانی مورد پژوهش قرار گرفت و سرانجام این نتیجه به دست آمد که که برخی عوامل درونی مانند ضعف معرفتی و برخی عوامل بیرونی مانند ثروت اندوزی، مانع راه خدمت رسانی اند.
۴.

نقش اسلام در تحقق وحدت ادیان

کلید واژه ها: توحید اسلام وحدت ادیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 922 تعداد دانلود : 129
از جمله مهم ترین مسائل فکری مطرح در دنیای معاصر، بررسی مناسبات میان ادیان است. قرآن کریم دارای ایده ای متفاوت در این زمینه بوده و دارای ظرفیتی است که می تواند ارائه دهنده راهکارهای تحقق وحدت فراگیر ادیان را ارائه نموده، بدین وسیله در پیشرفت و تکامل جوامع انسانی نقشی به سزایی را ایفا نماید. هدف این مقاله بررسی راهکار اسلام جهت هم زیستی مسالمت آمیز و تعامل با پیروان سایر ادیان است. در همین راستا سؤال اصلی تحقیق این است که: اسلام که به عنوان دین خاتم معرفی شده است در میانه تضارب عقاید مختلف ادیان معاصر، چه راهی را برای ایجاد روابط صحیح و هدایت کننده میان ادیان معرفی می کند. می توان وحدت ادیان را، با محوریت اسلام حقیقی انتظار داشت به شرطی که اقدامات ذیل در نظر گرفته شوند: مبارزه با انحصارگرایی افراطی، لزوم تعالی مسلمانان در راستای وحدت ادیان، تبیین نقش شیعه در تحقق وحدت ادیان؛ پیروی از آیین ابراهیم (ع)، و سرانجام تکیه بر راهکارهای تحقق عملی این نظریه (عوامل وحدت بخش ادیان). این راهکارها به طور خلاصه عبارتند از: 1. تکیه بر اصل توحید 2. پیروی از آیین ابراهیم (ع) 3. تکیه بر اصول و مبانی مشترک.
۵.

بررسی مولفه ها و امتیازات سبک زندگی اسلامی ازمنظر قرآن و حدیث

کلید واژه ها: اسلام قرآن سبک زندگی امتیازات توحید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 213 تعداد دانلود : 259
امروزه موضوع سبک زندگی از اهمیت خاصی برخوردار شده است و انتخاب سبک خاص مشروط به یک سلسله مبانی معرفتی و اعتقادی است. در این میان در باره «سبک زندگی اسلامی» مطالعات و بحث های فراوانی انجام شده است. اما پژوهش حاضر با هدف بررسی امتیازات سبک زندگی اسلامی از نگاه آیات و روایات انجام شده است تا زمینه ساز مقایسه این سبک با سایر سبک های زندگی رایج و نهایتاً گزینش متعالی ترین سبک باشد. سوال تحقیق این است که: مهم ترین امتیازات و مولفه های سبک زندگی اسلامی از منظر قرآن و روایات چیست؟ این تحقیق به روش تحلیلی کتابخانه ای است که با بررسی آیات قرآن و مراجعه به روایات و آثار تفسیری و کتاب های مرتبط انجام و ارائه شده است. نتایج بررسی نشان داد که از: وحی محوری، توحید محوری، دانش محوری، عزتمندی، حفظ کرامت انسانی، برخورداری از الگوهای متعالی و اعتدال به عنوان مهم ترین امتیازات سبک زندگی اسلامی می توان نام برد. با تمسک به این مولفه ها می توان سعادت دو جهان و حسن دنیا و آخرت را برای خود و جامعه رقم زد و از آسیب های سبک های موجود که ناظر به تفکر مادی و غیر معنوی هستند در امان ماند.
۶.

موانع و چالش های امر به معروف و نهی از منکر از منظر قرآن و روایات

کلید واژه ها: امر به معروف نهی از منکر چالش ها قرآن روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 857 تعداد دانلود : 438
امر به معروف و نهی از منکر از بزرگ ترین واجبات دینی به شمار می آید. فریضه بزرگی که به سبب آن سایر فرایض برپا و امر حکومت تحکیم می یابد. عینیت یافتن این نتایج مهم منوط به این است که عوامل مؤثر در احیاء این فریضه تقویت و موانع و چالش های پیش روی آن بر طرف گردد. سوال تحقیق این است که: از منظر منابع اسلامی، مهم ترین موانع و چالش های تحقق امر به معروف و نهی از منکر در جامعه کدامند؟ با هدف کشف موانع یاد شده، این مطالعه با روش کتابخانه ای و تحلیلی انجام شده است. ابتدا اطلاعات لازم و مرتبط، از منابع اصلی جمع آوری، دسته بندی و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این بررسی معلوم شد که «عدم توجه به اولویت ها» و «اتخاذ شیوه های نادرست در احیاء آن» از جمله موانع و چالش های مهم تحقق امر به معروف و نهی از منکر در جامعه است.
۷.

بررسی رابطه علم و دین در خصوص خلقت عالم طبیعت

کلید واژه ها: قرآن علم خلقت تعارض طبیعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 898 تعداد دانلود : 126
چگونگی خلقت جهان طبیعت یکی از مسائل مهم و مشترک میان دین و علم است. در این راستا آراء مختلفی از گذشته تاکنون ارائه شده است. هدف از این نوشتار بررسی گزاره های وحیانی و گزاره های علمی در مورد نحوه خلقت عالم طبیعت به منظور اثبات عدم تعارض میان اسلام و یافته های تجربی است. نظریات علمی به دو دسته قانون و فرضیه تقسیم می شوند. یافته های تجربی هم در زمینه عناصر اولیه شکل دهنده عالم خلقت و هم در زمینه پیدایش عالم خلقت، از سنخ تئوری است نه قانون. مفاد برخی آیات قرآنی در مورد نحوه خلقت از نوع ظاهر و یا متشابه است نه نص و محکم. لذا در بین اقسام گوناگون اختلاف معنای آیات قرآن و مفاد گزاره های علمی، صرفاً در صورت اختلاف بین قانون علمی قطعی با نص قرآن، تعارض مصداق پیدا می کند و چنین تعارضی مشاهده نشده است و در بقیه حالات، اصولا تعارضی شکل نمی گیرد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۷