اقتصادی

در 20 مارس 1890/27 رجب 1307 امتیاز انحصار کامل نظارت بر تولید، فروش و صدور تمام تنباکوی ایران به شرکت انگلیسی تالبوت واگذار شد.این امر با مخالفت و اعتراضات شدید مردم مواجه شد.بنابراین دربار ایران در 23 ژانویه 1892 م/22 جمادی الثانی 1309 ق مجبور به لغو امتیاز رژی شد.بعد از این، تنباکوی ایران به توسط دو شرکت خارجی خریداری و به خارج از کشور صادر می گشت.تنباکوی ایران به طور عمده توسط«کمپانی انحصار ادخال تنباکو در خاک عثمانی» از کشاورزان ایرانی خریداری و به کشور عثمانی صادر و از آنجا راهی ممالک دیگر می شد.در سال 1894 میلادی/1312 قمری دولت ایران طی قراردادی با خلیل پاشا خیاط انحصار صادرات تنباکو به مصر را برای مدت 22 سال به وی واگذار نمود.بر اساس قرارداد یاد شده، خلیل خیاط فعالیت تجاری خود را از سال 1897 آغاز و در سال 1919 به پایان برد.در این مقاله به 10 سال نخست (1906- 1897) این تجارت خواهیم پرداخت.بررسی بخش دوم تاریخچه تجارت یاد شده، که از انقلاب مشروطه تا سال 1919 را در بر می گیرد، در چهارچوب مقاله مستقلی ارائه خواهد شد. مهمترین پرسش پژوهش حاضر، به نحوه ی مدیریت و میزان موفقیت دولت ایران در این قلم از تجارت خارجی مربوط می شود.نحوه ی مدیریت دولت های ایرانی، به طور اعم، در این تجارت چنان با بی کفایتی همراه بود، که طرف مصری نه تنها بیشترین سود را سهم خود کرد بلکه همان مقدار ناچیز سهم دولت ایران را نیز به موقع نمی پرداخت و دولت ایران همواره طلب های معوقه ی خود را که هر سه چهار سال یک بار به تناوب اتفاق می افتاد، به زور حکم دادگاه اسکندریه و قاهره دریافت می کرد.

۸۳.

3 - نگاهی به قراردادهای نفتی: بررسی دلایل فسخ قرارداد دارسی

منبع: گزارش اسفند ۱۳۸۶ و فروردین ۱۳۸۷ شماره ۱۹۵ و ۱۹۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۴۳

۸۴.

مقدمه ای بر تاریخ بخش خصوصی در مازندران دوره قاجاریه (1260-1386)«بخش نخست»

نویسنده: طیار یزدان پناه لموکی

منبع: چیستا سال بیست و پنجم تیر ۱۳۸۷ شماره ۲۵۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اقتصادی

تعداد بازدید : ۱۱۴۰ تعداد دانلود : ۵۵۷

۸۵.

1 - نگاهی به قراردادهای نفتی؛ رویتر، اولین قرارداد نفتی

نویسنده: اسماعیل رزم آسا

منبع: گزارش اسفند ۱۳۸۶ و فروردین ۱۳۸۷ شماره ۱۹۵ و ۱۹۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۳۵ تعداد دانلود : ۸۱۳

۸۶.

2 - نگاهی به قراردادهای نفتی: قرارداد دارسی زمینه ساز حضور استعمار در ایران

منبع: گزارش اسفند ۱۳۸۶ و فروردین ۱۳۸۷ شماره ۱۹۵ و ۱۹۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۵۲

۸۷.

فرنگ و فرنگی و دستاوردهای تمدنی جدید در اندیشه و عمل امین الضرب(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: حجت فلاح توتکار

منبع: تاریخ دانشگاه آزاد محلات بهار ۱۳۸۶ شماره ۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۳۲ تعداد دانلود : ۶۳۳

۸۸.

ابریشم در عصر قاجار و تجارت آن از طریق دریای خزر با تکیه بر اسناد آرشیوی

نویسنده: سید رحمان حسنی

منبع: گنجینه اسناد پاییز ۱۳۸۶ شماره ۶۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۰۴۹

ابریشم، یکی از اقلام صادراتی ایران از گذشته های دور بخصوص از زمان صفویه تا اواخر دوره قاجاریه به حساب می آمد. این فرآورده در عصر قاجار به لحاظ تولید، کمیت و کیفیت، فراز و نشیبهای زیادی داشته است. بااین وجود، نقش و اهمیت بنیادی آن را در تجارت ایران نباید نادیده گرفت. ابریشم در کنار محصولات دیگری نظیر پنبه و پوست، نقش مهمی در مناسبات بازرگانی ایران ایفا می کرده است. بخشی از تجارت ابریشم ایران، از طریق بنادر جنوب ایران مانند بندرعباس و بوشهر صورت می گرفت. علاوه بر این به واسطه نزدیکی مناطق ابریشم خیز شمال کشور بویژه گیلان (کانون ابریشم ایران) به روسیه و وجود راه آبی دریای خزر و مرزهای زمینی نظیر راههای تبریز- جلفا - ایروان- تفلیس و یا تبریز- خوی- ارزروم - طرابوزان، بخش عمده ای از تجارت ابریشم ایران از طریق راههای مذکور بخصوص از طریق دریای خزر و بنادر آن انجام می گرفته است. به همین دلیل، در این تحقیق سعی شده با استناد به اسناد بازمانده از دوره مورد تحقیق و آثار مؤلفانی که در عصر قاجار در مورد ابریشم ایران به نگارش درآمد ه است، ابریشم و تجارت آن در عصر قاجار بویژه از راه دریای خزر در بازه زمانی 1243-1327ق./ 1828-199م. مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. به طور کلی تحقیق حاضر، با تکیه بر اسناد و داده های آماری، ابریشم و تجارت آن را در ایران عصر قاجار و از راه دریای خزر، بحث و بررسی می کند

۸۹.