فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۸۱ تا ۳۰۰ مورد از کل ۱٬۷۶۷ مورد.
۲۸۱.

در نهج البلاغه جایگاه کار و تقسیم کار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه کار تقسیم کار علی (ع) و کار جایگاه کار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹۱ تعداد دانلود : ۷۸۲
هر جامعه ای برای تداوم حیات و بقا به کار و فعالیت مردم و مسئولان احتیاج دارد. نیاز به کار از قرون باستان وجود داشته است و هرچه می گذرد بر اهمیت آن افزوده می شود. کار، سرمایه و ذخیره ملی است و می تواند به رشد تمدن کمک کند. علی (ع) اصول و موازین کار و تلاش را در گنجینه گرانبهای خود (نهج البلاغه) بیان فرموده اند. ایشان در مسیر احیا و آبادانی جامعه همواره کار و تلاش می کردند و در مدت خلافت خویش از این امر مهم غافل نشدند. پژوهش حاضر براساس اطلاعات کتاب های موجود، به ویژه نهج البلاغه، به شیوه ای توصیفی انجام شده است تا جایگاه کار و تقسیم کار و جوانب مختلف آن را براساس آموزه های نهج البلاغه ارائه کند و راهبردی برای ایجاد کار سالم و مفید درراستای پیشرفت جوامع کنونی جهان باشد. آنچه در این گنجینه شگرف یافت می شود، حاکی از این است که کار و تقسیم کار دارای جایگاه والایی است و در استمرار، بقا و تعادل جامعه، و پویایی، شکوفایی و پیشرفت جوامع جهانی نقش مؤثری دارد. به علاوه، سعی شده است با بهره گیری از آموزه های نهج البلاغه و اندیشه های برخی متفکران، درباره تعریف و تبیین مفهوم کار، جایگاه کار، تقسیم کار، فواید و علل تقسیم کار، آثار تقسیم کار، ...، توجه و بررسی همه جانبه انجام شود.
۲۸۲.

جایگاه علمی نشریه سفینه در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تولید علم علم سنجی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نشریه سفینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸۷ تعداد دانلود : ۴۷۱
هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه علمی نشریه سفینه بر اساس شاخص های ارزیابی نشریات در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام می باشد. تعداد مقالات، پرتولیدترین سال ها، موسسات و پژوهشگران فعال، شاخص آنی، ضریب تاثیر، استنادهای تجمعی نشریه سفینه در سالهای 1382-1392 بر اساس داده های موجود در نمایه استنادی علوم ایران و پایگاه گزارش های استنادی نشریات، مورد مطالعه علم سنجی قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان می دهد، سال 1390 با 41 مقاله پرتولیدترین سال، حوزه علمیه با 43 مقاله پرتولیدترین سازمان، محمد بیابانی اسکویی با 21 اثر فعال ترین پژوهشگر در نشریه سفینه می باشند. بالاترین میزان استناد های تجمعی مربوط به سال 138 علیه السلام (6 استناد) و بالاترین میزان شاخص آنی (069/0) مربوط به سال 1385 بوده و ضریب تاثیر نشریه سفینه در سالهای مورد بررسی صفر می باشد.
۲۸۳.

اعتبارسنجی و روش شناسی اولین مستدرک نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه فقه الحدیث مستدرک هادی کاشف الغطا گونه های استناد و ارجاع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر متون حدیث نهج البلاغه پژوهی
تعداد بازدید : ۱۲۹۳ تعداد دانلود : ۱۱۲۳
بدون تردید، نهج البلاغه پس از قرآن کریم، گرانقدرترین و ارزشمندترین میراث فرهنگی اسلام است که از همان قرن چهارم تاکنون در دوره های مختلف اسلامی، مورد توجه شیفتگان به آن قرار گرفته است. تکمله نویسی یا مستدرک نویسی نیز از جمله تلاش هایی بود که نسبت به این کتاب، در دوره های مختلف صورت پذیرفته است. اگرچه نمونه هایی این نوع آثار قدمت دیرینی را دنبال می کند، عنوان مستدرک نهج البلاغه را برای اولین بار، شیخ هادی بن عباس کاشف الغطا در کتابی تحت عنوان مستدرک نهج البلاغه؛ مجموع مختار من کلام مولانا امیرالمؤمنین علی(ع) مروی فی غیر النهج، جار علی منواله، مرتب علی ابواب الثلاثه و ضمیمه: مدارک نهج البلاغه و دفع الشبهات عنه، در یک مجلد تدوین و منتشر کرد. وی در این اثر کوشیده است تا از کیان نهج البلاغه در مقابل شبهات عصر خویش مبنی بر عدم صحت انتساب آن به امام علی(ع) و گردآورنده آن یعنی سیدرضی دفاع کند. مؤلف درصدد اثبات این حقیقت است که قبل از سید رضی نیز می توان ردپای نهج البلاغه را حتی با سند کامل در این آثار پی جویی کرد و این بهترین و محکم ترین دلیل برای نفی عقیده عدم صحت انتساب نهج البلاغه به حضرت امیر(ع) است. جستار پیش رو سعی نموده پدیده مستدرک نویسی را بازخوانی کند تا از رهیافت آن به سنجشی از کتاب مستدرک نهج البلاغه کاشف الغطا دست یابد و در ادامه، با تمرکز در روش شناسی اثر، مزیت های آن از جمله «دقت های فقه الحدیثی»، «گونه های استناد و ارجاع» و «تأملی در منابع و ماخذ»، کتاب مستدرک نهج البلاغه را مورد کاوش قرار دهد.
۲۸۴.

سید رضی رحمه الله، المجازات النبویه و روش شناسی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش شناسی فقه الحدیث سید رضی رحمه الله المجازات النبویه مَجازات روایی تأویل روایات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی وحی و نبوت و امامت در روایات
تعداد بازدید : ۱۳۶۳ تعداد دانلود : ۶۱۱
المجازات النبویه تألیف سید رضی رحمه الله(م406ق) عالم بزرگ شیعه، تنها اثر مستقل شیعی در شرح مجازات روایی پیامبر اکرم(ع)است که در آن، به شرح بیش از 360 روایت مشتمل بر مجاز پرداخته شده است و شناخت جوانب گوناگون آن می تواند بخشی از جایگاه رفیع مؤلف و ارزش علمی آن را نشان دهد. سید رضی رحمه الله در المجازات النبویه به اختصار و بدون باب بندی، ابتدا به ذکر روایات و در صورت لزوم تبیین واژگان، ذکر نقل های متفاوت و بررسی سندی و متنی پرداخته، و به دنبال آن، موضع مجاز را روشن کرده و در مواردی، به توضیح مجازهای قرآنی مشترک با مجاز روایت مورد بحث، اهتمام کرده است؛ چنان که گاه پاره ای از شبهات کلامی را به مناسبت مطرح می کند و به آن ها پاسخ می گوید. او در مواردی، همچنین به مباحثی غیرمرتبط با بیان مجاز و وجه آن، اشاره می کند و گاه نیز به یادکرد استادان و منابع مورد استفاده خود در تدوین المجازات النبویه می پردازد.
۲۸۵.

التّرادف وقیمته الدلالیة فی لغة نهج البلاغة(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغة السیاق الترادف اللفظی الاستبدال الاستقراء

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر شعر و ادبیات در روایات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر متون حدیث نهج البلاغه پژوهی
تعداد بازدید : ۱۱۶۷ تعداد دانلود : ۴۸۷
ظاهرة التّرادف قضیة محوریة فی الدراسات اللسانیة، قدیمها وحدیثها، وهی قضیة متداخلة فی کل العلوم والاختصاصات الأخرى ویترتّب علیها آثارٌ وضعیةٌ مع وجود الاختلاف حول التّرادف نفسه، وحول مدى فاعلیته أو أوجه الاستفادة منه؛ کما یعدُّ التّرادف من الظواهر اللغویَّة المهمّة؛ لعلاقة الألفاظ بالمعانی من أثر التواصل بین الناسِ؛ ففکرة التّرادف فی حقیقتِها مسألةٌ دلالیةٌ قبل کلّ شیءٍ، تتعلّقُ بالمعنى وما یعتریه من تغیّر من جراء الاستعمال. فقام البحث بدراسة ما هی المسمّاة بالترادف فی ألفاظ نهج البلاغة، وقدتوصّلنا إلى نتائج من أبرزها أنّ مفهوم التَّرادُف لایعنی الاتحاد التامّ فی المعنى، ولا یعنی المساواة فی الدلالة، وإلاّ لسمیّت بالألفاظ المتساویة، وإنّما هی مترادفة بمعنى أنّ بعضها یقوم مقام بعض. وإنّ التَّرادُف ظاهرة موجودة فی اللغة العربیة، ولکن لیس بالکثرة المزعومة، فإنّ أغلب ما سمّی بالمترادف لا صحّة له، وربّما کان لخلط جامعی الألفاظ المترادفة ومنهجهم الأثر فی ذلک. ومن نتائج التطبیقات على نصوص نهج البلاغة، اتضح خلوّه من ظاهرة التَّرادُف، لوجود الفروق الدلالیة بین المفردات؛ فإنّ نهج البلاغة جاء سیاقه اللغوی مطابقاً سیاقه الاجتماعی من قبل واضعه، فالکلمة فی نهج البلاغة، اختارها الإمام علی (ع) قاصداً لفظاً ومعنى فی موقعها المحدّد، فهی أصیلة فی وضعها ومعناها. والمنهج المتّبع فی البحث هو المنهج الوصفیّ، ولعل هذا المنهج یَتلاءمُ مع طبیعة البحث حول الترادف.
۲۸۶.

انواع تصویر در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نهج البلاغه تصویر صور بلاغی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۵ تعداد دانلود : ۴۲۷
تصویرگری روشی است که گوینده، با استفاده از آن، مفاهیم ذهنی مورد نظر خود را به شنونده منتقل و مانند تابلویی آنها را دربرابر او مجسم می کند. این روش در کلام حضرت، با انواع مختلف و به وفور به کار رفته و مفاهیم مختلف را برای مخاطبان خود ترسیم کرده است. تصاویر استفاده شده در کلام حضرت را می توان به انواع مختلف دسته بندی کرد. این تصاویر باتوجه به صور بلاغی به کاررفته در کلام حضرت و نیز شیوه های به کارگیری و عناصر سازنده این صور و ساختار و کارکرد و مضمون و محتوای این تصاویر به انواع مختلفی مثل تصویر زبانی، مجازی، جزئی، مفرد، بافتی، ساکن، متحرک، اثباتی، اتفاقی، تصویرسطح، اعماق و... تقسیم بندی می شوند. در این تصاویر، حقایق محض ترسیم شده است و این از ویژگی های کلام حضرت علی (ع) است که تصویر در خدمت واقعیت است.
۲۸۷.

علم مختلف الحدیث در اهل سنت؛ زمینه ها و علل پیدایش

کلید واژه ها: حدیث اهل سنت احادیث متعارض علم مختلف الحدیث اهل کلام

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
تعداد بازدید : ۲۱۰۳ تعداد دانلود : ۷۶۸
وجود احادیث به ظاهر متعارض و نیز طعن و سرزنش های اهل کلام نسبت به اهل حدیث، مبنی بر نقل احادیث متناقض و متخالف با شرع و عقل توسط آنها، محدثین را بر آن داشت که به تألیف کتب خاصی همت گمارند که متضمن جمع اخبار و حلّ و رفع تناقض از چهره روایات باشند. این جمع و حلّ اختلاف، به شکل های گوناگونی از جمله ترجیح روایتی بر معارض آن، یا حمل بر ناسخ و منسوخ بودن، امکان پذیر است. هرچند آثار این محدثین در مورد جمع بین روایات و حلّ تعارض میان آنها خالی از اشکال نیست؛ ولی در نوع خود خدمت بزرگی به ساحت حدیث نبوی برشمرده می شود. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی، در صدد تبیین مهمترین زمینه ها و عوامل پیدایش و توسعه علم «مختلف الحدیث» و بررسی برخی از مهمترین فعالیت های محدثین اهل سنت در این زمینه است.
۲۸۸.

بازشناسی منابع کلینی در تدوین کافی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تدوین کافی منابع کلینی منابع مکتوب شیعه روش قدما در تدوین احادیث

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات منابع و نسخ حدیثی
تعداد بازدید : ۱۹۳۷ تعداد دانلود : ۳۴۲۷
کتاب کافی، مهم ترین اثر برجای مانده از دوره حدیث پژوهان پیشین به شمار می رود. این کتاب که دربردارنده موضوعات اعتقادی، اخلاقی و رفتاری است، به سبب باب بندی قوی و دریافت احادیث، از مهم ترین نویسندگان حدیث شیعه، از آغازین روزهای عرضه، مورد استقبال جامعه علمی شیعه قرار گرفت. در این مقاله، به بازشناسی منابع کلینی در تدوین کافی پرداخته شده تا اتقان این کتاب روشن گردد، زیرا از نگاه قدما، صحت حدیث مبتنی بر دریافت آن از اصول مورد اعتماد اصحاب است. این پژوهش نشان می دهد که تجلیل بزرگان از کافی به دلیل اخذ روشمند کلینی از مهم ترین کتب اصحاب است و اعتبارسنجی احادیث کافی به روش حوزه حله با روش کلینی در تدوین کتاب خویش هم خوانی ندارد و لازم است در راستای اعتبارسنجی روایات کتب پیشینیان، منابعی که مؤلفان، احادیث کتاب خود را از آن ها دریافت کرده اند، شناسایی و ارزش گذاری شود.
۲۸۹.

تأملی در اسناد احادیث ناظر به عدالت صحابه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتبار اهل سنت منابع سند روایات عدالت صحابه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات منابع و نسخ حدیثی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
تعداد بازدید : ۱۱۶۲ تعداد دانلود : ۶۶۵
بیشتر اهل سنت، تمام صحابه رسول خدا (ص) را عادل می دانند؛ از این روی، در نگاه آن ها، هر روایتی که به یکی از صحابه ختم شود، به شرطی که سند آن، متصل باشد و وثاقت راویانش احراز شود، از نوع صحیح دانسته می شود و باید از هر گونه نقد و ارزیابی متن آن خودداری کرد؛ بنابراین، عدالت صحابه از مبانی رجالی اهل سنت است. اهل سنت برای اثبات عدالت صحابه، به آیاتی از قرآن و روایاتی از پیامبر (ص) استناد می کنند. در این نوشتار، منابعی را معرفی کرده ایم که در آن ها، برای اثبات عدالت تمام صحابه، به این روایات استناد شده است؛ آن گاه راویان این روایات را از نگاه علمای رجالی اهل سنت بررسی کرده و در نهایت نشان داده ایم بیشتر این روایات به دلیل نقل شدن از سوی راویان ضعیف، بر اساس مبانی رجالی اهل سنت، از نوع غیر صحیح دانسته شده اند.
۲۹۰.

دیدگاه های حدیثی عالمان متقدم امامی و دفاتر حدیثی ائمه شیعه به تدوین روات سنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: اهل سنت سکونی محمد بن مسلم اشعثیات ادب امیرالمؤمنین(ع)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مکاتب حدیثی شیعه
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مکاتب حدیثی اهل سنت
تعداد بازدید : ۱۰۸۸ تعداد دانلود : ۶۴۱
محدثان و عالمان متقدم امامی، مبانی حدیثی روشنی داشته اند از جمله درخصوص روایت دفاتر حدیثی که تحریرهای غیر شیعی داشته، ملاحظات و تأملاتی کرده اند که هدف اصلی آن عدم آمیختگی دفاتر شیعی با دفاتر غیر شیعی بوده است. در نوشتار حاضر، چند متن حدیثی کهن شیعی که در میان اهل سنت نیز تداول داشته، مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده که محدثان امامی برای جلوگیری از بروز هر گونه آشفتگی احتمالی در آینده، با دقت خاصی به روایت میراث های مشترک متداول در میان شیعیان و اهل سنت و انتخاب طریقی خاص، از آثار مذکور پرداخته اند.
۲۹۲.

ارتباط بین دین و سیاست در نهج البلاغه و کارکردهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دین نهج البلاغه سیاست امام علی (ع) حکومت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۶۱ تعداد دانلود : ۱۱۹۸
اندیشمندان و علمای اسلام به پیوستگی دو حوزه دین و سیاست معتقدند؛ چرا که سیاست به عنوان وسیله ای برای تحقق بخشیدن به اهداف متعالی دین، ارتباط عمیق و خدشه ناپذیری با آن دارد. سخنان امام علی (ع) در سراسر نهج البلاغه نیز حاوی این مطلب است که ایشان، سیاست اصلی حکومت خویش را بر مبنای عدالت اجتماعی، اقتصادی و احیای ارزش های دینی و اخلاقی بنا نهاد و حاکمیت را نه سلطه گری که مسئولیت و امانت الهی می دید. وحدت و یکپارچگی امت اسلام نزد امیر مومنان (ع)، از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است تا آنجا که پس از25سال، باز هم به سکوت خود ادامه می دهد و جهت جلوگیری از تفرقه، رنجش خاطر خویش را همچون استخوانی در گلو تحمل می نماید. در حکومت داری ایشان مباحثی چون اقامه مساوات و عدالت، صداقت و صراحت و عدم استبداد نسبت به مردم، بسیار مهم تلقی می شد. سایر جنبه های ارتباط دین و سیاست، در شخصیت ایشان به عنوان «حاکم جامعه اسلامی» نمایان می شود که در سه بخش سیره اخلاقی، اجتماعی و سیاسی به آن پرداخته شده است. نگرش دینی به کلیه مسائل از جمله سیاست، رنگ و بوی دینی می بخشد. نهج البلاغه -که بیانگر احوال و سخنان گرانمایه امام علی (ع) است- سرشار از مطالبی است که نشان دهنده آمیختگی دین و سیاست می باشد و نمود آشکار آن در شخصیت و سیره عملی مولای متقیان مبین آن است که ایشان در کوچک ترین مسئله زمامداری، با مسامحه برخورد نکرد و از سیاست به عنوان ابزاری جهت نیل به اهداف دین مبین اسلام بهره گرفت.
۲۹۳.

شق القمر در ترازو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: معجزه قیامت روایات شق القمر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر قرآن و تفسیر در روایات
تعداد بازدید : ۴۵۲۲ تعداد دانلود : ۸۵۹
شق القمر به عنوان یکی از معجزات پیامبر معرفی شده است. این معجزه به آیه شریفه «اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانْشَقَّ الْقَمَرُ» و مجموعه ای از روایات شیعه و اهل سنت مستند شده است. آیه شریفه به چندین گونه فهم شده است که یکی ناظر بودن آیه شریفه به شق القمر درعصر پیامبر است و دومی ناظر بودن به شق القمر در آینده و ... مستندات روایی شق القمر نیز از چندین جهت محل تامل است که ضعف دلالی، سندی، محتوایی و ... تنها برخی از نشانه های بی اعتباری این روایات است. پژوهش پیش رو به روش کتاب خانه ای و با بررسی و تحلیل مستندات شکافتن ماه به سامان رسیده و نتیجه آن اثبات عدم دلالت مستندات شق القمر است.
۲۹۴.

جایگاه نقد محتوایی در اعتبارسنجی احادیث شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقد محتوایی اعتبارسنجی احادیث رویکرد قدما در اعتبار سنجی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث شرح الحدیث
تعداد بازدید : ۲۵۷۹ تعداد دانلود : ۱۲۴۰
بررسی روش اطمینان به صدور حدیث، تاریخی همپای عصر صدور حدیث دارد. اعتبارسنجی احادیث در بین اصحاب امامیه در دوره های مختلف امری رایج بوده است. نقد محتوای آموزه منسوب به امام(ع)، معیار اعتبار سنجی در دوران ائمه(ع) و محدثان پیشین شیعه است. در این پژوهش، عوامل رویکرد اعتبار سنجی مبتنی بر نقد محتوای آموزه های منسوب به امامان شیعه و پیامدهای آن بررسی و بر این نکته تأکید شده است که این روش، معیار پیشینیان در پذیرش یا ردّ خبر منسوب به معصومان(ع) بوده است. تفاوت دیدگاه های اعتقادی و سطح استعداد اصحاب، بروز جریان انحرافی غلو و ایجاد فضای تقیه را می توان مهم ترین عوامل این رویکرد برشمرد. بازخوانی این عملکرد از آن جهت اهمیت دارد که معیار محدّثان شیعه در انتقال احادیث به کتاب های خویش و نقد آثار سایر راویان بوده است.
۲۹۵.

«بازسازی مختصات واژگانیِ سبک ساز در ترجمه متن حدیث به فارسی»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترجمه بینامتنیت بحار الانوار سبک شناسی لایه ای لایه واژگانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مفهوم شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر فعالیت های حدیثی
تعداد بازدید : ۱۲۶۱ تعداد دانلود : ۵۶۲
سبک شناسیِ زبانی از رویکردهای نوین زبان شناسانه در بررسی متون است که شیوه بیان متمایز در هر متن را تحلیل می کند و هدف و تأثیر آن را بررسی می کند. در این دانش فرض است که هر متن مختصات زبانی متمایزی دارد که از سویی به آن فردیت می بخشد و از سوی دیگر آن را به دیگر متون پیوند می دهد. از دیدگاه سبک شناسانه، متون بنا به مختصات همگرایی که دارند در دسته های قابل تشخیصی، یعنی در چارچوب گونه های متون، کنار هم می نشینند و با نوعی خط چین از یکدیگر متمایز می شوند. از آن جا که ترجمه نوشتاری نیز پدیده متن را در دستور کار خود دارد و عملا متنی را از یک زبان به زبان دیگر منتقل می کند، از دیدگاه سبک شناسی می توان ترجمه را بازسازیِ مختصات زبانی متن مبدأ در قالب عناصر زبان مقصد به طور نسبی دانست. بر مبنای رویکرد سبک شناسیِ لایه ای که مختصات متن را در پنج لایه آوایی، واژگانی، نحوی، معنایی و کاربردی مطالعه می کند، در مقاله پیش رو بر لایه واژگانیِ متن حدیث، به عنوان بخشی از گونه متن دینی، تمرکز می شود و پنج محور از مختصات واژگانیِ سبک ساز در متن حدیث به دست داده می شود. سپس نحوه بازسازی این پنج محور در زبان فارسی بررسی می گردد و چالش ها و راهکارهایی که این فرآیند پیش رو دارد مطالعه می شود. در این مطالعه، نمونه هایی از احادیث کتاب بحار الانوار به عنوان شاهد بحث تحلیل
۲۹۷.

بررسی تحلیلی و مقایسه ای جایگاه کتب امالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابومخنف مقتل نگاری مکتب کوفه امالی صدوق امالی طوسی امالی مفید

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مکاتب حدیثی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات منابع و نسخ حدیثی
تعداد بازدید : ۱۴۴۱ تعداد دانلود : ۱۱۰۴
در بررسی مکاتب تاریخ نگاری اسلامی، مکتب کوفه به دلیل داشتن شعبه های مختلف و گسترده متمایز است. یکی از این شعب، تاریخ نگاری مقتل است که رشد و توسعه خود را در شکل تاریخی با مقتل نویسانی همچون ابی مخنف (م. 157ق)، ابن ابی الدنیا (م. 281ق) و ابوالفرج اصفهانی (م. 356ق) عجین کرده است. این مکتب در بُعد حدیثی و جوامع روایی نیز بزرگانی از فریقین را در نگارش مقتل به خود دیده است. مجموعه کتب روایی باعنوان عرض المجالس که به همان «امالی» مشهور است، در بُعد تاریخ نگاری مقتل مطالب مهمی را دربرگرفته است که ما را به سوی واقعیت های مربوط به وقایع مقتلی رهنمون می کند. بررسی مقایسه ای شیوه نامه کتب امالی و محتوای آن با منابع تاریخی، پرسش های مهمی مطرح می کند که از مهم ترین آن ها، علل منفردبودن برخی احادیث در این آثار است که در منابع دیگر، به ویژه منابع تاریخی، اثری از آن نیست. بنابراین، مقاله حاضر درصدد پاسخ به این مسئله، با تأکید و توجه به خصوصیات این کتب است. کلیدواژه ها: مقتل نگاری، مکتب کوفه، ابومخنف، امالی صدوق، امالی طوسی، امالی مفید.
۲۹۸.

کاوشی در حکمت 289 نهج البلاغه (سیمای برادر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه امام علی (ع) تربیت کلمات قصار حکمت و موعظه حکمت 289 برادری اخوت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر متون حدیث نهج البلاغه پژوهی
تعداد بازدید : ۴۵۹۴ تعداد دانلود : ۹۲۶
از حکمت های بسیار زیبای نهج البلاغه به لحاظ ساختاری و محتوایی، حکمت 289 است. امام علی (ع) در این حکمت، ویژگی های انسانی را برمی شمرند که شایستگی برادری امیرالمومنین (ع) را داراست. این حکمت دربردارنده نکاتی است که درباره آن ها بین مترجمان و شارحان نهج البلاغه اختلاف نظر وجود دارد. از این رو، بررسی این اختلافات نکات جدیدی را از فهم کلام امام (ع) نمایان می کند؛ البته درباره بعضی از آن ها هیچ گونه مطلبی بیان نشده است. اولین نکته ابهام آمیز در این حکمت، گوینده آن است؛ زیرا در بعضی از کتب روایی، ازجمله کافی و کتب تاریخی مانند البدایه و النهایه، گوینده امام حسن مجتبی (ع) معرفی شده است. دومین نکته، مخاطب حکمت است؛ یعنی اینکه این حکمت خطاب به چه کسی گفته شده و وصف چه کسی است. سومین نکته، مفهوم عبارت «وَ کَانَ ضَعِیفاً مُسْتَضْعَفاً» است و چهارمین نکته، جایگاه ساختاری و محتوایی در عبارت «لَا یُدْلِی بِحُجَّه حَتَّی یَاْتِیَ قَاضِیاً» است. در این پژوهش، سعی شده است به تحلیل این مسائل پرداخته و جوابی اطمینان بخش داده شود. به نظر نگارندگان، گوینده حکمت امام علی (ع) است. مخاطب نامه تمام انسان هایی هستند که می خواهند خود را در جایگاه برادری امیرالمؤمنین (ع) پیدا کنند؛ گرچه مخاطب خاصی مثل ابوذر غفاری دور از نظر نیست. مفهوم عبارت «وَ کَانَ ضَعِیفاً مُسْتَضْعَفاً» این است که او فردی بدون قدرت اجتماعی بود و مردم نیز او را ضعیف می انگاشتند و عبارت «لَا یُدْلِی بِحُجَّه حَتَّی یَاْتِیَ قَاضِیاً» توصیف عبارت «فَهُوَ لَیْثُ غَابٍ وَ صِلُّ وَادٍ» است. کلیدواژه ها: امام علی (ع)، نهج البلاغه، حکمت و موعظه، کلمات قصار، حکمت 289، برادری، اخوّت، تربیت.
۲۹۹.

لزوم توجه به اثبات متن حدیث قبل از ورود به فقه الحدیث از دیدگاه شیخ حر عاملی در الفوائد الطوسیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مبانی فقه الحدیث حر عاملی الفوائد الطوسیه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات مکاتب حدیثی شیعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث حدیث شناسی
تعداد بازدید : ۱۲۱۵ تعداد دانلود : ۸۴۶
فقه الحدیث از ارزشمندترین علوم اسلامی است، زیرا حدیث در اسلام، دومین منبع فراگیری دین محسوب می شود و بدون آشنایی با سنت نمی توان اسلام را شناخت. فقه الحدیث ما را با معنای متون احادیث آشنا می سازد، ولی مراجعه به متون احادیث، بدون توجه به مبانی لازم، امکان انحراف را در پی خواهد داشت. از این رو، تلاش های فراوانی از سوی علمای مسلمان برای تدوین قواعد و مبانی فهم صحیح از روایات صورت گرفته که علم اصول فقه، نشانگر بخشی از این تلاش هاست. برخی از محققان حدیث نیز در هنگام شرح روایات، روش و قواعدی به کار برده اند که استخراج آن ها می تواند ما را با شیوه ، ضوابط و مبانی فقه الحدیث آشنا سازد. یکی از این کتب، الفوائد الطوسیه از شیخ حر عاملی است. این کتاب با عنایت به شخصیت علمی مؤلّف و تبیین و توضیح روایات مشکل، اهمیت ویژه ای دارد و در آن، نکات و تحقیقات و دقت ها و نیز پاسخ شبهات و مغالطاتی وجود دارد که در کتب دیگر کمتر یافت می شود. یکی از مبانی مورد توجه شیخ حر در این کتاب، اثبات متن حدیث است. این قاعده مهم ترین اصولی است که در فقه الحدیث باید رعایت شود. در این مقاله، با مطالعه این کتاب به روش تحلیلی توصیفی، این قاعده تبیین و موارد توجه شیخ حر به این قاعده، استخراج و تبیین شده است.
۳۰۰.

روش إبن بابویه در نقد حدیث (بررسی مهم ترین شاخصه های رویکرد نقادانه شیخ صدوق به حدیث)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: حدیث معیارها نقد حدیث رهیافت ها ابن بابویه روش و رویکرد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات فقه الحدیث نقد الحدیث
تعداد بازدید : ۱۱۵۴ تعداد دانلود : ۵۰۲
ابن بابویه (شیخ صدوق) رئیس المحدثین و شخصیت نامدار حدیثی شیعه در سده چهارم و آثار قلمی او بالغ بر300 کتاب و رساله بوده است. او که دانشمند زبردستی است در عرصه حدیث به شکل عام و در حوزه نقد حدیث به شکل خاص معیارها و ملاکاتی دارد که رهیافت ها و الگوهایی را به مثابه نقشه راه و سرمشق کار در خود نهفته دارند. برای نیل به تصویر نسبتاَ دقیق وکامل تری ازشاکله های شخصیت برجسته علمی ابن بابویه، شناخت الگوها، معیارها و روش او در قلمرو نقدالحدیث و مطالعه علمی آن سودمند و در حوزه مطالعات حدیث شناسی دارای اهمیت دارد؛ زیرا بررسی و شناخت مزبور ازجمله می تواند برای حدیث پژوهان حاوی درس هایی سودمند و الگوهایی کاربردی و رهیافت هایی عالی فراسوی درک و دریافت بهتر و مطمئن تر حدیث باشد. اندیشه های نقادانه ابن بابویه درباره احادیث و روایات، نه یک جا بلکه در مطاوی آثارش قابل بازیابی است. دراین مقاله اندیشه ها، روش و رویکرد انتقادی شیخ صدوق در گستره «نقدالحدیث» در مواردی چون «أخبار تقیه آمیز»، «زیادات احادیث»، «تحریفات حادث در اخبار و روایات»، «احادیث متفرد و غیر مندرج در اصول کهن شیعه»، «گرایش های فرقه ای و مذهب راویان»، «نام و مسمای ألقاب و کنیه ها»، «روایات معدول عنه»، «روایات وأخبار أهل سنت»، «اخبار راویان واقفی مذهب»، «متفردات برخی راویان»، «مقوله سند برخی اخبار مشهور» و... مورد مطالعه قرارگرفته و بررسی و ارزیابی شده اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان