فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸۱ تا ۲۰۰ مورد از کل ۵۳۴ مورد.
۱۸۱.

تعامل خاندان نوبختی با خلافت عباسی و گسترش تشیع

کلید واژه ها: خلافت عباسی شیعیان رجال شیعه خاندان نوبختی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع کلیات
تعداد بازدید : ۱۶۲۷ تعداد دانلود : ۱۳۳۳
با وجود کاهش قدرت خلفا در دوره دوم عباسی، سخت گیری و فشار بر شیعیان که مخالفان حکومت شمرده می شدند، همچنان ادامه داشت. با این حال، برخی از خاندان های مهم و با نفوذ دستگاه خلافت عباسی، گرایش های شیعی داشتند؛ خاندان نوبختی که برخی از اعضای آن از بزرگان امامیه و اصحاب ائمه (ع) بودند و پایگاه علمی و اجتماعی بالایی داشتند، از آن جمله اند. در این پژوهش تلاش شده با واکاوی متون کهن تاریخی و اتخاذ شیوه توصیفی- تحلیلی، ضمن شناسایی چهره های شاخص خاندان نوبختی، عملکرد آنان و نوع تعاملشان با دستگاه عباسی و رجال درباری از یک سو و ارتباطشان با رهبران شیعه و عموم شیعیان از سوی دیگر بررسی شود. نوبختیان به کمک خاندان فرات و با حفظ مقام و موقعیت دینی- اجتماعی خود، به دربار راه یافتند و عهده دار مناصبی مهم شدند و همواره مترصد بودند که از طریق نفوذ به بدنه حکومت و با بهره برداری از امکانات به دست آمده به مبارزه با مخالفان و بدعت گذاران مبادرت ورزند. آنان توانستند با تدبیر و کاردانی و رعایت احتیاط و تقیه و با کسب اعتماد خلیفه، برای تثبیت و گسترش تشیع تلاش کنند ودر آن مقطع زمانی موجب کاهش فشار بر شیعیان شوند. شناسایی اهداف و نتایج ایجاد این مناسبات دوگانه، مساله اصلی این پژوهش است.
۱۸۲.

نظام های فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی شیعه در آستانه غیبت تا پایان قرن پنجم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: وکالت نقابت عصر غیبت مرجعیت دینی نیابت راویان فقیه اصحاب اجماع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ فرهنگی و اجتماعی اسلام
تعداد بازدید : ۱۶۸۵
از اقدامات مؤثر امامان شیعه برنامه ریزی مناسب برای خودکفا کردن شیعیان از طریق سازماندهی های علمی، اجتماعی و سیاسی بوده است، تا شیعیان با سلامت وارد دوران غیبت شده، به حیات فکری و اجتماعی خود در مقابل مخالفان ادامه دهند. در این راستا، نظام مرجعیت دینی موجب خودکفایی علمی شیعیان گردید، نظام وکالت در تنظیم امور اجتماعی آنان کارساز شد، نظام وکالت به ساماندهی امور سیاسی اجتماعی پرداخت و سرانجام نظام نقابت، هویت بخشی و تا حدودی استقلال سیاسی را برای شیعیان به ارمغان آورد.
۱۸۹.

انگلستان و گسترش فرقه بهائیت در ایران (با تأکید بر عصر پهلوى)

کلید واژه ها: انگلستان پهلوی بهائیّت قاجاریه بابیه علماى شیعه صهیونیسم امریکا و انقلاب اسلامى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۴۶
کى از مباحث مطرح و مهم در دوران معاصر، پدیده استعمار و استعمار ستیزى است. اندیشمندان اروپایى، از جمله ژرژ بالاندیه در بیان وضعیت استعمارى یک کشور به مؤلفه‏هایى چون سلطه تحمیلى، ارتباط تمدن‏هاى ناهمگون، وابستگى سیاسى و استعمار اقتصادى اشاره کرده‏اند. مصداق چنین وضعیتى در روابط ایران و انگلستان در قرن نوزدهم و بیستم کاملاً مشهود است. در عصر قاجار به دلیل ویژگى‏هاى ساختارى قدرت، شرایط مناسب براى گذار از جامعه سنتى به جامعه توسعه یافته فراهم نبود، از این رو نارضایتى طبقات اجتماعى در ایران افزایش یافت. بهائیان به عنوان فعال‏ترین ناراضیان سیاسى، نقش اساسى در دامن زدن به بحران‏ها ایفا کرده و انگلیسى‏ها نیز از این بحران‏ها غافل نبودند. در راستاى شناسایى فرقه بهائیت، بسیارى از محققان و پژوهش‏گران معاصر به پیوند مستحکم بهائیان با دولت استعمارى انگلستان پرداخته و دست پنهان این کشور را در گسترش و تداوم این فرقه در عصر قاجار و پهلوى مؤثر دانسته‏اند. در این مقاله ـ فارغ از هر گونه غرض ورزى ـ با تکیه بر اسناد و مدارک موجود به علل توجه انگلیسى‏ها به بهائیان، ارتباط متقابل آن‏ها در دوران یاد شده و پیامدهاى حاصل از این ارتباط پرداخته شده است.
۱۹۰.

آرایه های داستانی منابع عصر صفوی و رسمیت تشیع در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران صفویه منابع خشونت تشیع آرایه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۱ تعداد دانلود : ۶۶۸
در سال 907 ه ق شاهد یکی از مهم ترین حوادث تاریخ ایران اسلامی می باشیم. در این سال شاه اسماعیل به کمک مریدان خانقاه اردبیل و قبایل ترک آناتولی موفق به شکست الوند آق قویونلو و تصرف تبریز شد. فتح تبریز توسط اسماعیل، رسمیت تشیع در سراسر ایران را در پی داشت. چگونگی و نحو ه ایجاد این تحول به عنوان اولین اقدام شاه اسماعیل، در منابع عصر صفوی شدیداً با آرایه های داستانی در هم آمیخته است؛ به گونه ای که پژوهشگران معاصر مخصوصاً مستشرقین، با دستاویز قراردادن این آرایه ها، رشد و گسترش تشیع در ایران را نتیجه اقدامات خشن شاه اسماعیل و عمال قزلباش اش نشان می دهند؛ در حالی که بررسی سیر تاریخی روند رشد و گسترش تشیع، نشان دهنده سیر تدریجی رشد و گسترش مذهب اهل بیت در ایران است
۱۹۱.

فرهنگ تشیع و نقش آن در تجدد بومی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ صفویه علما مشروطه قاجار ولایت فقیه تجدد تشیع امام زمان (عج)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۳۹
علما توانستند با بسط فرهنگ تشیّع، نوعی بیداری خاص در مردم ایران به وجود آورند و برای بسط این فرهنگ، از عنصر «سیاست» و «حکومت» به خوبی استفاده کردند. آنان ابتدا با نفوذ در دربار شاهان مغول و سپس همکاری با دستگاه سلاطین صفوی، توانستند فرهنگ تشیّع را در بین عامه مردم ایران بسط دهند. اما در عین حال، اولاً، هرگز به این سلاطین مشروعیت ندادند، ثانیا، هیچ‏گاه در دستگاه سلاطین ذوب نشدند، بلکه همواره فاصله معنوی خود را با آنها حفظ می‏کردند و این بر جذّابیت آنها می‏افزود. نتیجه آن شد که با بسط فرهنگ تشیّع، فرهنگ‏های محلّی و قومی در تحت فرهنگ اصلی، که همان فرهنگ مذهبی تشیّع است، دارای یک هویّت مشخص ملّی گشتند و نتیجه این تکامل در مردم ایران بسط نظری و عملی نظریه «ولایت فقیه» بود که در مشروطه شکل نازل و اجمالی آن اتفاق افتاد و شکل کامل و تفصیلی آن در انقلاب اسلامی رخ نمود.
۱۹۲.

تاریخ فاطمیان از دیدگاه تقی الدین مقریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مصر مقریزی خلافت فاطمی دعات و جنبش دعوت تشیع اسماعیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱۰ تعداد دانلود : ۹۴۳
تقی الدین احمد مقریزی (766 ـ 845 ق) یکی از مورخان برجسته و صاحبنام مصری است که تالیفات ارزنده ای در زمینه های مختلف تاریخ و فرهنگ اسلام دارد و به دلیل علاقه به اسلام و مصر، در پویش های تاریخی خود به دوران خلافت فاطمیان در سده های چهارم تا ششم هجری، از جهات مختلفی پرداخته است؛ از جمله در بررسی نظامات اداری و فرهنگی مصر و نیز تحولات تاریخی آن در دو کتاب مستقل به نام های «خطط» و «اتعاظ الحنفاء» اطلاعات ارزنده و گاهی نادر از مصر در روزگار خلفای فاطمی داده است. این مقاله کوشیده است به تاثیرات وارده بر مقریزی در طول بررسی و نگارش تاریخ دوران فاطمیان بپردازد؛ برای مثال مسئله انتساب مورخ به خلیفگان اسماعیلی مذهب فاطمی و همدردی او با ایشان، بهره گیری مقریزی از رسالات دست اول اسماعیلیان و بررسی آموزه های آنها تا زمانی که به خاطر پیچیدگی جوهره تعالیم اسماعیلیه و احساسات ضد فاطمی، از همدردی و پیگیری کامل ماجرای جنبش اسماعیلی ـ فاطمی دست شست. در این مقاله که نام اصلی آن «مقریزی و فاطمیان» بوده است، مترجم با ارائه نقد و ملحقات مختصری، به تشریح پاره ای از ابعاد موضوع و بسط مطالبی پرداخته است که نویسنده از آن به اجمال عبور کرده است.
۱۹۴.

نقش امام موسی صدر در ارتقای جایگاه شیعیان لبنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام موسی صدر شیعیان لبنان و انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات شخصیت ها
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۱۸۵۵ تعداد دانلود : ۱۰۳۲
لبنان کشور پیچیده ای است که اقوام، طوایف و گرایش های دینی گوناگون را در خود جای داده است؛ لذا اولویت های طایفه ای حاکم بر جامعه لبنان در عرصه سیاست، موجبات جنگ داخلی بین طوایف را فراهم آورده است. «حاکمیت استعمار در لبنان و همچنین کم توجهی حاکمان سیاسی» به شیعیان، باعث شده است علی رغم تلاش رهبران شیعه و کثرت جمعیت طایفه شیعه نسبت به سایر طوایف، آنها همواره از لحاظ سیاسی در اقلیت بوده، محروم تر از دیگر طوایف باشند. رشد آگاهی شیعیان معاصر لبنان، مدیون تلاش های امام موسی صدر بوده است و تلاش های وی در عرصه سیاسی و اجتماعی و همچنین تاثیرات ناشی از انقلاب اسلامی ایران، شیعیان لبنان را به یکی از قدرتمندترین طوایف این کشور تبدیل نموده است. نویسنده در این مقاله «در صدد است ضمن بررسی» وضعیت شیعیان لبنان تا قبل ورود امام موسی صدر به صحنه سیاسی اجتماعی این کشور، تاثیرات عملی حضور امام موسی صدر بر جایگاه شیعیان لبنان را برجسته سازد.
۱۹۹.

رویکرد احساسی - عاطفی به واقعه عاشورا در ایران ( از صفویه تا مشروطه )(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عاشورا تاریخ نگاری صفویه عزاداری امام حسین (ع) مقاتل روضه الشهدا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۲۴۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۱۰
واقعه عاشورا به سبب جایگاه ویژه آن در تاریخ اسلام، به ویژه تاریخ تشیع، در طول تاریخ مورد عنایت بسیاری از مورخان تاریخ اسلام و مقتل نویسان بوده است؛ اما با گذشت زمان و گسترش مراسم عزاداری و سوگواری، به ویژه از دوره حاکمیت فراگیر دولت شیعی صفویه، به دلایل گوناگون، برداشت های گوناگونی از این واقعه شده و یا بر برخی از برداشت ها تاکید بسیار شده است؛ بر این اساس پژوهش حاضر به مطالعه و جریان شناسی تاریخی مهم ترین و مشهورترین قرائت از واقعه عاشورا، یعنی قرائت سوگوارانه و احساسی ـ عاطفی از دوران صفویه تا مشروطه پرداخته و پس از ارائه پیشینه این قرائت، به مهم ترین ویژگی های آن می پردازد. در ادامه، زمینه ها و عوامل ترویج این برداشت، مورد بررسی قرار گرفته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان