درخت حوزه‌های تخصصی

هدف این پژوهش، مطالعه میزان رضایت گردشگران میراث و عوامل مؤثر بر آن از مجموعه جهانی شیخ صفی الدین اردبیلی بوده است. شرکت کنندگان 400 نفر از گردشگران مراجعه کننده به مجموعه جهانی شیخ صفی بودند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه شامل سؤالاتی در مورد انگیزه های بازدید از مجموعه، میزان رضایت از بخش های مختلف مجموعه و خدمات ارائه شده بود که بعد از نهایی شدن با نرم افزار SPSSمورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که رضایت گردشگران از مجموعه جهانی بسیار پایین است و در حد نام و اندازه محوطه جهانی نیست. عدم رضایت به ویژه در میان قشر فرهیخته جامعه بازدید کننده بسیار بالا است. این تحقیق نشان می دهد که رضایت گردشگران از محوطه های میراث، برای متولیان و مسئولان میراث فرهنگی کشور تا حال، موضوعیت نداشته و امر مهمی تلقی نشده است.

در این پژوهش با استفاده از مدل ارزیابی فیزیکی ژئوسایت ها (GAM) که پتانسیل ایجاد برنامه ریزی پایدار و مدیریت میراث های طبیعی و تبدیل آن ها به مقاصد گردشگری را مدنظر قرار می دهد، ژئوسایت های توده کوهستانی شاهو مورد ارزیابی قرار گرفت. این مدل بر پایه مدل های ارزیابی که قبلا ارائه شده و از طریق دو گروه ارزش های اصلی و ارزش های مکمل به ارزیابی ژئوسایت ها می پردازد. در ارزیابی کلی ژئوسایت های کوهستان شاهو، ژئوسایت های غار قوری قلعه، دره سیروان و سراب روانسر به ترتیب امتیاز 5/20، 75/16 و 5/16 را کسب کردند و به عنوان برترین ژئوسایت ها برای کاربری های ژئوتوریستی تعیین شدند. بر مبنای نتایج پژوهش ژئوسایت ها از ارزش علمی- آموزشی و زیبایی شناختی تقریباً مناسبی برخوردارند، اما به لحاظ ارزش های گردشگری ژئوسایت های منطقه مورد مطالعه وضعیت مطلوبی ندارند. همچنین از دید حفاظتی، حفاظت از ژئوسایت ها به صورت بالفعل صورت نمی گیرد و دلیل سالم ماندن این سایت ها، ناشناخته بودن آن ها می باشد. در نهایت می توان گفت که علاوه بر سایر ارزش های طبیعی و فرهنگی کوهستان شاهو، این منطقه می تواند چشم انداز مناسبی برای توسعه پایدار ژئوتوریسم فراهم کند.

ژئوتوریسم بخشی از توریسم طبیعی است که تکیه بر منابع طبیعی و زمینشناسی دارد. ژئوسایتها و ژئومورفوسایتها بهعنوان زیربنای تنوع زمینشناختی همیشه مدنظر گردشگران ژئومورفولوژی و زمینشناسی بوده است. از این رو برای پتانسیلیابی ژئوتوریسم یک منطقه و یا قابلیتسنجی توریستی ژئوپارکها، در ایران و جهان محققین همواره به دنبال ارزیابی ژئوسایتها و ژئومورفوسایتهای آن منطقه بودهاند. هدف از تحقیق حاضر، بررسی روشهای ارزیابی موجود و معرفی یک روش جامع برای مناطق ژئومورفوتوریسمی در ایران است. روششناسی تحقیق بر مبنای تطبیقی - تحلیلی است. به این صورت که تعداد زیادی از روشهای ارزیابی ژئوسایتها و ژئومورفوسایتها را تا سال 2015 ،گردآوری و کنار هم قرار داده و با مقایسه آنها، نقاط ضعف و قوت آنها استخراج و یک روش کاملتری که بتواند نواقص را برطرف کند معرفی میشود. آنچه از تحقیق حاضر برمیآید این است کهروش کومانسکو کاملترین روش برای ارزیابی ژئومورفوسایتها در حال حاضر میباشد، با ذکر این نکته که در ارزیابی نقش خدماتی ژئومورفوسایتها ضعیف عمل کرده است. روشهای پرالونگ، لویس کوبالی کوا، بریلها و فاسولاس در مرتبههای بعدی اهمیت قرار میگیرند، هرچند آنها نیز در قسمتهایی تمام پتانسیل یک ژئومورفوسایت را نشان نمیدهند. اکثر روشهای کار شده در ایران روشی جامع برای ارزیابی ژئومورفوسایتها نیست. به همین منظور روشی برای ارزیابی ژئوسایتها و ژئومورفوسایتها پیشنهاد میشود تا نواقص موجود در روشهای قبلی مرتفع گردد.