شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر بحران آب در استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا سال ۲۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۷۷
13 - 29
حوزه های تخصصی:
آب یکی از عناصر اصلی زندگی است و با رشد جمعیت و توسعه فعالیت های صنعتی، کشاورزی و خدماتی تقاضا برای آن به صورت روزافزون افزایش یافته و تأمین آب را بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک به یکی از چالش های اساسی تبدیل می کند. از حدود شش دهه اخیر افزایش جمعیت و فعالیت های اقتصادی در استان اصفهان موجب افزایش شدید استفاده از منابع آب شده که از دو دهه اخیر نشانه هایی از بحران آب نظیر قطع شدن کامل جریان رودخانه زاینده رود، خشکی تالاب گاوخونی و فرونشست دشت ها از جمله در سطح شهر اصفهان که موجب خسارت به منازل مسکونی و اماکن عمومی و گردشگری شده است، بیکاری کشاورزان در پایین دست به دلیل عدم وجود آب کافی و اعتراضات سیاسی اجتماعی بروز کرده است. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر در بروز این وضعیت در این استان می باشد. برای این منظور ابتدا با استفاده از مطالعات کتابخانه ای زمینه های بروز بحران آب از جنبه تئوریک احصاء و سپس از طریق مصاحبه با کارشناسان و مدیران ارشد و متخصصان حوزه آب در استان اصفهان این موارد که شامل 7 عامل اصلی و 27 عامل فرعی بودند، دسته بندی گردید و در ادامه و به منظور پالایش نهایی و رتبه بندی این عوامل با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، پرسشنامه ای طراحی گردید و با مراجعه به 15 نفر از خبرگان این امر صورت گرفت که در این مرحله عواملی که میانگین امتیاز آنها کمتر از 3 بود، حذف شدند و در نهایت 5 عامل اصلی و 16 عامل فرعی شناسایی و رتبه بندی شدند. نتایج نشان می دهد که عوامل اصلی مؤثر بر بحران آب در استان اصفهان به ترتیب شامل: عوامل سیاسی، انسانی، کشاورزی، صنعتی- خدماتی و اقلیمی می باشند.