علیرضا باغبان پرشکوهی

در این تحقیق رابطه دست برتری و توانایی چرخش ذهنی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور 87 آزمودنی (45 دختر و 42 پسر) با میانگین سنی یازده سال و یک ماه و پنج روز که در مقطع پنجم ابتدایی به تحصیل اشتغال داشتند، بصورت تصادفی انتخاب شدند. نمونه مزبور از میان 4 مدرسه ابتدایی (2 مدرسه دخترانه و 2 مدرسه پسرانه) از طریق نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده جهت دست برتری، آزمون چاپمن (1987) و برای چرخش ذهنی آزمون آنلاین پی (2000) بود. برای تجزیه و تحلیل داده های آماری پژوهش از تحلیل واریانس دوراهه و آزمون ناپارامتریک خی دو استفاده شد. نتایج نشان داد که بین دست برتری دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد (p=0.95). نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که عملکرد دو سو توانها در آزمون چرخش ذهنی نسبت به دانش آموزان چپ دست و راست دست در سطح بالاتری قرار دارد که از لحاظ آماری (p=0.003) معنادار است.

هدف: بررسی رابطه دست برتری خانوادگی و توانایی چرخش ذهنی که به دلیل وجود نظریه های مطرح ژنتیکی و محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. روش: در پژوهش علی – مقایسه ای حاضر، 136 آزمودنی که در کلاس پنجم ابتدایی تحصیل می کردند (68 پسر و 68 دختر) به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. میانگین سنی آزمودنی ها 11 سال و نه ماه بود. این دانش آموزان با استفاده از آزمون دست برتری چاپمن، آزمون آن لاین چی و آزمون محقق ساخته دست برتری خانوادگی مورد ارزیابی و سنجش پس رویدادی قرار گرفتند. یافته ها: تحلیل نتایج با استفاده از روش تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که اثر دست برتری خانوادگی بر توانایی چرخش ذهنی در سطح 005/0=α معنادار است (0015/0=p و 696/3=F). همچنین، اثر دست برتری خانوادگی (براساس جنسیت) بر توانایی چرخش ذهنی نیز تفاوت معناداری نشان داد (006/0=p و 006/3=F). نتیجه گیری: بر اساس آزمون های تعقیبی، بررسی نتایج، نظریه دست برتری آنت را تایید نکرد، اما دخالت عوامل محیطی و مدل سیستمی را در دست برتری مورد تایید قرار داد.

زمینه: مطالعات بسیاری نشان داده اند که توانش های فضایی با موفقیت تحصیلی مرتبط هستند و سطح فعالیت های فضایی در کودکی پیش بینی کننده این توانایی در بزرگسالی است. اما مسئله اصلی اینست، عملکرد و سرعت عمل چرخش ذهنی در دانش آموزان دختر و پسر پایه های تحصیلی مختلف چگونه است؟ هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تحول چرخش ذهنی دانش آموزان بود. روش: پژوهش از نوع توصیفی بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان مدارس ابتدایی و متوسطه شهرستان آبیک در سال تحصیلی 96-95 بود، که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای 400 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند (203 پسر و 197 دختر). ابزار پژوهش عبارتند از: آزمون رایانه ای چرخش ذهنی گانیس و کیویت (2015). تحلیل داده ها با آزمون تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی توکی انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد توانایی چرخش ذهنی کودکان در پایه های تحصیلی اول تا یازدهم صعودی و معناداری بود (0/000= p ). در هر دو شکل آزمون، دانش آموزان پسر نسبت به دختر بهتری بودند (0/001= p عملکرد و 0/008= p سرعت عمل). الگوی تحول چرخش ذهنی حاکی از تمایز بیشتر عملکرد دانش آموزان پایه های چهارم تا ششم بود، لکن در سرعت عمل روند کاهش سرعت از کلاس اول تا ششم و سپس افزایش سرعت در پایه های بالاتر ملاحظه شد. نتیجه گیری: الگوی تحول چرخش ذهنی می تواند زمینه ای مناسب برای برنامه های آموزشی هدفمند باشد.