حسین رضی

بعد از طرح مفهوم اقتصاد مقاومتی و ابلاغ آن از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران، برنامه های گوناگونی در سازمان صدا و سیما برای ترویج و نهادینه سازی اقتصاد مقاومتی تولید و پخش می شود. ولی به نظر می رسد که شبکه های رادیو و تلویزیونی سازمان صدا و سیما از یک الگوی یکسان و منسجمی به عنوان راهبرد ترویجی اقتصاد مقاومتی پیروی نمی کنند و برنامه ها بیشتر به معرفی یک کارآفرین موفق و یا به تصویر کشیدن یک شرکت دانش بنیان خلاصه می شود. در این پژوهش با استفاده از اسناد و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و نظر کارشناسان و متخصصان حوزه اقتصاد و رسانه، درصددیم الگوی مناسب و مطلوبی برای تولید و پخش برنامه های رادیویی در راستای ترویج اقتصاد مقاومتی طراحی کنیم. در این پژوهش ابتدا اسناد، سخنرانی ها و سایر منابع مربوط به حوزه اقتصاد مقاومتی با روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی بررسی شد و یافته ها با روش تحلیل مضمون سازمان دهی شد سپس با 14 نفر از اقتصاددانان، جامعه شناسان، اساتید حوزه ارتباطات و رسانه، برنامه سازان رادیو و سیاست گذاران سازمان صدا و سیما مصاحبه به عمل آمد و داده های به دست آمده از مصاحبه ها کد گذاری و مقوله بندی شد. در نهایت در این پژوهش به الگویی مفهومی رسیدیم که دارای دو الزام، «اعتماد سازی و اعتبار افزایی بین مخاطب و رسانه» و «ایجاد هم نگری بین مخاطب و رسانه» است همچنین شامل چهار فرایند: «آگاه سازی و متوجه سازی افکار عمومی به مسائل اقتصادی، آموزش دهی و تربیت گری، سنجش گری و ارزیابی پیام و تعامل با محیط پیرامون جهت ترویج مفاهیم اقتصاد مقاومتی» است.

از آنجا که سازمان های رسانه ای در فضایی پیچیده و متغیر فعالیت می کنند نیازمند نقشه راهی هستند تا به کمک آن بتوانند این فضا را مدیریت کرده و در مقابل تغییرات ناگهانی آن از خود واکنش مناسب نشان دهند. سیاست گذاری در سازمان های رسانه ای می تواند نقش مهمی در این خصوص ایفا کند. در این تحقیق فرایند سیاست گذاری در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مطالعه گردیده و آسیب های موجود در نظام فعلی سیاست گذاری به روش تحلیل تم بررسی شده است. تحقیق حاضر با استفاده از روش کیفی با انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با دوازده نفر از مدیران ارشد سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و همچنین اساتید و نخبگان رسانه که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند انجام گردید. با توجه به تجزیه و تحلیل مضمون (تم) پاسخ های ارائه شده به نظر می رسد که این آسیب ها را بتوان در سه دسته آسیب های ساختاری، زمینه ای و محتوایی دسته بندی کرد. از جمله این آسیب ها در فرایند سیاست گذاری سازمان صدا و سیما می توان به شکل گیری سیاست های کلان در طیف کوچکی از مدیران داخل سازمان، عدم شفافیت قوانین در خصوص شورای سیاست گذاری سازمان و همچنین عدم پای بندی ساختار مدیریتی به تغییر در پیش فرض های کنونی راجع به محیط سازمان اشاره کرد.