شهین مجیری

مقدمه : امروزه در محیط اینترنت هر فرد می تواند با هر سطح دانشی به عنوان تولید و توزیع کننده اطلاعات عمل کند و تفاوت این رسانه با بسیاری از رسانه های سنتی انتقال اطلاعات، عدم امکان کنترل بر محتوی اطلاعات منتشر شده در شبکه اینترنت می باشد وهمین امر باعث شده کیفیت اطلاعات از جمله در حوزه سلامت مورد تردید قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر تعیین کیفیت وب سایت های فارسی حوزه افسردگی بود. روش کار : پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی و از نوع کاربردی است. جامعه پژوهش شامل 14 وب سایت فارسی حوزه افسردگی بود که توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی ایجاد شده بودند. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی استاندارد وب مد کوال بود. وب سایت های مورد مطالعه بر اساس شاخص های محتوای اطلاعات، اعتبار منابع، طراحی، دسترس پذیری و قابلیت استفاده، پیوندها، پشتیبانی از کاربر و محرمانگی اطلاعات ارزیابی شد که حداکثر امتیاز برای هر وب سایت 83، حداقل آن صفر و امتیاز متوسط 5/41 بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای درنرم افزار SPSS استفاده شد و یافته ها به صورت میانگین امتیاز و نمره مطلوب ارائه شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد وب سایت های فارسی درحوزه افسردگی در شاخص های اطلاعات (میانگین امتیاز 6/6)، اعتبار منابع (میانگین امتیاز2/4)، دسترس پذیری (میانگین امتیاز1/2)، پیوندها (میانگین امتیاز 5/1)، پشتیبانی کاربر (میانگین امتیاز 9/3) و محرمانگی اطلاعات (میانگین امتیاز 5/2) از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده و امتیاز آن ها کمتر از میانگین امتیاز متوسط بود و تنها در شاخص طراحی (میانگین امتیاز 9) از امتیاز مناسب و بالاتر از میانگین برخوردار بودند. از بین وب سایت های مورد بررسی، وب سایت انجمن روانشناسی ایران بهترین، و وب سایت افسردگی از نظر امتیاز کلی ضعیف ترین وب سایت بود. نتیجه گیری: اطلاعات وب سایت های فارسی در حوزه افسردگی برای استفاده کاربران از کیفیت لازم برخوردار نیستند. بنابراین توصیه می شود کاربران در زمینه افسردگی از فهرست رتبه بندی شده وب سایت های این حوزه بهره بگیرند یا با راهنمایی متخصصان، اطلاعات مورد نظر خود در اینترنت را بازیابی نمایند .

مقدمه: از جمله حوزه های سلامت که افراد بسیاری به دنبال کسب اطلاعات در مورد آنها در اینترنت هستند حوزه اختلالات اضطرابی است. این اختلالات با کاهش کیفیت زندگی، احتمال افزایش ابتلا به بیماری های مختلف را به دنبال دارد. لذا ارزیابی اطلاعات مبتنی بر وب در مورد این اختلالات با توجه به گستردگی ابتلا در سراسر دنیا و همچنین در ایران، به منظور تعیین وب سایت های معتبر از نظر اطلاعات ضروری به نظر می رسد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر ارزیابی وب سایت های فارسی حوزه اختلالات اضطرابی بر اساس ابزار WebMedQual بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی و از نوع مطالعات کاربردی است. به منظور گردآوری داده ها از سیاهه وارسی مبتنی بر مقیاس استانداردWebMedQual که با نظر متخصصان حوزهای روانشناسی، کتابداری و طراحی وب سایت بومی سازی شد استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 15 وب سایت فارسی حوزه اختلالات اضطرابی در اسفند ماه 1391 خورشیدی بود که مطالب تخصصی در خصوص اضطراب و وسواس ارائه می دادند. حداکثر امتیاز برای هر وب سایت 83 ، حداقل آن صفر و امتیاز متوسط 5/41 بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS نسخه 18 استفاده شد و یافته ها به صورت میانگین امتیاز و نمره مطلوب ارائه گردید. یافته ها: بر اساس مقیاس WebMedQual میانگین امتیاز وب سایت های فارسی حوزه اختلالات اضطرابی در 6 شاخص محتوای اطلاعات(18/2±40/7)، اعتبار منابع(11/2±10/5)، دسترس پذیری و قابلیت استفاده(37/0±23/2)، پیوندها(09/1±37/1)، پشتیبانی از کاربر(33/1±57/4) و محرمانگی اطلاعات(95/2±07/3) ضعیف و کمتر از متوسط و تنها در شاخص طراحی(29/1±27/9) بالاتر از امتیاز متوسط بود. برترین وب سایت در حوزه اختلالات اضطرابی وب سایت های «انجمن روان شناسی بالینی ایران» و «روان یار» با 5/38 امتیاز و ضعیف ترین وب سایت «یک فراکاو» با 5/25 امتیاز بودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده ضروری است کاربران هنگام استفاده از اینترنت، به مطالب موجود در این محیط به دیده انتقادی نگریسته و بدون در نظر گرفتن معیارهای اعتبار یک منبع، به آن اعتماد نکنند.

مقدمه: رابط کاربر در حقیقت بخشی از نرم افزار و یا به عبارتی محیطی در نظام های رایانه ای اعم از پایگاه ها ، نرم افزارها، سایت ها و ... است که میان ماشین و کاربر تعامل ایجاد می کند. سنجش میزان رضایت کاربران از محیط رابط نرم افزار می تواند تا حد زیادی میزان موفقیت آن نرم افزار را مشخص کند. این پژوهش با هدف، مقایسه ی میزان رضایت کتابداران از محیط رابط نرم افزار های کتابخانه ای شهر اصفهان در سال 1389 انجام گرفت. روش بررسی: مطالعه ی حاضر از نوع تحلیلی و جامعه ی مورد مطالعه، کتابداران کتابخانه های شهر اصفهان (شامل کتابخانه های دانشگاه های دولتی ، آزاد، پیام نور، نهاد کتابخانه های عمومی، شهرداری، علمی-کاربردی و غیر انتفاعی) بود که طبق آمارهای به دست آمده حدود 650 نفر بودند. در این تحقیق از روش نمونه گیری طبقه ای سهمیه ای استفاده شد که تعداد نمونه 242 نفر تعیین گردید. نرم افزارهایی که در این پژوهش مقایسه شدند شامل: نرم افزار پیام مشرق، پارس آذرخش، نمایه، نوسا و کاوش بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه ی استاندارد (QUIS یا Questionnaire for user interaction satisfaction) بود که پیش تر در پژوهش دیگری روایی و پایایی آن نیز به تأیید رسیده بود و ضریب Cronbach¢s alpha محاسبه شده برای آن و میزان پایایی پرسش نامه 76/0 بود. جهت تحلیل داده ها ازآمار توصیفی (درصد و میانگین) و نیز آمار تحلیلی از جمله آزمون های ANOVA و همگونی واریانس و از آزمون های تعقیبی Dante و Tukey برای تحلیل واریانس های ناهمگون در نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: کتابداران کاربر نرم افزار نوسا از لحاظ وضعیت کلی نرم افزار (با میانگین 4)، صفحه نمایش اطلاعات (با میانگین 79/3)، واژگان و پیام های رابط کاربر (با میانگین 61/3)، راهنمای رابط کاربر نرم افزار (با میانگین 64/3)، قابلیت ها و امکانات رابط کاربر (با میانگین 76/3) نسبت به کتابداران کاربر سایر نرم افزارهای مورد بررسی رضایت بیشتری داشتند. رشته ی تحصیلی کتابداران (رشته ی کتابداری، رشته ی غیر کتابداری) تأثیری بر میزان رضایت کتابداران از نرم افزار کتابخانه ای نداشت. مقطع تحصیلی بر میزان رضایت کتابداران از نرم افزار کتابخانه ای مؤثر بود. با افزایش سابقه ی کار، میزان رضایت کتابداران از نرم افزار افزایش یافت. نتیجه گیری: رضایت کاربران نرم افزار نوسا از شش ویژگی مورد مقایسه ی نرم افزارهای کتابخانه ای در این پژوهش یعنی وضعیت کلی نرم افزار، صفحه نمایش اطلاعات، واژگان و پیام های رابط کاربر، یادگیری رابط کاربر و راهنمای رابط کاربر در سطح بالاتری نسبت به سایر نرم افزارهای کتابخانه ای قرار داشت. پارس آذرخش و کاوش در رتبه ی دوم و پیام و نمایه در رتبه ی سوم قرار گرفتند. از آن جایی که کتابداران بیشترین ساعات کاری خود را با نرم افزار کتابخانه ای کار می کنند، رضایت آن ها از سهولت و راحتی یا به عبارت بهتر ارتباط با محیط رابط کار در نرم افزار تأثیر زیادی بر موفقیت شرکت های طراح نرم افزارهای کتابخانه ای دارد. بنابراین بخش پشتیبانی و آموزش این شرکت ها باید در جلسات منظم به بررسی عوامل مؤثر بر رضایت کتابداران از نرم افزارهای کتابخانه ای خود بپردازند و از نظرات کتابداران در طراحی های خود استفاده نمایند.

مقدمه: شاخص های ارزیابی پایگاه های اطلاعاتی شامل؛ شاخص های مدیریتی، فنی، محتوایی و جستجو است و ویژگی های جستجو یکی از مهم ترین شاخص های مذکور می باشد. پژوهش حاضر، ویژگی های جستجو در پایگاه های اطلاعاتی پیوسته در وب سایت کتابخانه ی مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از لحاظ درون داد و برون داد جستجو بر اساس معیارهای بین المللی را مورد شناسایی قرار داده است. روش بررسی: مطالعه ی حاضر توصیفی- پیمایشی بود که در سال 1387 انجام گرفت. جامعه ی پژوهش 7 پایگاه اطلاعاتی پیوسته ی موجود در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. در این بررسی ویژگی های جستجو از لحاظ درون داد و برون داد این پایگاه ها با استفاده از چک لیست استخراج شده از معیارهای بین المللی شامل معیار 12-K Maryland، معیار ارزیابی Ovid، ارزیابی DBMS و ابزار ارزیابی Gulliver بررسی شد. روایی چک لیست به تأیید متخصصین رشته رسید و در نهایت داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Excel در سطح آمار توصیفی با شاخص های درصد و فراوانی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: با مقایسه ی مطابقت ویژگی های درون داد جستجو در پایگاه های اطلاعاتی موجود در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با معیارهای بین المللی، مشخص شد که پایگاه Ovid 100 درصد با معیارهای مورد نظر مطابقت داشت؛ در حالی که پایگاه MD Consult، با 52/51 درصد مطابقت در پایین ترین سطح بین پایگاه های مورد مطالعه قرار گرفته است. با مقایسه ی مطابقت ویژگی های برون داد جستجو در پایگاه های اطلاعاتی موجود در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با معیارهای بین المللی مشخص شد که پایگاه Ovid 100 درصد با معیارها مطابقت داشته و در بین پایگاه های مطالعه شده بالاترین امتیاز را دارد؛ در حالی که پایگاه MD Consult با90/61 درصد مطابقت در پایین ترین سطح بین پایگاه های مورد مطالعه قرار گرفته است. نتیجه گیری: ویژگی های جستجوی پایگاه اطلاعاتی Ovid 100 درصد با معیارهای بین المللی مطابقت داشت و پایگاه MD Consult با 33/57 درصد انطباق در پایین ترین سطح انطباق با معیارهای بین المللی قرار دارد. سایر پایگاه ها نیز در سطح بالایی قرار دارند که البته می توان پس از بررسی سایر ویژگی ها مانند فنی، مدیریتی و محتوایی این پایگاه ها به تصمیم گیری در خصوص اشتراک یا قطع اشتراک آن ها پرداخت.

مقدمه: افزایش حجم اطلاعات در علوم مختلف از جمله پزشکی، اطلاع رسانان را برآن داشته است تا با ارایه ی راهکارهای مؤثر، راه دستیابی به اطلاعات را برای رشته های پزشکی و پیراپزشکی فراهم سازند. بنابراین، هدف پژوهش حاضر تعیین میزان آشنایی و استفاده ی پزشکان بیمارستان های آموزشی شهر اصفهان با کتابخانه ی ملی دیجیتال پزشکی ایران (Iranian national medical digital library یا INMDL) بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه ی توصیفی- پیمایشی بود که در جامعه ی پزشکان شاغل در 9 بیمارستان آموزشی شهر اصفهان انجام شد. بر اساس جدول تعیین حجم نمونه ی Morgan از بین 500 پزشک شاغل در 9 بیمارستان، 217 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه ی محقق ساخته بود که روایی آن مورد تأیید 4 نفر از استادان رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی قرار گرفت و جهت تأیید پایایی آن پس از پرسش نامه ها بین 10 نفر از اعضای جامعه به صورت آزمایشی توزیع و Cronbach's alpha آن محاسبه شد که برابر با 87/0 بود. تحلیل داده ها بر اساس پاسخ های 127 پرسش نامه ی تکمیل شده و در نرم افزار 18SPSS انجام شد. یافته ها: آشنایی و استفاده ی پزشکان از پایگاه های مجلات الکترونیک، بانک های الکترونیک جامع و پایگاه کتاب های الکترونیک INMDL بسیار کم بود. ضمن اینکه در میان منابع الکترونیکی در ابتدا مجلات الکترونیکی، سپس بانک های اطلاعاتی و در نهایت کتاب های الکترونیکی مورد استفاده قرار گرفتند. بین میزان آشنایی و همچنین میزان استفاده ی پزشکان با درجه ی تحصیلی ایشان رابطه ی معنی دار وجود داشت. بین دو متغیر آشنایی و استفاده از منابع الکترونیک INMDL همبستگی زیاد مشاهده شد. در میان پایگاه های مجلات الکترونیکی (Science direct)، پایگاه های کتاب های الکترونیکی (MD consult) و بانک های اطلاعاتی (MD consult) بیشترین استفاده را داشتند. مهم ترین شیوه ی آشنایی پزشکان با INMDL راهنمایی کتابداران بود. نتیجه گیری: با توجه به لزوم اطلاع رسانی و آموزش به پزشکان، باید کتابداران کتابخانه های بیمارستانی و دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی نقش فعال تری در اطلاع رسانی و آموزش شیوه های جست وجوی اطلاعات به جامعه ی پزشکان ایفا کنند. در این راستا و با توجه به مشکل کمبود وقت برای پزشکان متخصص، آموزش استفاده از امکانات خدمات آگاهی رسانی (Alert) و RSS برای ایشان ضروری به نظر می رسد. همچنین پیشنهاد می شود در صورت لزوم با به کارگیری نیروهای متخصص در کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، امکان آموزش فردی برای پزشکان فراهم شود.

مقدمه: سرعت تحولات در عرصه فن آوری اطلاعات، حجم عظیم اطلاعات، تنوع محمل های اطلاعاتی و نیازهای اطلاعاتی روزافزون، همگامی کتابداران با این تحولات به منظور پاسخ گویی سریع، صحیح و با کیفیت به نیازهای کاربران را می طلبد. برنامه ریزی برای آموزش کتابداران در گرو انجام مطالعات دقیق نیازسنجی است و این پژوهش با هدف نیازسنجی دوره های آموزش ضمن خدمت کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان انجام گرفته است.روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی است و به شیوه پیمایشی در سال 1387 انجام گرفته است. جامعه پژوهش را کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان که به شیوه سرشماری انتخاب شدند و تعداد آن ها 180 نفر بود، تشکیل دادند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته انجام شد و در نهایت تحلیل داده های 142 پرسش نامه عودت داده شده با نرم افزار SPSS صورت گرفت. روایی پرسش نامه با نظر خواهی از استادان و پایایی آن با محاسبه Cronbach’s alpha برابر با 0.82 سنجیده شد.یافته ها: نتایج نشان داد بیشترین میزان نیاز در حوزه آموزش ضمن خدمت عبارت از آشنایی با شیوه های جستجوی اطلاعات در اینترنت، اصول مهارت های ارتباطی کتابداران و آشنایی با بانک های اطلاعاتی و جستجو در آن ها و روش تحقیق در کتابداری و اطلاع رسانی هستند.نتیجه گیری: می بایست اولویت ارایه آموزش های ضمن خدمت در کتابخانه ها به موارد ذکر شده در یافته ها اختصاص یابد و این دوره ها با محتوای آموزشی غنی، مدرسان متخصص و به طور مداوم در کتابخانه ها اجرا شود و مورد ارزیابی قرار گیرد.

"مقدمه : میزان پیشرفت علمی، فنی و اقتصادی یک جامعه با میزان تولید اطلاعات و دستیابی مدیران، پژوهشگران و کارشناسان به آن اطلاعات، به طور مستقیم ارتباط دارد بنابراین پژوهش حاضر به تعیین ضرورت مشارکت کارکنان و اطلاع رسانان پزشکی در تحقیقات مصوب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از دیدگاه مجریان طرح ها در سال 1382 پرداخته است . روش بررسی : این پژوهش، از نوع کاربردی و از دسته مطالعات توصیفی می باشد. جامعه پژوهش کلیه مجریان طرح های مصوب پژوهشی سال 1382 حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بوده که از بین 420 مجری طرح های مصوب تعداد 96 نفر طبق نمونه انتخاب شدند . جمع آوری اطلاعات در این پژوهش با استفاده از پرسشنامه انجام شد و پس از تکمیل، پاسخ های داده شده به سوالات پرسشنامه وارد کامپیوتر گردید و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS به تحلیل اطلاعات پرداخته شد. برای سنجش اعتماد یا پایایی پرسشنامه از ضریب Cronbach Alfa و برای سنجش روایی از روایی صوری و محتوایی استفاده شد. یافته ها : نتایج پژوهش نشان داد که 3/81 درصد از مجریان طرح های پژوهشی سال 1382 اظهار نظر کرده بودند که حضور کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی در تیم های تحقیقاتی لازم است . نتیجه گیری : با توجه به دیدگاه مثبت اکثر مجریان طرح های تحقیقاتی پیشنهاد شد از این نیروها در تیم های تحقیقاتی، مشابه مشاورین آمار ، استفاده شود ."

"مقدمه: در عصر حاضر، اطلاع رسانی از وظایف مهم کتابخانه ها به شمار می رود و هر کتابخانه باید خود را با گسترش روز افزون اطلاعات هماهنگ سازذ. بنابراین دست اندر کاران کتابخانه های دانشگاهی برای دستیابی به اهداف اطلاع رسانی خود و در اختیار گذاشتن بهینه اطلاعات به مراجعین، بایستی به مساله رضایت شغلی کتابداران بپردازد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف اندازه گیری میزان رضایت در بین کتابداران دانشگاههای علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان، به بررسی میزان تاثیر عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کتابداران انجام شد. مواد و روشها: این مطالعه از نوع پیمایشی می باشد. جمعیت مورد مطالعه در این پژوهش تمام کتابدارانی (150 نفر) بودند که با مدرک فوق دیپلم و بالاتر در رشته کتابداری و یا با سمت کتابدار در 19 کتابخانه دانشگاه علو مپزشکی اصفهان و 9 کتابخانه دانشگاه اصفهان مشغول کار بودند. در این پژوهش نمونه گیری انجام نشد و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بود. نتایج به وسیله نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت. برای تحلیل داه ها از روشهای آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. نتایج: میانگین رضایت از امکانات رفاهی محیط کار، امکانات آموزشی و ارتقاء و ماهیت شغلی در بین کتابداران دانشگاه علوم پزشکی بیشتر از کتابداران دانشگاه اصفهان بود. و بین میانگین رضایت از قوق و مزایا، سرپرستی کتابخانه ها و رابطه با همکاران بین کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان دانشگاه اصفهان تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در ارتباط با میزان رضایت از سرپرستی و رابطه با همکاران، مردان نسبت به زنان رضایت بیشتری نشان دادند. در میزان رضایت کتابداران بر اساس رشته تحصیلی، تنها تفاوت از نظر میزان رضایت از امکانات رفاهی محیط کار بود کتابدارانی که رشته تحصیلی آنها کتابداری بود از این نظر رضایت بیشتری نشان دادند. رضایت کلی شغلی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان(با میانگین16/100) بیشتر از رضایت کلی شغلی کتابداران دانشگاه اصفهان (9/86) می باشد. بحث: با توجه به اینکه بر اساس پرسشنامه بایستی میزان جمع کل نمره رضایت شغلی برابر با عدد 9275 بوده باشد ولی جمع کل نمره کسب شده از کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان 1338 نمره بیشتر از نصف و جمع کل نمره کسب شده از کتابداران دانشگاه اصفهان می باشد. در نهایت می توان گفت کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نسبت به کتابداران دانشگاه اصفهان رضایت بیشتری از شغل خود دارند. "