حبیب الله ابوالحسن شیرازی

خلیج فارس به دلیل موقعیت ژئواکونومیک و ژئواستراتژیک خود همواره مورد توجه قرار داشته است. افزایش مصرف انرژی جهان همزمان با افول ذخایر نفتی سایر نقاط جهان روز به روز بر اهمیت خلیج فارس به عنوان اصلی ترین مرکز تامین انرژی جهان می افزاید.انرژی تاثیر مستقیم بر رشد اقتصاد و به تبع آن رفاه و امنیت ملی کشورها دارد و آمریکا به عنوان بزرگترین مصرف کننده انرژی جهان شدیدا از تغییرات و نوسانات در عرضه انرژی متاثر خواهد شد. لذا دستیابی به انرژی مطمئن ومستمر جزء منافع حیاتی ایالات متحده به شمار می رود. از سویی دیگر نقش انرژی در ساختار امنیتی خلیج فارس نیز قابل چشم پوشی است. نفت در ثبات سیاسی، رفاه اقتصادی و نهایتا بقای کشورهای خلیج فارس نقش کلیدی ایفا می کند.از آنجا که امنیت هم برای تولید کنندگان و هم برای مصرف کنندگان انرژی -و مهمترین مصرف کننده یعنی ایالات متحده- نقش بنیانی و اساسی دارد لذا در این مقاله رابطه بین انرژی و امنیت در منطقه خلیج فارس و ارتباط آن با ایالات متحده مورد بررسی قرار می گیرد و پس از آن یک الگوی امنیت مشارکتی برای خلیج فارس با توجه به واقعیت های کنونی و در جهت تامین منافع اغلب کشورها ارایه می گردد.

"آسیای میانه به عنوان بخشی از گستره حوزه تمدنی ایران، از جایگاه ویژه ای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است. وجود اشتراکات و پیوندهای تاریخی، فرهنگی بین ایران و آسیای میانه و نیز پتانسیل های عظیم نفت و گاز، بازار مناسب برای کالاهای ایرانی و از همه مهم تر محصور بودن این منطقه در خشکی و استفاده از قلمرو ایران به عنوان اقتصادی ترین مسیر برای این کشورها، فرصت های بالقوه ای را پیش روی ایران قرار داده و به نوعی موجب شده تا زمینه های مناسبی برای گسترش مناسبات فراهم گردد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ایجاد جامعه مستقل مشترک المنافع تمایل بسیاری از کشورهای قدرتمند منطقه ای و بین المللی، به صورت خواسته یا ناخواسته، به این منطقه جلب گردید. از جمله این کشورها جمهوری اسلامی ایران بود که با توجه به نزدیکی و قرابت های تاریخی و فرهنگی با کشورهای منطقه به تقابلی شدید فرا خوانده می شود. تا جایی که برای دست یابی به حقوق اولیه همسایگی و ذینفع شدن در منافع مشترک باید از مسیر سخت دفع نیروهای بیرونی عبور نماید. براین اساس بررسی شرایط منطقه ای برای شناخت سطح روابط استراتژیک کشور با آن، از ضرورت های اولیه می باشد. در این مقاله مولف با بهره گیری از الگوی نظری به امکان سنجی مناسبات استراتژیک ایران با منطقه و کشورهای کلیدی آن می پردازد."

پس از تحول در نظام دو قطبی ، شاهد بروز خشونت های عظیمی در قاره افریقا بوده ایم . به رغم شعارهایی که در مورد تاثیر فرایند جهانی شدن بر دموکراتیزه شدن جوامع عنوان می گردد ، شاهد بروز خشونتهای متعددی در دهه 90 در قاره افریقا هستیم . تحولات نظام جهانی طی چند دهه اخیر با افزایش تعاملات میان کنشگران دولتی و غیر دولتی ، افزایش نقش کنشگران غیر دولتی در نظام بین المللی ، تاثیر پذیری فزاینده دولت ها از تحولات جهانی و کنش های سایر کنشگران ، کاهش کنترل دولت ها بر فرآیندهای موثر در سطح جهانی و منطقه ای و ملی و فراملی همراه بوده است .