عبدالحسین نیک گهر

اراده عمومی را چگونه می توان بازشناخت؟ این سؤال اصلی هر کشوری است که براساس دموکراسی اداره می شود. ولی ظاهراً سؤالی ساده لوحانه است‘ زیرا کافی است به راءی گیری مبادرت کرد و اراده عمومی را‘ با انتخابی که اکثریت آراء را بدست می دهد‘ اعلام کرد. وقتی که "انتخابها" میان دو چیز باشد‘ وقتی که باید میان جمهوریخواهان و دموکراتها‘ میان "ویگ" (whigs) و "توری" (Tories) صلح و جنگ‘ تسلیم یا پایداری انتخاب کرد‘ شیوه رای گیری مطمئن است. اما همین که لااقل سه "انتخاب شدنی" و سه انتخاب کننده در پیش باشد وضعیت فرق می کند. و اما در امور سیاسی‘ اقتصادی و اجتماعی عموماً با سه انتخاب یا بیشتر سر و کار داریم. کندر سه (Condorcet) بنظر می رسد اولین کسی باشد که مشکل را گوشزد کرده است. و شاید شناخت کارهای او سازمان انتخابات ریاست جمهوری فرانسه را به صرافت انداخته است که در دور دوم فقط دو نامزد در برابر یکدیگر قرار گیرند.