علی سیف زاده

بسیاری از سالمندان دوره پیری را به عنوان دوره تنهایی توصیف و از آن به عنوان یک تجربه ناخوشایند یاد می کنند. با توجه به روند رو به رشد جمعیت سالمندان و اینکه کشورمان تجربه سالمندی را آغاز کرده، پرداختن به نیازهای اجتماعی و شبکه ارتباطی سالمندان حائز اهمیت است. هدف اصلی تحقیق، بررسی انزوای اجتماعی سالمندان شهر تهران و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن بود. این مطالعه مقطعی و از نوع توصیفی است. مطالعه حاضر در سال 1396 و در میان 384 نفر از سالمندان 65 سال و بالای شهر تهران که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بودند، انجام گردید. ابزارگردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه بومی شده سنجش انزوای اجتماعی بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 25 در دو سطح توصیفی و تحلیلی انجام شد. بر اساس یافته های پژوهش میزان انزوای اجتماعی در سالمندان موردمطالعه حدود 62 درصد بود. بررسی ابعاد انزوای اجتماعی این قشر آسیب پذیر نشان داد که دو بعد پیوندهای انجمنی (8/81 درصد) و سرمایه اجتماعی ابزاری (2/78 درصد) بالاترین میزان انزوا را به خود اختصاص داده اند. بخش ساختاری مدل نیز حاکی از آن است که بیشتر مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم مدل تائید شده است. تنها مسیر مستقیم پایگاه اقتصادی-اجتماعی به انزوای اجتماعی تائید نشده است. بالاترین تأثیر را حمایت اجتماعی بر سلامت با ضریب (0.7) داشته است، تمامی متغیرهای تحقیق به استثنای پایگاه اقتصادی – اجتماعی که اثر مستقیم نداشته است، دارای اثر منفی بر روی انزوای اجتماعی بوده اند. بیشترین اثر مستقیم بر انزوای اجتماعی مربوط به متغیر اعتماد اجتماعی با ضریب(0.41- ) می باشد.

زمینه و هدف: فساد مسئله ای است که در تمام ادوار گریبان گیر دستگاه ها و سازمان ها بوده و هسته اندیشه بسیاری از دانشمندان و متفکران اجتماعی و سیاسی را تشکیل داده است. هدف این نوشتار مرور رویکردهای جامعه شناختی فساد است. نبود رویکردهای نظری در مطالعات فساد یکی از ضعف های تحقیقاتی است که به مطالعه پدیده فساد در ایران پرداخته اند. در این مقاله به مسئله فساد در قالب سه پارادایم غالب جامعه شناختی (واقعیت، تعریف و رفتار اجتماعی) پرداخته شده تا از این طریق ضمن آشنا کردن جامعه علمی با مباحث نظری مربوطه، امکان بهره برداری این نظریه ها در پژوهش ها فراهم شود. روش شناسی: روش تحقیق به کار گرفته شده در نوشتار حاضر، روش اسنادی بود که بر اساس مطالعه و بررسی کتب و آثار موجود مسئله فساد مورد تبیین واقع شده است. یافته ها و نتایج: درواقع پارادایم ها به انسان قدرت تجزیه وتحلیل مسائل پیچیده و نظم دهی به اجزای آن را می بخشد و مبنایی را برای قضاوت ها فراهم می سازد. در پارادایم واقعیت اجتماعی پنج رهیافت عمده کارکردگرایی، ساختارگرایی، کارکردگرایی ساختاری و تضاد در مورد فساد بررسی شد. در پارادایم تعریف اجتماعی به دو رهیافت مکتب کنش و کنش متقابل نمادین و در پارادایم رفتار اجتماعی به دو رهیافت جامعه شناسی رفتاری و مبادله در خصوص فساد اداری اشاره شد.

این پژوهش با هدف بررسی میزان تأثیر عوامل فرهنگی (مهاجرت، کالای فرهنگی، ازدواج برون گروهی...) بر زوال فرهنگی گرجیان ساکن در فریدن بزرگ (منطقه پرتیکان) ساکن در بوئین میاندشت انجام شده است. در چهارچوب نظری این پژوهش، از نظریات تغییر، تحویل و زوال فرهنگ و نظرات اندیشمندان روان شناسی، روان شناسی اجتماعی و جامعه شناسی نظیر (دورکیم، پارتو، وبر، زیمل، پارک و...) استفاده شده است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده است. جامعه آماری تحقیق، جمعیت 20 سال به بالا منطقه فریدن می باشد. روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک و تعداد حجم نمونه 384 نفر بوده است. برای آزمون فرضیه ها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس و برای آزمون مدل تجربی تحقیق از رگرسیون چندگانه استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که: ازدواج برون گروهی فرهنگ گرجی را حفظ نکرده است. همچنین استفاده از کالای فرهنگی و میل مهاجرت به گرجستان در حفظ فرهنگ گرجی مؤثر بوده است.

سلامت اداری مهم ترین سرمایه برای پیشرفت هر سازمان است و نقطه مقابل آن نیز فساد اداری است که مانع پیشرفت خواهد شد. فساد دورویه دارد. یک رویه آن، ادراکی است که نسبت به فساد در جامعه وجود دارد، یعنی باورهایی که جامعه نسبت به وجود فساد و گستره آن دارد. رویه دیگر، سنجش و ارزیابی فساد و تعیین شاخصه هایی برای آن می باشد. هدف کلی این پژوهش بررسی ادراک شهروندان بیرجندی از فساد اداری و متغیرهای جمعیت شناختی مؤثر بر آن می باشد. در این پژوهش از روش پیمایشی و از ابزار پرسش نامه بهره گرفته  شده است. جامعه (جمعیت) آماری تحقیق کلیه شهروندان 18 سال و بالاتر بیرجندی بوده است. هم چنین از روش نمونه گیری ترکیبی خوشه ای- تصادفی استفاده  شده و حجم نمونه 197 نفر می باشد.  برای سنجش از اعتبار محتوا و برای محاسبه ی  پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده  شده و نتایج تحقیق نیز با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 22 در دو سطح توصیفی و تحلیلی استخراج  گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که 1) بین جنسیت پاسخگویان و ادراک آن ها از فساد اداری، تفاوت معنا داری وجود دارد، به این معنی که ادراک از فساد اداری پاسخگویان زن، بیش از مردان می باشد. 2) تفاوت معناداری بین سطح تحصیلات پاسخگویان و ادراک آن ها از فساد اداری وجود دارد. 3) ادراک از فساد اداری پاسخگویان با پایگاه اقتصادی- اجتماعی در حد متوسط، بیش از سایر پاسخگویان می باشد. 4) بین سن پاسخگویان و ادراک آن ها از فساد اداری، رابطه معنی داری وجود ندارد.یافته های تحقیق نشان می دهد که: 1) بین جنسیت پاسخگویان و ادراک آن ها از فساد اداری تفاوت معنی داری وجود دارد، به این معنی که ادراک از فساد اداری پاسخگویان زن بیش از مردان می باشد. 2) تفاوت معناداری بین سطح تحصیلات پاسخگویان و ادراک آن ها از فساد اداری وجود دارد. 3) ادراک از فساد اداری پاسخگویان با پایگاه اقتصادی- اجتماعی در حد متوسط بیش از سایر پاسخگویان می باشد. 4) بین سن پاسخگویان و ادراک آن ها از فساد اداری رابطه معنی داری وجود ندارد.واژگان کلیدی: فساد اداری، ادراک فساد، متغیرهای جمعیت شناختی، بیرجندواژگان کلیدی: فساد اداری، ادراک فساد، متغیرهای جمعیت شناختی، بیرجند

روند تغییر و تحول نام های افراد، می تواند نشان دهنده فرایند تغییرات اجتماعی و فرهنگی در نظام اجتماعی باشد.فرایند تغییرات باعث شده است، تغییراتی در فرهنگ نام و نام گزینی رخ دهد که در شهر اصفهان نیز این پدیده تأثیر گذاشته و منطقه مناسبی جهت بررسی این تحولات می باشد. جامعه آماری این تحقیق، رئیس خانواده که در سه ماهه اول سال 1394 صاحب فرزند شده اند،می باشد. تعداد کل این افراد 3015 نفر می باشد.برای به دست آوردن نمونه معرف، از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 340 نفر می باشد، روایی پرسش نامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد و نتیجه78/0 بود. ضریب سایر طیف ها نیز درمجموع بالاتر از 70/0 بوده است.یافته های تحقیق نشانگر رابطه معنادار بین متغیرهای نگرش های مذهبی، رسانه های جمعی جدید، گسترش تحصیلات، گسترش مد اجتماعی، پایگاه اقتصادی خانواده، اشتغال مادر، گسترش فرهنگ غربی، دوره های تاریخی (انقلاب، جنگ، سازندگی، اصلاحات) با تغییر گرایش انتخاب نام فرزندان در طبقات و گروه های اجتماعی است.

این پژوهش با هدف اصلی بررسی مقدار رضایت شغلی معلمان زن انجام شده است. توجه به کارکنان سازمان ها به عنوان بزرگ ترین دارایی سازمان ها و جلب رضایت کارکنان و علاقه مند کردن آن ها نسبت به حرفه شان در موفقیت کاری و رسیدن به هدف های سازمانی سازمان ها، بسیار دارای اهمیت است. در این پژوهش از روش پیمایشی و از ابزار پرسش نامه بهره گرفته شده است. هم چنین، برای سنجش از دو نوع اعتبار محتوا و اعتبار سازه و برای محاسبه پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است. حجم نمونه 124 نفر بوده که این تعداد به شیوه تمام شماری از تمامی معلمان آموزش و پرورش شهرستان دامغان انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان می دهند که: 1) مقدار رضایت شغلی حدود دو سوم معلمان زن شاغل در آموزش و پرورش شهرستان دامغان در حد زیاد و خیلی زیاد بوده است. معلمان با سابقه کار زیر دو سال بیش از سایر معلمان از شغل خود راضی اند. بین وضعیت تاهل، تحصیلات و رضایت شغلی معلمان رابطه ای معنی دار وجود ندارد. 2) حدود 16 درصد از معلمان زن در بعد بهداشتی از شغل خود رضایت دارند. 3) مقدار رضایت از بعد انگیزشی برای 77 درصد معلمان در حد زیاد و خیلی زیاد بوده است.

گروه داعش به عنوان نمایشی نو از بنیادگرایی اسلامی افراطی، جنایت های بی شماری را در عراق، سوریه و دیگر کشورها به بهانه احیای خلافت اسلامی مرتکب شده است و به عنوان یک بازیگر مؤثر در روابط بین الملل، نقش فزاینده ای را در معادلات بین المللی کنونی ایفا می کند. هدف این پژوهش، بررسی زمینه های سیاسی و اجتماعی ظهور گروه های تروریستی نظیر داعش در خاورمیانه بوده و فرضیه ای که در پی بررسی آن هستیم، این است که دو عامل خلأ قدرت مرکزی و چالش های امنیتی و قدرت های خارجی، مهم ترین عوامل بسترساز ظهور داعش در خاورمیانه تلقی می شوند. نوع پژوهش حاضر، توصیفی تحلیلی است و با توجه به ماهیت و نوع موضوع موردمطالعه، برای گردآوری اطلاعات از روش های گوناگون و به طور عمده از مقاله های علمی، کتاب ها و به ویژه تحلیل های علمی رسانه ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که پیدایش داعش، ریشه در رقابت های سیاسی و عملکرد اقتداری جهانی در این منطقه دارد. کشورهایی مثل عربستان، قطر، اردن، آمریکا و برخی از دولت های اروپایی، در این مسئله دخیل هستند. گروهک داعش، محصول منازعات فکری و اندیشه های گروه های تکفیری منطقه و بازی قدرت منطقه ای است که با هدایت بازیگران سیاسی تأثیرگذار، درحال شکل گیری و بحران سازی در عراق و منطقه است. در تحلیل عوامل زمینه ساز ظهور داعش، نمی توان از نقش مؤلفه ها و عوامل بیرونی گذشت. در این میان، آمریکا و بازیگران منطقه ای، هریک به نحوی مؤثر و مستقیم به ظهور و تداوم اقدامات داعش کمک کرده اند.

طلاق مهم ترین پدیده حیات انسانی است که دارای ابعادی به تعداد تمامی جوانب و اضلاع جامعه انسانی است نخست این که پدیده ای روانی است. دوم پدیده ای اقتصادی است و سوم عاملی تأثیرگذار بر تمامی جوانب جمعیتی به لحاظ کمیت و کیفیت می باشد. در این بررسی از نظریه های گوناگونی مانند، نظریه طلاق و قشر بندی اجتماعی، یادگیری اجتماعی، حساسیت، خویش یافتگی، کارکردگرایی و ... بهره گرفته شده است. هدف اصلی پژوهش، نقش خشونت بر میزان طلاق در میان زنان ازدواج کرده20- 25 سال شهر قم می باشد. در این پژوهش از روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه بهره گرفته شده است. جامعه آماری این بررسی کلیه زنانی که مورد خشونت همسران خود طلاق گرفته و یا با تشکیل پرونده در دادگاه خانواده شهر قم که قصد جدایی و متارکه دارند. از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شده و حجم نمونه 444 نفر می باشد. برای سنجش از دو نوع اعتبار محتوا و اعتبار سازه و برای محاسبة پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده و نتایج پژوهش نیز با استفاده از نرم افزار آماری SPSS در دو سطح توصیفی و تحلیلی استخراج شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که : 1) خشونت خانگی در ابعاد گوناگون آن، یکی از مهم ترین فاکتورهای افزایش طلاق در سطح جامعه و از جمله شهر قم می باشد گو این که دارای ابعادی دو سویه هم چون کاهش اعتماد به نفس زنان، رواج ترس و نگرانی دایمی بین آن ها و رویارویی با مشکلات، افزایش میزان انحرافات در شهر و آمار کودکان طلاق و ... می باشد. 2) بین تربیت جوان و طلاق، بین مشورت با والدین در هنگام ازدواج اقدام به جدایی رابطه معناداری وجود دارد. 3) در حالی که بین قبح اجتماعی و طبقه اجتماعی و اقدام به جدایی رابطه ای وجود ندارد .

حفظ و ارتقای بنیه دینی، روحیه انقلابی و انگیزه تکلیف گرایی به واسطه ارزش ذاتی و کاربردی آن در بین بسیجیان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. لذا به منظور حفظ و ارتقای آن لازم است مطالعات مستمر و گسترده ای صورت گیرد تا امکان اطلاع دقیق تر مسئولان ذیربط از وضع موجود و اخذ تصمیم در خصوص راهکارهای حفظ و تقویت فراهم شود. نتایج نشان میدهد میانگین کلی دو بُعد تجربی و پیامدی از ابعاد دینداری بسیجیان دارای بیشترین میزان و بُعد مناسکی حائز کمترین میانگین است. میانگین روحیه انقلابی و اسلامی در بسیجیان مورد مطالعه و انگیزه تکلیف گرایی آنان نیز در حد بالایی قرار دارد. تقویت شان و منزلت بسیجیان، ترویج ارزشهای مربوط به خانواده و حمایت مادی و معنوی از آنها، برگزاری آموزشهای عقیدتی- سیاسی و توجه به کمیت و کیفیت آنها، مشارکت دادن بیشتر بسیجیان در فراخوانیها، برنامه ریزی و تلاش برای ارتباط مستمر و پایدار بسیجیان با پایگاه و مسجد محله، ایجاد جذابیت، تقویت ارتباط و علاقه مندی بیشتر بسیجیان با مقام معظم رهبری، آموزش و ترویج راهکارهای مقابله منطقی با مشکلات و سختیها، ارائه نکات مثبت عملکرد حکومت و مسئولان نظام به بسیجیان و...، راهکارهای تقویت بنیه دینی، انقلابی و انگیزه تکلیف گرایی بسیجیان میباشند.