افسانه حاضری

پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار موضوعی حوزه مدیریت دانش با تحلیل کلیدواژه های مدارک موجود در پایگاه وب آو ساینس به روش تحلیل هم واژگانی انجام شده است. طبقه بندی موضوعات با استفاده از روش خوشه بندی سلسله مراتبی وارد انجام شده و میزان شباهت موضوعی حوزه های مرتبط با محاسبه شاخص دربردارندگی مشخص شده است. یافته ها نشان می دهد که حوزه های ""مدیریت""، ""علوم کامپیوتر-سامانه های اطلاعاتی"" و ""علم اطلاعات/ کتابداری"" به ترتیب بیشترین تعداد مدارک مربوط به این حوزه را دارند. با ترسیم نمودار توانی مربوط به کلیدواژه های نویسندگان، از کل 5570 کلیدواژه 96 مورد به عنوان موضوعات پرکاربرد شناسایی شدند. سه نمودار خوشه ای ماحصل سنجش هم رخدادی بین موضوعات پرکاربرد در سه حوزه ی مورد بررسی بدست آمده است. مقایسه ی این نمودارها نشان می دهد که 6 خوشه موضوعی، حاوی جمعا 16کلیدواژه با هم در هر سه حوزه مشترک هستند. در این پژوهش هم چنین خوشه های شناسایی شده مربوط به حوزه های مختلف به صورت ذهنی دو به دو با هم مقایسه شدند. در این رابطه حوزه های مدیریت و علم اطلاعات/ کتابداری با داشتن 14 خوشه مشترک بیشترین شباهت را به یکدیگر نشان دادند. همچنین، حوزه ی-سامانه های اطلاعاتی با 28 خوشه متفاوت، بیشترین افتراق را با دو حوزه دیگر دارد و حوزه های مدیریت و علم اطلاعات/ کتابداری هر کدام با 18 خوشه ، کمترین افتراق را با حوزه های دیگر دارند. در بررسی میزان اشتراک کلیدواژه های یک حوزه با حوزه ها ی دیگر، شاخص دربردارندگی کلیدواژه های هر حوزه با حوزه دیگر محاسبه شد. نتایج این مرحله حاکی از این است که حوزه علم اطلاعات/ کتابداری بیشترین کلیدواژه های مشترک با دو حوزه دیگر را دارد.

مقاله حاضر ارائه نتایج یک طرح پژوهشی بوده که با هدف بررسی میزان آشنائی و استفاده مدرسان کتابداری و اطلاع رسانی ایران با فنّاوری های وب 2 و کشف مشکلات و چالش هایی که مدرسان در استفاده از این فنّاوری ها با آن روبرو هستند، انجام شده است. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه تحت وب با هر دو نوع سؤالات باز و بسته بود. پرسشنامه به نشانی ایمیل 175 مدرس کتابداری و اطلاع رسانی ایران شاغل در دانشگاه های دولتی و آزاد و پیام نور ارسال شد. نتایج نشان داد که مدرسان پاسخ دهنده با برخی فنّاوری های وب 2 از قبیل وبلاگ، ویکی3، یوتیوب4 و فیس بوک5 به خوبی آشنا بودند، اما آشنایی آنها با برخی دیگر از این فنّاوری ها نظیر آر.اس.اس6، توییتر7، فلیکر8، دلیشس9، و پادکست10 محدود بود. پاسخ دهندگان از فنّاوری هایی مانند وبلاگ، گروه های مباحثه، چت، ابزارهای اشتراک فایل، ویکی، پیامک، ابزارهای اشتراک ویدئو، و فروم برای اهداف آموزشی و پژوهشی استفاده می کردند. از نظر آنها فیلترینگ اینترنت بزرگترین مانع استفاده از این فنّاوری ها بود. عدم دسترسی به اینترنت پرسرعت و فقدان آموزش از دیگر موانع بیان شده توسط پاسخ دهندگان بود. نویسندگان پیشنهاد کردند که برای بهره مند شدن از مزایای وب 2، مدرسان کتابداری و اطلاع رسانی ایران از فنّاوری های وب دویی مشابهی که فیلتر نشده اند در آموزش و پژوهش استفاده نمایند.

هدف: ﺑﺎ ﺗﺮﺳیﻢ ﮔﺮاﻓیکی یک حوزه علمی، راه ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎیی ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ و دﻗیﻖﺗﺮ آن ﺷﺎﺧﻪ از داﻧﺶ ﺑﺸﺮی و ﺗﺒﺪیل ﻣﻔﻬﻮم اﻧﺘﺰاﻋی آن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣی ﻋیﻨیﺗﺮ ﻫﻤﻮار ﻣیشود. هدف از این پژوهش، ترسیم نقشه موضوعی مقالات مرتبط با اعتیاداست. روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعات کاربردی با رویکرد علم سنجی انجام شد. توصیف گرهای مقالات مرتبط، با جستجوی عبارت «behavior, addictive» در سرعنوان موضوعی «مش»، از وبگاه پاب مد در بازه زمانی 2014-2005، استخراج شدند. تحلیل داده ها و ترسیم تقشه علمی با استفاده از نرم افزارهای Ucinet، Netdraw و Ravar Matrix انجام شد. یافته ها: رشد تولیدات علمی در حوزه اعتیاد در بازه زمانی پژوهش سیر صعودی دارد. با توجه به شاخص های مرکزیت، مفاهیمی از قبیل: اختلالات مرتبط به سوءمصرف مواد، سیگار و دخانیات، و ... از پرکاربردترین موضوعات این حوزه به شمار می روند. نتیجه گیری: استفاده از شاخص های تحلیل شبکه اجتماعی در تحلیل نقشه های علمی موثر است. دانش و بینش جدیدی که از طریق تحلیل نقشه های موضوعی به دست می آید، به مسئولین و نهادهای ذی ربط حوزه اعتیادکمک می کند.

هدف: بررسی ساختار موضوعی حوزه مدیریت دانش و تعیین جایگاه حوزه های علمی فعال در این زمینه (حوزه های دارای بیشترین تعداد مدارک علمی و کلیدواژه ها)؛ با تحلیل کلیدواژه های مدارک موجود در پایگاه وب آوساینس است. روش/ رویکرد پژوهش: از روش تحلیل هم واژگانی برای بررسی ساختار موضوعی حوزه مدیریت دانش، به منظور نشان دادن وضعیت هم نشینی موضوعات از روش تحلیل شبکه، و از محاسبه شاخص جاکاردی برای میزان شباهت موضوعی حوزه های مرتبط استفاده شده است. یافته ها: از بین سه حوزه علمی فعال در زمینه مدیریت دانش، حوزه ""سامانه های اطلاعاتی"" بیشترین کلیدواژه های با مرکزیت بالا را به خود اختصاص می دهد و بعد از آن به ترتیب، حوزه های ""مدیریت"" و ""علم اطلاعات و دانش شناسی"" قرار دارند. knowledge sharing مرکزی ترین کلیدواژه در سه حوزه مورد بررسی است. میانگین شاخص جاکاردی حوزه ها به صورت دو به دو نشان می دهد که بیشترین شباهت، مربوط به حوزه های ""مدیریت"" و ""علم اطلاعات و دانش شناسی"" و بعد از آن، حوزه های ""سامانه های اطلاعاتی"" و ""علم اطلاعات و دانش شناسی"" است. نتیجه گیری: ارائه تعریفی انتزاعی از مدیریت دانش با استفاده از کلیدواژه های دارای مرکزیت بالا از مهم ترین نتایج این پژوهش است که به تعریف دالکر بسیار نزدیک است.

هدف: تمایز میان مفاهیم علم و فناوری، شناخت رابطه بین این دو قلمرو را برای سیاستگذاری علمی و اقتصادی به یک ضرورت تبدیل کرده است. ارتباط علم و فناوری ارتباطی متحول و متغیر اس ت و بسته به شرایط ممکن است از یک حوزه به حوزه دیگر، یا از یک زمان به زمان دیگر متفاوت باشد.هدف پژوهش حاضر بررسی روند رشد، قدرت علمی و قدرت فنی پروانه های ثبت اختراع حوزه نانوالکترونیک در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا است. روش : این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و با استفاده از فنون علم سنجی انجام شده است. جامعه مورد پژوهش تمام پروانه های ثبت اختراع نانوالکترونیک در پایگاه اداره ثبت اختراع آمریکا است. داده ها با استفاده از فنون جستجوی خاص پایگاه، بازیابی و برای تجزیه و تحلیل با استفاده از فنون برنامه نویسی سی شارپ استخراج شده اند. یافته ها: روند رشد پروانه های نانو الکترونیک افزایش قابل توجهی به ویژه از سال ۲۰۰۰ به بعد را نشان می دهد. بررسی فهرست منابع و ماخذ این پروانه ها نیز حاکی از رشد بالای استنادها در آنها است. در این پژوهش، هم چنین علاوه بر قدرت علمی و پیوند با علم شاخص پیوند با فناوری و قدرت فنی برای پروانه های ثبت اختراع به شکل ابداعی، محاسبه و مشخص شد که قدرت فنی پروانه های ثبت اختراع حوزه نانوالکترونیک دو برابر قدرت علمی این مدارک است. پررنگ تر بودن جنبه فنی پروانه های ثبت اختراع نانوالکترونیک ممکن است ناشی از ماهیت کاربردی این حوزه باشد و حجم وسیع تر پروانه های مرتبط قبلی می تواند مزید بر علت باشد.

مقدمه: پژوهش های مختلفی در مناطق مختلف جهان انجام شده که در آن ها به شکل خاص به موضوع درمان افسردگی پرداخته شده است. بررسی و تحلیل روابط بین اصطلاحات به کار گرفته در عنوان این مقالات می تواند اطلاعات مفیدی در اختیار پژوهشگران قرار دهد. لذا، هدف این پژوهش ترسیم نقشه علمی این حوزه در پایگاه پاب مد می باشد. روش کار: پژوهش حاضر با رویکرد علم سنجی و با استفاده از تحلیل هم رخدادی واژگان و تکنیک تحلیل شبکه ای به بررسی و شناسایی روابط مفهومی میان مقالات حوزه افسردگی پرداخته است. 6197 مقاله مرتبط با درمان افسردگی در پاب مد در بازه زمانی 2005 تا 2014 با استفاده از نرم افزارهای راور ماتریس، یو سی آی نت و نت دراو تحلیل گردیده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که فعال ترین زمینه پژوهشی در این حوزه شامل دارو درمانی، روان شناسی، عوامل ضدافسردگی و نتیجه درمان می باشد. همچنین براساس نقشه های ترسیم شده با استفاده از شاخص های مرکزیت نزدیکی و بینابینی بیشترین ارزش به زمینه های موضوعی «روانشناسی، دارو درمانی، عوامل ضد افسردگی» اختصاص دارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که زمینه های موضوعی «پایبندی به درمان» و «افکار خودکشی» مهم ترین زمینه های نوظهور در این حوزه می باشند. همچنین نتایج نشان می دهد که نقشه هایی علمی حاصل از هم واژگانی کاربران و سیاستگذاران بهتر می توانند از وضعیت پژوهشی و موضوعی یک رشته آگاهی یابند و برنامه ریزی مناسب به منظور افزایش کمی و کیفی تولیدات علمی در این حوزه داشته باشند.

تسهیم دانش یکی از فرایندهای دانشی است که چرخه حیات دانش درون سازمان به ویژه توزیع دانش را در سراسر دانشگاه شکل می دهد. هدف از این پژوهش بررسی نگرش اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد پیرامون تسهیم دانش و واکاوی عوامل مرتبط با آن است. در این پژوهش از روش توصیفی و پیمایشی بهره برده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه یزد بود. که حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 115 نفر تعیین گردید. در تبیین عوامل مرتبط با نگرش اعضای هیئت علمی پیرامون تسهیم دانش، ویژگی های فردی شامل جنسیت، سن، سابقه کاری و مرتبه علمی موردتوجه قرار گرفت. همچنین رابطه نگرش با آگاهی، رفتار، ابزارها، ترغیب کننده ها، و موانع تسهیم دانش در بین پاسخگویان بررسی شد. در تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 21 استفاده شد. یافته ها نشان داد رابطه معناداری (05/0p˃) بین جنسیت، مرتبه علمی، سابقه کاری و سن پاسخگویان از نظر سه متغیر رفتار، نگرش و آگاهی وجود ندارد. اما، رابطه بین نگرش اعضای هیئت علمی و متغیرهای رفتار، آگاهی، ابزارها و عوامل ترغیب کننده و محدودکننده (001/0P˂) معنادار بود. با توجه به وجود رابطه مثبت و معنی دار بین عوامل مؤثر بر تسهیم دانش و نگرش پیرامون تسهیم دانش، می توان گفت که وجود فرهنگ سازمانی قوی منجر به افزایش تمایل به تسهیم دانش در افراد و موفقیت هر چه بیشتر آن ها در انجام این مهم با همکاران می شود.

مقدمه: اعتیاد به عنوان یکی از بحران های بشر در قرن حاضر مورد توجه پژوهشگران است. رشد پژوهش های مربوط به اعتیاد به شناخت بیش تر مشکل اعتیاد و تعامل فزاینده نهادهای اجرایی با نهادهای علمی کمک می کند. شناسایی و تحلیل زمینه های پژوهشی فعال این حوزه و نیز کشف موضوعات مورد علاقه و مفاهیم غالب در آثار پژوهشگران در قالب خوشه های موضوعی مهم است. هدف از این پژوهش، تحلیل محتوای مقالات مرتبط با اعتیاد در پایگاه مدلاین به روش خوشه بندی سلسله مراتبی است. روش کار: این پژوهش، توصیفی و از لحاظ نوع کاربردی است که به تحلیل محتوای متون با رویکرد خوشه بندی سلسله مراتبی پرداخته است. توصیفگرهای مقالات مرتبط با جستجوی عبارت «addiction» در سرعنوان موضوعی «مش (Mesh)»، از رابط پاب مد در تاریخ (27/6/ 1394) برای بازه زمانی 1991 تا 2014، استخراج شدند. تحلیل داده ها و خوشه بندی با استفاده از نرم افزارهایRavar Matrix ,SPSS 20 انجام شد. یافته ها: تولیدات علمی در حوزه اعتیاد در بازه زمانی پژوهش رشد صعودی داشته است. با توجه به خوشه بندی سلسله مراتبی، مفاهیمی از قبیل: اختلال در سوء مصرف مواد، اعتیاد به اینترنت، قمار و سیگار از پرکاربردترین موضوعات این حوزه به شمار می روند. نتیجه گیری: با تحلیل موضوعات منتسب به مدارک، (توصیفگرها) حیطه گسترده ای از داده های پراکنده در شش خوشه قرار گرفتند. خوشه های متعدد ایجاد شده با برخورداری از ویژگی های مشترک درون هر گروه، دارای ارتباط ساختاری با یکدیگر هستند. بحث و فعالیت اکثریت پژوهشگران، همان طور که توصیفگرها در حوزه های موضوعی این شش خوشه نشان می دهد، بیشتر جنبه روانشناختی دارد.

مقدمه: حوزه دیابت از حوزه های تخصصی است که محققان با تلاش علمی خود، در جهت درمان و بهبود وضعیت فعلی آن در جهان می کوشند. شناسایی زمینه های پژوهشی فعال این حوزه و حدود موضوعاتی که در عرصه علمی در چند ساله اخیر مطرح شده است و نیز ترسیم ارتباط میان این موضوعات در قالب یک نقشه علمی مهم به نظر می رسد. هدف از این پژوهش، بررسی ساختار موضوعی مقالات مرتبط با درمان دیابت نو ع دو است. روش کار: پژوهش حاضر توصیفی با رویکرد علم سنجی و با استفاده از روش تحلیل هم رخدادی واژگان و تکنیک تحلیل شبکه انجام شد. توصیف گرهای مقالات مرتبط، با جستجوی عبارت «Diabetes Mellitus, Type 2» در سرعنوان موضوعی «مش»، با تقسیم فرعی «Therapy» از پایگاه پاب مد در تاریخ (27/12/1393) برای بازه زمانی 1393-1384، استخراج شدند. تحلیل داده ها و ترسیم نقشه علمی با استفاده از نرم افزارهای Ucinet، Netdraw و Ravar Matrix انجام شد. یافته ها: رشد تولیدات علمی در حوزه درمان دیابت نوع دو در بازه زمانی پژوهش سیر صعودی دارد است. بیشترین تولیدات علمی به ترتیب به کشورهای آمریکا، انگلستان، آلمان تعلق دارد. با توجه به شاخص های مرکزیت نزدیکی و بینابینی، مفاهیمی از قبیل: درمان دارویی، دیابت و بیماری های عروقی، از پرکاربردترین موضوعات این حوزه به شمار می روند. نتیجه گیری: تحلیل هم واژگانی می تواند از موضوعات پژوهشی، اصطلاحات مهم و رابطه بین آنها، تحلیل قابل قبولی ارائه دهد. همچنین کاربران و سیاستگذاران بهتر می توانند از وضعیت پژوهشی یک رشته آگاهی یابند و برنامه ریزی مناسب به منظور افزایش کمی و کیفی تولیدات علمی داشته باشند.